Η φύση μισεί τα κενά. Αργά ή γρήγορα, η προσπάθεια να κανονικοποιήσει ένα κόμμα τον λόγο του, ανεξαρτήτως της ειλικρίνειας των προθέσεων, θα αφήσει χώρο σε άλλους να περιμαζέψουν τους δυσαρεστημένους από την στροφή.
Η στρατηγική της Μαρίν Λεπέν να μετριάσει τη ρητορική του Εθνικού Συναγερμού, απομακρύνοντας τον πατέρα της και εγκαταλείποντας τις θέσεις για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση ή το ευρώ, την έκανε περισσότερο αποδεκτή στους ψηφοφόρους, αλλά με τίμημα το άνοιγμα πολιτικού χώρου στα δεξιά της. Οι δυσαρέσκειες υπάρχουν ακόμη και μέσα από την παράταξη της: σύμβουλος του πατέρα της λέει ότι η Μαρίν Λεπέν έχει φτάσει στο σημείο να υπόσχεται πράγματα τα οποία δεν θα καταφέρει να τηρήσει ακόμα και αν εκλεγεί πρόεδρος.
Ο κίνδυνος για την ακροδεξιά πολιτικό ακούει στο όνομα του Ερίκ Ζεμούρ, σχολιαστή σε εφημερίδες και την τηλεόραση, ο οποίος φαίνεται να είναι το μόνο πρόσωπο που θα μπορούσε να διασπάσει την ψήφο στα δεξιά και τα ακροδεξιά και εκ των πραγμάτων να εμποδίσει την Λεπέν να φτάσει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών μαζί με τον Εμανουέλ Μακρόν.
Δημοσιογράφος που στην πορεία έγινε τηλεπερσόνα με δικές του εκπομπές, ο Ζεμούρ έχει κατηγορηθεί πολλές φορές για την ρητορική μίσους που εκπέμπει και τα σεξιστικά και ρατσιστικά σχόλια που κάνει κατά καιρούς. Μιλά για τον στρατηγό Ντε Γκωλ και τη Γαλλική Επανάσταση και εκτοξεύει ατάκες, έτοιμες για tweet που γίνονται βάιραλ.
Οσα έχει πει είναι μία ανθολογία σκληρής δεξιάς ρητορικής. Μόλις αυτή την εβδομάδα συνέκρινε, για παράδειγμα, τα σκευάσματα που παίρνουν τα τρανς παιδιά για να αναστείλουν στην εφηβεία με τα ναζιστικά ιατρικά πειράματα. Το ύφος του είναι έχει γίνει τόσο σκληρό που οι εκπομπές του είναι πλέον μαγνητοσκοπημένες και ελέγχονται πριν βγουν στον αέρα.
Από την τηλεόραση στο Ελιζέ;
Μπορεί όμως να κάνει το επόμενο βήμα από τα μέσα ενημέρωσης και ειδικά την τηλεόραση στην πολιτική, πόσο μάλλον στον κορυφαίο θεσμό του προέδρου της δημοκρατίας;
Ο ίδιος δεν απάντησε σε ερώτημα του Politico, ενώ οι φωνές που του ζητούν να το πράξει δυναμώνουν. Αυτοί που εργάζονται παρασκηνιακά για το ενδεχόμενο μιας προεκλογικής εκστρατείας από τον ίδιο, λένε ότι ο Ζεμούρ ακόμη δεν έχει πάρει τις αποφάσεις του, αλλά σε κάθε περίπτωση, οι προετοιμασίες ήδη γίνονται. Κλειδί θεωρούνται τα αποτελέσματα των περιφερειακών εκλογών που θα γίνουν αυτό το μήνα: αν ο Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν δεν έχει αξιόλογες επιδόσεις, ο Ζεμούρ είναι έτοιμος να κάνει το δικό του βήμα.
Στόχος του είναι είναι ψηφοφόροι με το προφίλ του τηλεοπτικού του κοινού, δηλαδή ευκατάστατοι άνω των 50 ετών, αλλά επίσης και οι αυτοαπασχολούμενοι και οι μικροεπιχειρηματίες. Υποστηρικτές του ήδη έχουν κάνει την εμφάνισή τους στα κοινωνικά δίκτυα και τον πιέζουν με τον τρόπο τους να κατέβει στην αρένα των εκλογών.
Για την ώρα, οι δημοσκοπήσεις δεν είναι ιδιαίτερα θετικές. Το 13% λένε ότι μπορεί να τον ψήφιζαν και μόλις το 4% θα το έκαναν σίγουρα. Με αυτές τις επιδόσεις δεν υπάρχει περίπτωση να φτάσει στον δεύτερο γύρο, αλλά ενδεχομένως θα μπορούσε να βγάλει εκτός «τελικού» τη Λεπέν.
Η πιθανότητα να είναι ο Ζεμούρ υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 2022 αντιμετωπίζεται πάντως πολύ σοβαρά από το στρατόπεδο της Μαρίν Λεπέν. Μπροστά στον (ακόμη δυνητικό) κίνδυνο του δημοσιογράφου, η Λεπέν αναγκάστηκε μάλιστα να επαναφέρει τον πατέρα της από την πολιτική αποστρατεία που τον έστειλε η ίδια, έστω και αν οι προσωπικές τους σχέσεις δεν ήταν καλές.
Η ίδια είχε παραδεχτεί σε ιδιωτική συνομιλία ότι «ο Ζεμούρ με κάνει να φαίνομαι λογική». Πρόσθεσε ότι «αυτός υποστηρίζει ότι υπάρχει σύγκρουση πολιτισμών, ενώ εγώ λέω ότι το Ισλάμ είναι συμβατό με τη Γαλλική Δημοκρατία». Η εκτίμηση της ήταν ότι ο Ζεμούρ την σπρώχνει προς τα κεντροδεξιά.
Κατά κάποιο τρόπο, η νίκη του Μακρόν στις εκλογές του 2017 έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι μπορεί να φτάσει κανένας μέχρι και το Προεδρικό Μέγαρο χωρίς να ανήκει σε κάποιο κόμμα αλλά και χωρίς να έχει ουσιαστικά εμπειρία από την πολιτική. Ο Ζεμούρ δεν έχει ούτε κόμμα ούτε καν την (περιορισμένη) εμπειρία του Μακρόν σε αξιώματα, οπότε επενδύει αλλού.
Για την ώρα μοιάζει να χτίζει τη δική του βάση υποστηρικτών, η οποία θα είναι πολλαπλώς χρήσιμη ακόμη και αν δεν κάνει το μεγάλο βήμα προς τις κάλπες. Μια τέτοια βάση θα είναι χρήσιμος μοχλός, λέει το Politico, όταν ζητήματα όπως η μετανάστευση και η ασφάλεια θα είναι κομβικής σημασίας για τους ψηφοφόρους.
Είναι βέβαια ένα ερώτημα αν ο Ζεμούρ θα θυσιάσει τελικά την παρουσία του στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η οποία είναι και επικερδής, για τα εξαιρετικά αμφίβολα αποτελέσματα μιας προεκλογικής εκστρατείας. Κυνηγώντας το στόχο του -έναν στόχο μάλλον άπιαστο υπό τις παρούσες συνθήκες- μπορεί να σαμποτάρει την Μαρίν Λεπέν, κάτι που οι οπαδοί του μπορεί να μην του συγχωρέσουν ποτέ.
Η θεωρία της Μεγάλης Αντικατάστασης και οι σεξουαλικές επιθέσεις
Εκ πρώτης όψεως ο Ζεμούρ, που έχει γράψει αρκετά βιβλία για την πολιτική και την ιστορία της Γαλλίας, δεν φαίνεται το πρόσωπο που θα μπορούσε να συσπειρώσει την άκρα Δεξιά. Είναι από αυτούς που υποστηρίζουν ότι η Αριστερά κυριαρχεί στη Γαλλία, όπως και ότι η χώρα είναι σε πτώση από τον Μάη του 1968, έχοντας υποχωρήσει απέναντι στους προοδευτικούς, στην απεριόριστη μετανάστευση και στο Ισλάμ. Θεωρεί ακόμη ότι στις δυτικές κοινωνίες βάλλεται το πρότυπο του άνδρα. Ο Ζεμούρ, με εβραϊκή και αλγερινή καταγωγή, είναι θιασώτης και της ιδέας της Μεγάλης Αντικατάστασης, μιας συνωμοσιολογικής ακροδεξιάς θεωρίας που θέλει τους Ευρωπαίους να αντικαθίστανται σταδιακά από μετανάστες.
Υπάρχει πάντως και η σκοτεινή πλευρά. Κατά του Ζεμούρ έχουν γίνει καταγγελίες για ανάρμοστη σεξουαλική συμπεριφορά. Μία γυναίκα η οποία είχε εργαστεί για την προεκλογική εκστρατεία των Σοσιαλιστών το 2006 είπε ότι προσπάθησε να την ανάγκασε να τον φιλήσει, ενώ και άλλες γυναίκες αποκάλυψαν το ίδιο ή ότι έκανε απρεπείς χειρονομίες σε βάρος τους. Καμία από αυτές τις καταγγελίες δεν έχει πάει στην Δικαιοσύνη· ο δικηγόρος του λέει ότι είναι άνευ ουσίας.
Μπορεί στα βιβλία του να έφτασαν σε ένα ευρύ κοινό και να έγιναν μπεστ σέλερ, ήταν όμως η τηλεόραση που βοήθησε τον Ζεμούρ να βρεθεί στο προσκήνιο. Οχι τυχαία η εκπομπή του μεταδίδεται από ενημερωτικό τηλεοπτικό σταθμό CNews, ο οποίος βαδίζει στα βήματα του αμερικανικού Fox News. Σήμερα παρακολουθούν τον Ζεμούρ περίπου 900.000 θεατές, δέκα φορές περισσότεροι από το 2019. Στις εκπομπές του έρχονται πλέον και υπουργοί – μια ένδειξη ότι τον παρακολουθεί σαν φαινόμενο και η προεδρία.