Αποκαλυπτικούς διαλόγους για το χάος που επικρατούσε κατά τη διάρκεια της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι, στις 23 Ιουλίου 2018, τόσο σε επίπεδο συντονισμού όσο και σε επίπεδο επικοινωνιών μεταξύ Πυροσβεστικής, Αστυνομίας και Πολιτικής Προστασίας, κατέγραψε μεγάλη δημοσιογραφική έρευνα του Αλέξη Παπαχελά για την τηλεόραση του ΣΚΑΪ.
Δεν είναι μόνο η απόλυτη αδυναμία του κράτους να προστατεύσει και να σώσει τους πολίτες του. Είναι και η διάλυση από τα μέσα. Και η συγκάλυψη σε επίπεδο Πρωθυπουργού.
Ακούστηκε ότι υπήρξε «εντολή υπουργού» να μην πάνε εναέρια μέσα για την πυρόσβεση στο Μάτι. Ακούστηκε ότι ο αστυνομικός του Ηλία Ψινάκη απαιτούσε πυρόσβεση στο σπίτι του επειδή καιγόταν δύο δέντρα και από την Πυροσβεστική Υπηρεσία φοβούνταν μη βγει ο δήμαρχος Μαραθώνα (ο οποίος ήταν στη Μύκονο σε πάρτι εκείνη την ώρα) στα κανάλια. Ακούστηκε ότι ήξεραν για νεκρούς από τις 19:50 –και ο Αλέξης Τσίπρας ρωτούσε αν θα πετάξουν τα καναντέρ στις 23:50. Ακούστηκε ότι οι πολίτες εκλιπαρούσαν να τους σώσουν, αλλά ελάχιστοι ανταποκρίθηκαν και αυτοί μόνο από φιλότιμο. Καμία οργάνωση, καμία εντολή, ένα γενικευμένο χάος με υπογραφή της κυβέρνησης.
«Eχει νεκρούς, αλλά δεν τους ανακοινώνουν» ακούγεται μια φωνή στον ασύρματο, ενώ ήδη έχουν προηγηθεί εθελοντές και πυροσβέστες που γνωστοποιούν την ύπαρξη θυμάτων από σημεία που πέρασε η πύρινη λαίλαπα.
Οι κραυγές αγωνίας των κατοίκων της περιοχής, άλλα και η απόγνωση αστυνομικών και πυροσβεστών τις ώρες που διαπίστωναν την πλήρη κατάρρευση του κρατικού μηχανισμού επαναφέρουν, 10 μήνες μετά, τα ίδια ερωτήματα για το τι συνέβη τις ώρες της τραγωδίας άλλα και κατά πόσο έχουν διορθωθεί οι αδυναμίες για να μην επαναληφθούν αντίστοιχα φαινόμενα στο μέλλον.
Ο επιχειρησιακός υπάλληλος Πολιτικής Προστασίας Μάνος Τσαλιαγκός διηγείται στον ΣΚΑΪ τις εμπειρίες του για τις πρώτες στιγμές της φωτιάς. «Παίρνουμε τα κιάλια και βλέπουμε φωτιά προς Aγιο Σπυρίδωνα ή Νταού Πεντέλη». Ειδοποιεί το κέντρο της Πυροσβεστικής αλλά, όπως αναφέρει δεν έπαιρνε απαντήσεις, ήταν και το συμβάν της Κινέττας οπότε γινόταν το αδιαχώρητο. Αναρωτιούνται μετά από ένα λεπτό αν ο καπνός έρχεται από την Κινέττα. Στο Συντονιστικό Κέντρο δυσκολεύονται να βρουν οχήματα ή εναέριο μέσο για να συνδράμει. «Είμαστε ντιπ ξεβράκωτοι» παραδέχεται ένας από τους υπεύθυνους «δεν έχουμε μέσα να στείλουμε», αναφέρει άλλος.
«Αυτή η φωτιά δεν τελειώνει σήμερα» σκέφτεται ο κ. Τσαλιαγκός. Από τα επτά οχήματα που καταφθάνουν, τελικά μόνο τρία έχουν κατασβεστική ικανότητα. Τα περισσότερα είναι εθελοντικά κλιμάκια όπως του κ. Τσαλιαγκού. Το πρώτο εναέριο μέσο που παίρνει εντολή για τη φωτιά, δεν βλέπει φλόγες και ζητά συντεταγμένες από το Συντονιστικό για να ρίξει νερό.
«Αν δεν κάνετε ένα θαύμα θα καούν δύο πόλεις» τονίζουν πάντως οι κάτοικοι που ξέρουν την περιοχή ζητώντας πολλά εναέρια μέσα.
Από το γραφείο του Γ Γ. Πολιτικής Προστασίας δεν παίρνουν στα σοβαρά τους κατοίκους. «Έχουμε 25 χρόνια στο Σώμα, δεν θα το μάθουμε τώρα…» λέει ένας εκ των στελεχών της ΓΓΠΠ θεωρώντας ότι τα τηλεφωνήματα των κατοίκων είναι υπερβολικά. Όταν στις 17.30 η Πυροσβεστική διατάσσει γενική επιφυλακή η φωτιά έχει προχωρήσει. «Χάνεται η μπάλα» λέει μάλιστα ένας εκ των πυροσβεστών που αναφέρεται στις λάθος εκτιμήσεις για κίνδυνο πυρκαγιάς στον οικισμό της Καλλιτεχνούπολης, τη στιγμή που ένα από τα επικίνδυνα μέτωπα κατευθύνεται στο Νέο Βουτζά. «Είπα στον ασύρματο καιγόμαστε… Δεν το θυμάμαι» σημειώνει ο κ. Τσαλιαγκός.
Οι πυροσβέστες δίνουν απεγνωσμένα μάχη για να μην περάσει η πυρκαγιά τη Λεωφόρο Μαραθώνος «Αν η φωτιά περάσει τη χαράδρα δεν μπορούμε να την κρατήσουμε με τίποτα» ακούγεται να λέει ένας πυροσβέστης. Κάποια από τα εναέρια που δίνεται εντολή να επιχειρήσουν δεν πετάνε ποτέ. Το ένα έχει βλάβη, το άλλο δεν μπορεί να απογειωθεί λόγω των ισχυρών ανέμων. Σα να μην έφθανε αυτό, στην Κόρινθο παρουσιάζεται νέα εστία στα διυλιστήρια. Από τη διοίκηση των διυλιστηρίων ζητούν επίγεια και εναέρια μέσα. Ο διοικητής αποφασίζει το δεύτερο εναέριο να κάνει μόνο μια ρίψη στις πύρινες εστίες της Ανατολικής Αττικής και μετά να κατευθυνθεί προς Κόρινθο. Στο πεδίο των πύρινων εστιών επικρατεί χάος όσον αφορά τις επικοινωνίες. Αλλά και στο Συντονιστικό Κέντρο τα υποσυστήματα που υποστηρίζουν την επιχείρηση κατάσβεσης μοιάζουν να μη λειτουργούν.
Οι κάτοικοι στο Κόκκινο Λιμανάκι και στο Μάτι είναι ακόμα ανυποψίαστοι. Η Ντέπυ Αργυροπούλου βρισκόταν στο σπίτι της στο Κόκκινο Λιμανάκι με την κόρη της χωρίς να γνωρίζει τίποτα. Ο Αρης Χερουβείμ δηλώνει ότι εκείνη τη μέρα όλα τα μέσα βρίσκονταν στην Κινέττα. Η φωτιά εξαπλώνεται γρήγορα. Στις 6.32 περνάει τη Λεωφόρο Μαραθώνος, τη «γραμμή άμυνας» της Πυροσβεστικής. «Η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου» παραδέχεται ένας εκ των υπευθύνων. «Χαμός γίνεται… Δεν ξέρει το δεξί χέρι τι κάνει το αριστερό» παραδέχεται συνομιλητής του.
Η κατάσταση γίνεται κρίσιμη, η Πυροσβεστική έχει έλλειμμα συντονισμού και πρόβλημα επικοινωνίας με τις συναρμόδιες υπηρεσίες. Ξαφνικά όλοι συνειδητοποιούν ότι πρέπει να γίνουν εκκενώσεις κατασκηνώσεων και οικισμών. Ο δήμος Αθηναίων εκκενώνει μόνος του τις κατασκηνώσεις του Άγιου Ανδρέα. Στέλεχος της Πυροσβεστικής που είχε νωρίτερα πετάξει πάνω από τη φωτιά ενημερώνει τον τότε επιχειρησιακό υπαρχηγό και σημερινό αρχηγό της Πυροσβεστικής Βασίλη Ματθαιόπουλο για την ένταση της φωτιάς και την εκτίμησή του για την ύπαρξη νεκρών. «Έχει καεί πολύς κόσμος να ξέρεις. Έχει καεί κόσμος». «Ό,τι δυνάμεις έχουμε, εκεί. Στείλε Χρήστο… Κοίτα τα εναέρια» απαντά ο κ. Ματθαιόπουλος.
Tην ίδια στιγμή εκατοντάδες έχουν εγκλωβιστεί και καλούν απεγνωσμένα σε βοήθεια: «Δεν μπορώ να φύγω… Καίγεται όλος ο κήπος γύρω – γύρω (…) το συντομότερο, παρακαλώ» αναφέρει η γυναίκα. «Δεν είναι ταξί να το παραγγείλουμε» απαντούν από το Πυροσβεστική. «Μα και εγώ κινδυνεύω κύριε, κινδυνεύω σας λέω!» απαντά η γυναίκα. «Καλησπέρα, έχει πάρει φωτιά το σπίτι του κ. Ψινάκη, του δημάρχου Μαραθώνα» λέει την ίδια ώρα ο αστυνομικός του δημάρχου, με αποτέλεσμα να σταλεί βοήθεια στην κατοικία.