Οταν εγκαινιάστηκε το 2000, η γέφυρα Ερεσουντ που ένωνε πάνω από τη θάλασσα την πρωτεύουσα της Δανίας Κοπεγχάγη με τη σουηδική πόλη Μάλμε, χαρακτηρίστηκε εκτός από «τεχνικό θαύμα» και σήμα κατατεθέν μιας φωτεινής και δημοκρατικής Ευρώπης, χωρίς σύνορα, όπου οι πολίτες θα διακινούνταν ελεύθερα όπου ήθελαν. Η πρόσφατη προσφυγική κρίση όμως, που κλόνισε τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κατέδειξε πόσο αφελείς ήταν όλοι εκείνοι που πανηγύριζαν για τη νέα εποχή που ανέτελλε πάνω από τη Γηραιά Ηπειρο. Κι αυτό, γιατί η Σουηδία υπό το βάρος των προσφυγικών ροών έκλεισε τη γέφυρα για τους πρόσφυγες!
Οπως επισημαίνει ο Φέργκους Ο΄Σάλιβαν στο The Atlantic πάνω από 120.000 πρόσφυγες από τη Συρία, το Πακιστάν και το Ιράκ ζήτησαν τους δέκα πρώτους μήνες του χρόνου άσυλο στη Σουηδία, έπειτα από ένα τρομερό ταξίδι σε θάλασσα και σε ξηρά, που έκρυβε για τους ίδιους πλήθος δυσάρεστες εκπλήξεις: πολλές χώρες έκλεισαν τα σύνορά τους και αντιμετώπισαν με τις ένοπλες δυνάμεις και την αστυνομία τις στρατιές των εξουθενωμένων και ανέστιων πλέον προσφύγων, που πρόσβλεπαν στη Σουηδία σαν στη Χώρα της Επαγγελίας (πάνω από ένας στους επτά από τις 800.000 πρόσφυγες που μπήκαν φέτος στην Ευρώπη βρήκαν καταφύγιο στη χώρα αυτή).
Υψηλά όρια εισδοχής
Αυτό έγινε βέβαια χάρη στη γενναιοδωρία των σουηδικών αρχών που θέσπισαν υψηλά όρια εισδοχής, την ίδια στιγμή που άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης (όπως π.χ. η Ουγγαρία) δεν επέτρεψαν ούτε τη διέλευσή τους και στην καλύτερη περίπτωση δέχθηκαν να φιλοξενήσουν πολύ λιγότερους πρόσφυγες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο που με πληθυσμό 6,5 φορές μεγαλύτερο από εκείνον της Σουηδίας δέχθηκε μόνο 20.000 πρόσφυγες προερχόμενους από τη Συρία.
Η γειτονική Δανία υιοθέτησε μια ακόμη πιο άκαμπτη στάση, δημοσιεύοντας σε εφημερίδες του Λιβάνου αντι-προσφυγικές διαφημίσεις, που ανήγγελλαν 50% περικοπή των επιδομάτων προς τους πρόσφυγες και έδιναν έμφαση στις διαδικασίες-εξπρές που είχαν αποφασίσει οι αρχές της χώρας για απέλαση των προσφύγων και επαναπροώθησή τους στις χώρες από όπου προέρχονταν. Και η αντίθεση δεν θα μπορούσε να είναι πιο μεγάλη και πιο γκροτέσκα, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι κάτοικοι του Μάλμε υποδέχονταν τους πρόσφυγες στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης με πανό που έγραφαν στα αγγλικά, σουηδικά και αραβικά «Πρόσφυγες, σας καλωσορίζουμε στη Σουηδία».
Η Σουηδία κόβει τώρα με το μαχαίρι τις νέες προσφυγικές ροές που σημειώνονται μέσω της γέφυρας Ερεσουντ. Πριν από λίγο καιρό η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως πλέον θα χορηγούνται μόνο προσωρινές άδειες διαμονής στους πρόσφυγες, μια απόφαση που αναγγέλλοντάς την η αναπληρωτής πρωθυπουργός της Σουηδίας, Εσα Ρόμσον, ξέσπασε σε λυγμούς παραδεχόμενη πως «πρόκειται για μια τρομερή απόφαση».
Συμβολικό πλήγμα
Η κίνηση της Σουηδίας να κλείσει τη γέφυρα θα πλήξει εκτός των άλλων και τις προσπάθειες που καταβάλλονται εδώ και χρόνια, ώστε Κοπεγχάγη και Μάλμε να συνδεθούν με κοινό δίκτυο μετρό, καθώς ήδη πάνω από 30.000 ταξιδιώτες διακινούνται καθημερινά από τη γέφυρα. Και βέβαια αφήνουμε κατά μέρος το συμβολικό πλήγμα που δέχεται η εικόνα όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και της Σκανδιναβίας, ως μίας επικράτειας ανεκτικής και ορθάνοιχτης στον κόσμο και τις ανάγκες του, ιδιαίτερα των κατατρεγμένων απ΄ όπου κι αν προέρχονται. Και σκηνή του δράματος αποτελεί αυτό το τεχνολογικό επίτευγμα, η γέφυρα Ερεσουντ, που ενώνει τις δύο χώρες.
Ενδεικτικό πάντως των εντάσεων που αναπτύσσονται ανάμεσα στις δυο γειτονικές και αδελφές κάποτε χώρες, είναι οι δηλώσεις της σουηδής ηθοποιού Σοφία Χελίν που υποδύεται την ηρωίδα της δανοσουηδικής παραγωγής μυστηρίου «Η Γέφυρα», αυτιστικής ντετέκτιβ Σάγκα Νορέν, η οποία δήλωσε σε ένα δανέζικο περιοδικό πώς η Δανία θα πρέπει «να ματώσει ώστε να δεχθεί τον αριθμό προσφύγων που της αναλογεί σε σχέση με τον πληθυσμό της».