Οι κάλπες έχουν στηθεί στην ΠΓΔΜ για ένα ιστορικό δημοψήφισμα που θα ανοίξει τον δρόμο για τις συνταγματικές αλλαγές που προβλέπει η Συμφωνία των Πρεσπών. Το ερώτημα είναι πόσοι θα πάνε να ψηφίσουν και τι. Και μετά τι θα κάνει με το αποτέλεσμα ο Ζόραν Ζάεφ…
1. To ερώτημα: «Είστε υπέρ της ένταξης της χώρας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, αποδεχόμενοι τη συμφωνία μεταξύ της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και της Ελλάδας;». Εντέχνως, η κυβέρνηση Ζάεφ δεν καλεί τους πολίτες να ψηφίσουν ναι ή οχι στη συμφωνία που υπεγράφη στις 17 Ιουνίου στις Πρέσπες αλλά στο απότοκό της, την ένταξη δηλαδή της ΠΓΔΜ στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ.
2. Οι ψηφοφόροι: Περίπου 1,8 εκατ. πολίτες καλούνται να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα. Οι δημοσκοπήσεις προεξοφλούν επικράτηση του «ναι», με ποσοστό της τάξεως του 60%. Οι κάλπες θα ανοίξουν στις 7:00 τοπική ώρα (8:00 ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 19:00 τοπική ώρα (20:00 ώρα Ελλάδας). Τα πρώτα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν από την Κρατική Εκλογική Επιτροπή της ΠΓΔΜ, αργά το βράδυ της Κυριακής.
3. Το στοιχημα: Η συμμετοχή στο δημοψήφισμα είναι το μεγάλο ζητούμενο για την κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ, προκειμένου να μην υπάρξει αμφισβήτηση. Το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης,VMRO-DPMNE, το οποίo έχει ταχθεί κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών και έχει καλέσει τους υποστηρικτές του να πράξουν κατά συνείδηση, υποστηρίζει ότι εάν το ποσοστό συμμετοχής στο δημοψήφισμα δεν ξεπεράσει το 50%, τότε αυτό πρέπει να ακυρωθεί.
Υπέρ της αποχής έχει ταχθεί ο πρόεδρος της χώρας Γκιόργκι Ιβάνοφ: «Ως πολίτης, έχω λάβει την απόφασή μου: στις 30 Σεπτεμβρίου, δεν θα πάω να ψηφίσω», δήλωσε ο Ιβάνοφ κατά την ομιλία του ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
4. Ο Ζάεφ: Ο πρωθυπουργός των Σκοπίων έχει ξεκαθαρίσει ότι θα πορευτεί για την επικύρωση της συμφωνίας ανεξάρτητα με το τι θα γίνει στο δημοψήφισμα, το οποίο μάλιστα έχει χαρακτηριστεί προσφάτως -τόσο από τον ίδιο όσο και από τον υπουργό Εξωτερικών Νικόλα Ντιμιτρόφ- ως «συμβουλευτικό». Ο Ζάεφ θα επιδιώξει την άμεση προώθηση της ρήτρας για τη συνταγματική αναθεώρηση και αλλαγή του ονόματος περί τα μέσα Οκτωβρίου. Αν η αξιωματική αντιπολίτευση (VMRO-DPMNE) επιμείνει στην αρνητική στάση, ο Ζάεφ θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, με σκοπό να διευρύνει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία του και να επιδιώξει εκ νέου τις αλλαγές στο σύνταγμα της ΠΓΔΜ.
5. Το κλίμα: Οπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η ατμόσφαιρα στα Σκόπια είναι υποτονική, καθώς το ενδιαφέρον του εκλογικού σώματος για το δημοψήφισμα δεν ήταν ιδιαίτερο.
6. Ο διεθνής παράγων: Από τη γερμανίδα καγκελάριο Ανγεκλα Μέρκελ ως τον υπουργό Αμυνας των ΗΠΑ Τζιμ Μάτις, μια σειρά από υψηλόβαθμους αξιωματούχους έσπευσαν το τελευταίο διάστημα στα Σκόπια για να προωθήσουν το «ναι» στη Συμφωνία των Πρεσπών. Το μήνυμα, όπως το διατύπωσε ο αρμόδιος επίτροπος για τη Διεύρυνση, Γιοχάνες Χαν, πριν από δύο εβδομάδες είναι σαφές: Η πόρτα της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την ΠΓΔΜ θα μείνει κλειστή για δεκαετίες, ίσως και για πάντα, αν η ευκαιρία για την επικύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών χαθεί.
7. Η επόμενη ημέρα: Εφόσον το δημοψήφισμα είναι εντυπωσιακά υπέρ του «ναι» εκτιμάται ότι θα περάσει και η συνταγματική αναθεώρηση, είτε με την παρούσα Βουλή είτε με μια που θα προκύψει ύστερα από εκλογές. Τότε, περί τον Ιανουάριο, το παιχνίδι μεταφέρεται στην Αθήνα. Ο Αλέξης Τσίπρας και ο Νίκος Βούτσης έχουν πει ότι η ελληνική Βουλή θα κληθεί να κυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών τον προσεχή Μάρτιο. Ο Νίκος Κοτζιάς έχει δηλώσει ότι θα γίνουν δύο ψηφοφορίες: η μία για τη Συμφωνία των Πρεσπών και η δεύτερη για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ.