Με το θέμα της απόφασης του αμερικανού πρόεδρου Τζο Μπάιντεν και των αντιδράσεων των υπολοίπων ηγετών του κόσμου όσον αφορά το απόρρητο κάθε πατέντας αντικορονοϊκού εμβολίου ασχολείται ο Guardian, στη βάση του τι θα κερδίσει τελικά η ανθρωπότητα αν επιτευχθεί συναίνεση στο παγκοσμίως υψηλότερο πολιτικό επίπεδο.
Οι ειδικοί τους οποίους επικαλείται το βρετανικό Μέσο λένε ότι ναι μεν θα πρόκειται για «τεράστιο βήμα προς τον τερματισμό της ανισότητας των εμβολίων», ωστόσο «από μόνο του δεν θα έχει καθοριστική επίδραση στην υγειονομική κρίση».
Ο Guardian θυμίζει ότι τον περασμένο Οκτώβριο, η Ινδία και η Νότιος Αφρική υπέβαλαν πρόταση στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) να αρθούν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που σχετίζονται με τα εμβόλια για τη νόσο Covid-19, όπως και για τις συναφείς τεχνολογίες, επειδή «σωστά φοβήθηκαν ότι η παρασκευή και παραγωγή των σκευασμάτων αυτών θα γινόταν μονοπώλιο των πλουσίων χωρών».
Ηταν μία πρόταση, λέει, που υποστηρίχθηκε από 100 αναπτυσσόμενες χώρες, όχι όμως και από τη «λέσχη των πλουσίων», δηλαδή από τη Βρετανία, τον Καναδά, την Αυστραλία, την Ευρωπαϊκή Ενωση και, μέχρι πρότινος, τις ΗΠΑ. Τώρα βέβαια ο Λευκός Οίκος άλλαξε θέση και υποστηρίζει την παραίτηση από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας για τα εμβόλια της Covid-19, όμως δεν υποστηρίζει το ίδιο και για τις θεραπείες της νόσου ή για τις τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν για την καταπολέμησή της.
Η ομπρέλα του ΠΟΕ θα επιτρέψει σε εταιρείες παντού στον κόσμο να αναπτύξουν τέτοια εμβόλια χωρίς τον φόβο των νομικών κυρώσεων από εκείνες που ήδη κατέχουν το σχετικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Οι ειδικοί, λένε οι Βρετανοί, επαίνεσαν την απόφαση Μπάιντεν και τη χαρακτήρισαν πρόδρομο αντιμετώπισης μελλοντικών υγειονομικών κρίσεων, όμως κατέστησαν σαφές ότι από μόνη της δεν αρκεί ώστε να καλυφθεί η παγκόσμια ζήτηση για εμβόλια.
Ο ΠΟΕ πρέπει να υιοθετήσει τη νέα αμερικανική θέση, οι ΗΠΑ μπορούν να πιέσουν τη «λέσχη» των πλουσίων χωρών ώστε να συμβιβαστούν στο θέμα και να καταλήξουν σε κάποιο είδος συμφωνίας που θα συνιστά βελτίωση της τρέχουσας κατάστασης. Με την προϋπόθεση ότι τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας πάνω στα αντικορονοϊκά εμβόλια δεν θα καταργηθούν εντελώς.
Η δεύτερη παρατήρηση του Guardian είναι ότι «τα εμβόλια είναι εξαιρετικά σύνθετα σκευάσματα», με διαπιστωμένα προβλήματα στη διαδικασία παραγωγής, η οποία «είναι εξίσου σημαντική με την κατοχυρωμένη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ‘συνταγή’ τους», έτσι ο ΠΟΕ δεν έχει καμία δύναμη να αναγκάσει εταιρείες όπως η Pfizer και η Moderna να μοιραστούν την τεχνολογία και τις γνώσεις που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των εμβολίων τους. «Τη δύναμη αυτή την έχουν οι εθνικές κυβερνήσεις».
Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ξεκινήσουν πιέζοντας τις φαρμακευτικές εταιρείες τους να μοιράζονται όχι μόνο τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας τους, αλλά και την τεχνολογία και την τεχνογνωσία τους με κατασκευαστές σε όλον τον κόσμο. Ισως δεν είχαμε περισσότερα εμβόλια την επόμενη εβδομάδα, αλλά αν το είχαν κάνει πριν από έναν χρόνο, μάλλον θα είχαμε αποτελέσματα. Επίσης, η ανταλλαγή τεχνολογίας και εμπειρογνωμοσύνης με κατασκευαστές σε όλον τον κόσμο θα διευκόλυνε την παραγωγή και τη διανομή εμβολίων για την καταπολέμηση μελλοντικών πανδημιών.
Από πλευράς της η Διεθνής Ομοσπονδία Φαρμακοβιομηχανιών (International Federation of Pharmaceutical Manufacturers & Associations) τοποθετείται ως εξής: «Η παραίτηση από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας των εμβολίων Covid-19 δεν θα αυξήσει την παραγωγή, ούτε θα παράσχει πρακτικές λύσεις για την καταπολέμηση της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης».
Η διεθνής φαρμακοβιομηχανία υποστηρίζει ότι οι εταιρείες έχουν ήδη μοιραστεί την τεχνολογία με εξειδικευμένους συνεργάτες σε όλον τον κόσμο και θα μπορούσαν να παραγάγουν δισεκατομμύρια εμβόλια εφέτος, αρκετά για να εμβολιάσουν τον κόσμο, εάν οι κυβερνήσεις βοηθούσαν να εξαλειφθούν οι εμπορικοί φραγμοί και οι έλεγχοι των εξαγωγών για τις απαιτούμενες πρώτες ύλες των δόσεων.
Λέει επίσης – γράφει ο Guardian – ότι οι πλούσιες χώρες συσσωρεύουν εμβόλια. Αν συμφωνούσαν να τα μοιραστούν δικαιότερα, η υγειονομική κρίση θα ήταν λιγότερο οξεία. Γενικότερα, η θέση τους είναι ότι τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας είναι ζωτικής σημασίας για την τόνωση της καινοτομίας και των επενδύσεων, διότι έτσι προκύπτουν τα νέα προϊόντα. Και προσθέτουν ότι το επιστημονικό κίνητρο συρρικνώνεται με την άρση της κάθε πατέντας.