Στη στάση Συγγρού Φιξ περίμενα το λεωφορείο που θα με πήγαινε προς Κέντρο. Εκεί ήταν και μια γυναίκα, άνω των 40, με άγριο βλέμμα, σκελετωμένη με πεσμένα τα περισσότερα δόντια, κρατώντας μια φιάλη ουίσκι. Έβριζε, μιλούσε δυνατά σταματούσε στη μέση της Συγγρού αναθεματίζοντας γιατί αργούσε το λεωφορείο. Η παρουσία της ανάμεσά μας ήταν σαν τη χοντρή χτένα στην οποία τα μαλλιά κάνουν χώρο στο πέρασμα της. Η σκέψη μου: «ωχ αν με πλησιάσει τι κάνω, τι κάνω;»
Τότε ήταν αρχές Ιουνίου και προετοιμάζαμε την εκπομπή «Πεθαίνοντας στις Πλατείες». Τα μέρη που θα «ακουμπούσαμε» το φαινόμενο ήταν η πλατεία Θεάτρου, η Ομόνοια, η «αξέχαστη» Ιάσωνος στο Μεταξουργείο και φυσικά το περίφημο Στέκι του ΟΚΑΝΑ. Στο Στέκι λοιπόν έκπληκτος συνάντησα ξανά το χαρακτηριστικό άγριο βλέμμα εκείνης της σκελετωμένης κυρίας της στάσης. Μια θεραπεύτρια πρόσεξε που την κοιτούσα λέγοντάς μου: «Πρόκειται για άτομο με διπλή διάγνωση». Δηλαδή τοξικομανής με ψυχικά προβλήματα. Αυτή ήταν μια από τις δύσκολες περιπτώσεις ναρκομανών που φροντίζουν στο Στέκι, και όταν λέω φροντίδα εννοώ, ένα μπάνιο, πλύσιμο ρούχων, μια τυρόπιτα με κανένα καφεδάκι σε ένα ζεστό χώρο με μουσική τζαζ. Και φεύγοντας οι ιδιαίτεροι αυτοί «θαμώνες» παίρνουν πάντα μαζί τους καθαρές σύριγγες.
Ο επόμενος σταθμός μας ήταν το κοντινό κέντρο υποκατάστασης, εκεί που χορηγούνε στους χρήστες, κατόπιν εξετάσεων, μεθαδόνη, τη ναρκωτική ουσία που υποκαθιστά τις επικίνδυνες οπιούχες. Άνθρωποι εκκεντρικοί, ντροπαλοί, νευρικοί, φοβισμένοι, γέροι, νέοι, νεότεροι, άνεργοι μπαίνουν μέσα, παίρνουν το νούμερο τους, σαν σε τράπεζα, και όταν έρθει η ώρα πίνουν το ποτηράκι και φεύγουν. Πρόσφατα ο κ. Λοβέρδος ανακοίνωσε την δημιουργία περισσότερων τέτοιων σταθμών ώστε να μη περιμένει τόσος κόσμος να περιθαλφθεί.
Βέβαια αυτή τη λογική που θέλει «όλες τις οχλούσες και επιβαρυντικές χρήσεις, εγκαταστάσεις και λειτουργίες να σωρεύονται αβασάνιστα» δεν είναι διατεθειμένοι να την αποδεχτούνε οι δημότες του Χαϊδαρίου όπως διεμήνυσε ο δήμαρχός τους στον Υπουργό. Την ίδια άποψη έχουν και οι Δήμαρχοι Περιστερίου, Αμαρουσίου, Νέου Κόσμου, Μπουρναζίου και Κηφισιάς. Μα αυτός του Αμαρουσίου, που είναι και γιατρός στο επάγγελμα, δεν γνωρίζει ότι οι λαμβάνοντες μεθαδόνη είναι ασθενείς; Και όπως όλοι οι ασθενείς έτσι και αυτοί έχουν ίσα δικαιώματα στην περίθαλψη. Η διεθνής εμπειρία και η επιστημονική κοινότητα καθιστούν επιτακτική τη λειτουργία τέτοιων μονάδων στα νοσοκομεία για να μη περιμένουν 7 χρόνια -ελληνική πρωτοτυπία- χιλιάδες απελπισμένοι συνάνθρωποι μας.
Ο Δήμαρχος του Περιστερίου από την άλλη φοβάται μην ανοίξει «επικίνδυνη» μονάδα κοντά σε σχολικό συγκρότημα τύπου Γκράβας. Μα οι μονάδες του ΟΚΑΝΑ παρέχουν υπηρεσίες υγείας σε θεραπευόμενους ο οποίοι δεν έχουν σχέση με τους ενεργούς χρήστες που συχνάζουν στις παράνομες «πιάτσες» και κατ’ επέκταση με εγκληματικές συμπεριφορές. Και νομίζω ότι είναι προτιμότερο να επιβαρυνθεί ο φορολογούμενος με 14 ευρώ μεθαδόνη ανά ασθενή την ημέρα παρά να το οδηγήσουμε στην παρανομία για να εξασφαλίσει 44 ευρώ για ένα γραμμάριο. Εξάλλου κανένας δεν θέλει το πρωί πηγαίνοντας στη δουλειά του να βλέπει στην είσοδο του σπιτιού του σωριασμένους νέους από τη χρήση.
Μα θα πουν ότι η μεθαδόνη δεν γιατρεύει. Και η απάντηση είναι ότι η θεραπεία δεν ταυτίζεται με την ίαση. Ο στόχος είναι να γίνουν τα άτομα αποδοτικά στις οικογενειακές, εργασιακές και κοινωνικές τους δραστηριότητές. Τη μεθαδόνη θα την έχουν ανάγκη 1 φορά τη μέρα και στο ενδιάμεσο θα είναι 100% λειτουργικά ενώ τα σωματικά και ψυχολογικά σκαμπανεβάσματα της συχνής ανάγκης για ηρωίνη συντρίβουν. Ο βαθμός επιτυχίας αυτής της θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι παρόμοιος με εκείνον της θεραπείας άλλων ασθενειών, όπως ο διαβήτης ή καρκίνος.
Τον καρκίνο δεν τον «καλεί» κανείς βέβαια ενώ το τσίμπημα της σύριγγας είναι προαιρετικό. Τότε δηλαδή θα έπρεπε και τους οροθετικούς να τους απομονώσουμε μιας και «ευθύνονται». Το θέλουμε κάτι τέτοιο; Οι περισσότεροι άνθρωποι μετά από μακρόχρονη χρήση δεν μπορούν να το κόψουν καθώς επιφέρει μεταβολές στη λειτουργία του εγκεφάλου, που πιέζουν έντονα για χρήση παρόλο που οι συνέπειές είναι γνωστές. Και μιας και ανέφερα το HIV, όσο οι ενδοφλέβιοι χρήστες παρακολουθούν προγράμματα απεξάρτησης και δεν χρησιμοποιούν τις ίδιες σύριγγες, τότε προφυλάσσονται από επιπλοκές λανθασμένης ή υπερβολικής δοσολογίας, και από τη μετάδοση λοιμωδών νοσημάτων.
Κλείνοντας, όσον αφορά το νωπό νόμο της αποποινικοποίησης των ναρκωτικών θα συμφωνήσω με το πνεύμα του διατηρώντας επιφυλάξεις για το γράμμα του. Κατά τον Σιδηρούν Νόμο της Ποταπαγόρευσης του Richard Cowan η απαγόρευση μιας συνήθειας, όπως το αλκοόλ, το τσιγάρο και το ναρκωτικό, οδηγεί στην ενίσχυση της δραστικότητας των ουσιών αυτών με αποτέλεσμα να βλέπουμε πρόχειρα ναρκωτικά κατασκευάσματα τύπου Σίσα στις πλατείες. Ίσως βέβαια είναι και παράλογο να έχουμε ανάγκη ένα απαγορευτικό νόμο που θα μας προστατεύσει από την ίδια μας τη τρέλα. Τέτοιοι νόμοι μπορεί να είχαν καλές προθέσεις αλλά όπως έλεγε και μια αμερικανίδα συγγραφέας “οι μεγαλύτεροι τρόμοι στην ιστορία διαπράχθηκαν στο όνομα αλτρουιστικών προθέσεων”..