Υπάρχουν τα γεγονότα που θεωρούνται αναμενόμενα και κατατάσσονται στα «συνήθη». Υπάρχουν και τα γεγονότα που έχουν τον χαρακτήρα του εντυπωσιακού και πρωτόγνωρου. Οι ζωές των προσφύγων και των μεταναστών που χάνονται στα νερά της Μεσογείου, ανήκουν πια στην πρώτη κατηγορία. Απο αυτά τα γεγονότα «που συμβαίνουν». Η μεγάλη συχνότητά τους, ο μεγάλος αριθμός των ανθρώπων που χάνονται, ο μεγάλος χρόνος που αυτά συμβαίνουν, η επάναληψή τους, έχει αυτόματα κατατάξει την απώλεια ανθρώπινων ζωών, παρά την τραγικότητα με την οποία αυτό συμβαίνει, στα γεγονότα που απλά συνοδεύουν την καθημερινότητά μας.
Όχι μόνο τη δική μας, αλλά και όλων των Ευρωπαίων και, το σημαντικότερο, των ανθρώπων εκείνων που βρίσκονται στα κέντρα αποφάσεων, που θα μπορούσαν να αποτρέψουν τα γεγονότα αυτά.
Παρατήρησα τα πρωτοσέλιδα του ελληνικού Τύπου. Κανένα από αυτά δεν θεώρησε αναγκαίο να αναδείξει σαν βασικό, σαν κυρίαρχο θέμα τη νέα τραγωδία στη Μεσόγειο. Παρότι μέχρι αργά χθες το βράδυ υπήρχαν βάσιμες ενδείξεις για απώλεια 700 ή και 900 ακόμα ζωών. Δεν μιλάμε δηλαδή για ένα ακόμα ναυάγιο, με μια δεκάδα καταραμένους που αναζήτησαν μια καλύτερη ζωή αλλά έχασαν. Μιλάμε για έναν τεράστιο αριθμό, μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες που έχουν συμβεί.
Παρατηρώντας τα ίδια πρωτοσέλιδα, αναζήτησα τις σημαντικότερες ειδήσεις που κέρδισαν το βασικό τους θέμα. Ήταν η δίκη της Χ.Α. που θα άρχιζε, ο κίνδυνος να βγουν στη σύνταξη αργότερα κάποιοι εργαζόμενοι, η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, κ.ο.κ. Κανένα από τα θέματα αυτά δεν είχε τον χαρακτήρα του ιδιαίτερα σημαντικού, του καινούργιου, του εντυπωσιακού. Είχαν απλά το χαρακτηριστικό που θα τα έκανε πιο ελκυστικά στους υποψήφιους αναγνώστες, ήταν πιο χρήσιμο.
Αν το πρόβλημα περιοριζόταν στα ελληνικά πρωτοσέλιδα και στον μικρόκοσμό μας γενικότερα, δεν θα ήταν ίσως καν πρόβλημα, αυτό είμαστε, έτσι λειτουργούμε. Έχει πολύ ευρύτερα χαρακτηριστικά. Αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο, σαν ένα θέμα δεύτερης ή τρίτης προτεραιότητας και από εκείνους που θα μπορούσαν να κάνουν κάτι γι' αυτό. Αναφέρομαι στους Ευρωπαίους ηγέτες. Ο Ιταλός και ο Έλληνας πρωθυπουργός το ανέδειξαν είναι η αλήθεια, έδωσαν έμφαση, προσπάθησαν να πουν πως κάτι πρέπει να γίνει. Δεν είδαωστόσο την ίδια εγρήγορση, ευαισθητοποίηση, ανησυχία από την πλειονότητα των ηγετών της Ευρώπης. Εκείνους που πάντα έχουν κάτι να πουν για σχεδόν όλα τα υπόλοιπα θέματα, αλλά όχι γι' αυτό.
Το πιο εντυπωσιακό, ωστόσο, ήταν η δήλωση του προέδρου του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς. Είχε δραματικό χαρακτήρα και έμοιαζε σαν μια δήλωση ανθρώπου που μόλις προσγειώθηκε στη γηραιά ήπειρο. «Πόσοι περισσότεροι άνθρωποι θα πρέπει να πνιγούν έως ότου να αναλάβουμε δράση στην Ευρώπη;» αναρωτήθηκε. Πανομοιότυπη δήλωση έκανε πέρυσι αλλά και πριν δυο χρόνια, όταν επίσης χανόντουσαν ανθρώπινες ζωές στη Μεσόγειο!
Προφανώς και ως πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, δεν είναι και ο πλέον ισχυρός παράγοντας που θα έπαιρνε γενναίες πρωτοβουλίες ή αποφάσεις. Ωστόσο, οι επαναλαμβανόμενες και σχεδόν πανομοιότυπες δηλώσεις του για τα γεγονότα αυτά, ενισχύουν τον χαρακτήρα των γεγονότων που προαναφέραμε, των «συνηθισμένων». Και αυτό είναι το πιο τραγικό. Ότι οι τραγωδίες αυτού του είδους αποκτούν τα χαρακτηριστικά αυτού που «δυστυχώς συμβαίνει», αυτού με το οποίο εχουμε συνηθίσει πια να ζούμε μαζί, ένα στοιχείο που συνοδεύει πια την καθημερινότητα. Και ως τέτοιο, έχει πάψει πια να συγκινεί οσο πρέπει, να προκαλεί αντιδράσεις, να θεωρείται ως κάτι που πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα. Αν ρωτηθεί φαντάζομαι ένας Ευρωπαίος πολίτης θα έχει να πει πως «συνηθίζονται οι πνιγμοί μεταναστών στη Μεσόγειο».
Ανάλογη διαχείριση και από τους Ευρωπαίους ηγέτες. Το 2013, σε μια ανάλογη τραγωδία που χάθηκαν περισσότερες από 300 ζωές, έγινε μια σύνοδος κορυφής που, υποτίθεται, θα έπαιρνε αποφάσεις για να περιορισθεί το πρόβλημα. Η συνέχεια έδειξε πως τίποτα τέτοιο δεν συνέβη. Μόνο το 2014 πνίγηκαν περισσότεροι από 3.000 πρόσφυγες και μετανάστες στη Μεσόγειο, φέτος, δε, το πρόβλημα έχει δραματικά μεγαλύτερες διαστάσεις, προφανώς λόγων των εστιών πολέμου στις χώρες απ' όπου προέρχονται οι πρόσφυγες.