Όταν στην κοινή συνέντευξη Σόιμπλε-Βαρουφάκη, ο δημοσιογράφος Παντελής Βαλασσόπουλος έθεσε για πρώτη φορά με τόσο ευθύ τρόπο στον Γερμανό υπουργό την ερώτηση για το σκάνδαλο Siemens, στην αίθουσα επικράτησε μια αμηχανία, η οποία μάλιστα έγινε πιο έντονη από τη μη απάντηση επί της ουσίας του κ. Σόιμπλε. Η ερώτηση έμοιαζε παράταιρη. Σε μια συνέντευξη για το ελληνικό χρέος, τα μνημόνια, τους δανειστές, μια ερώτηση για ένα πολυσυζητημένο σκάνδαλο, έμοιαζε να μην έχει θέση εκεί. Να είναι άσχετη.
Κι όμως, ήταν ίσως από τις πιο ουσιαστικές ερωτήσεις. Γιατί, μπορεί να μην αφορούσε τις σχέσεις των δανειστών με τη νέα ελληνική κυβέρνηση, αλλά αναδείκνυε κάτι περισσότερο. Πως δεν μπορείς ν' αποκλείεις από μια συζήτηση γύρω από ένα πρόβλημα, μια τόσο σημαντική παράμετρο που δεν είναι άσχετη με αυτό. Γύρω από το «σκάνδαλο Siemens» δεν συμβολίζονται μόνο, μ' έναν πολύ χαρακτηριστικό τρόπο, οι λόγοι που οδήγησαν τη χώρα ως εδώ. Αλλά και η στάση της πανίσχυρης Γερμανίας, η οποία αφαιρεί από τις αιτίες για το ελληνικό πρόβλημα μια τέτοια διάσταση παρά την έμμεση δική της εμπλοκή, ενώ παράλληλα καλύπτει με ενδεικτικό τρόπο αρκετούς «δικούς της» που πρωταγωνίστησαν στο συγκεκριμένο σκάνδαλο.
Η φράση «το μεγαλύτερο σκάνδαλο της μεταπολίτευσης» μπορεί ν' ακούγεται κλισέ, αλλά έχει και ουσιαστική βάση. Ο πανίσχυρος αυτός οικονομικός κολοσσός είχε απλώσει τα δίκτυα του παντού. Η ίδια η Αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC) θεωρεί την υπόθεση των «μαύρων ταμείων της Siemens» ως τη μεγαλύτερη υπόθεση διαφθοράς στην ιστορία των παγκόσμιων αγορών. Προφανώς και δεν έχει νόημα ν' απαριθμήσουμε εδώ τις πτυχές που αφορούν τη χώρα μας. Λίγο ως πολύ είναι γνωστά, αφού ταλανίζουν την πολιτική, οικονομική και δικαστική ζωή της χώρας για πολλές δεκαετίες.
Έχει νόημα να αγγίξουμε απλά λίγες παραμέτρους του, αφού συνδέονται με τα αίτια χρεοκοπίας (και όχι μονο οικονομικής) της χώρας. Όπως, ότι σ' αυτό το σκάνδαλο μετείχαν πολιτικοί, οι οποίοι εξακολουθούν να παραμένουν ανέγγιχτοι παρα τα λίγα ή περισσότερα στοιχεία που κατά καιρούς βγήκαν στη δημοσιότητα. Από τη χρηματοδότηση ενός τηλεφωνικού κέντρου, που είναι το ηπιότερο, έως τη χρηματοδότηση κομμάτων, που είναι το πιο εντυπωσιακό. Μόνο λίγα μικρά ψάρια κινδυνεύουν. Παρά τις πολύχρονες έρευνες, η λογική της ατιμωρησίας κυριάρχησε. Και αυτή, δεν είναι άσχετη -το αντίθετο- με τα αίτια της κρίσης. Κανένας δεν τιμωρείτο, το δημόσιο χρήμα οδηγείτο σε τσέπες τρίτων, η χώρα κατέρρεε και η διαφθορά κυριαρχούσε.
Το σκάνδαλο είχε τεράστιες οικονομικές διαστάσεις και εδώ βρίσκεται μια ακόμα αιτία της κρίσης. Κανένας δεν μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια το μέγεθος απώλειας δημόσιου χρήματος, μιλάμε για τεράστιας οικονομικής αξίας υποθέσεις (ΟΤΕ, ΟΣΕ, C 41, Ολυμπιακοί Αγώνες κ.α.), υποθέσεις αθροιστικά δισεκατομμυρίων ευρώ.
Μια ακόμα παράμετρος είναι αυτή που ερμηνεύει την αμηχανία Σόιμπλε όταν ρωτήθηκε για το σκάνδαλο. Οι Γερμανοί, για αυτονόητους λόγους, αρνήθηκαν να βοηθήσουν στην έρευνα για την αποκάλυψη του σκανδάλου, η μη έκδοση Χριστοφοράκου, του ανθρώπου που γνώριζε από πρώτο χέρι τους χρηματισμούς κομμάτων και πολιτικών, είναι το πιο ενδεικτικό παράδειγμα. Οι Γερμανοί, που συχνά μας καλούν να αντιμετωπίσουμε τη διαφθορά στη χώρα μας, δεν μας βοήθησαν σ' αυτό, αντίθετα -με το σκάνδαλο Siemens- έκαναν το αντίθετο.
Προφανώς και οι Γερμανοί, στο όνομα της προστασίας των δικών τους συμφερόντων, δεν έχουν λόγο να κάνουν κάτι διαφορετικό, δική μας κυρίαρχα είναι η ευθύνη. Ωστόσο, περιττεύουν από την πλευρά τους οι υποδείξεις περί αντιμετώπισης της διαφθοράς…