Μερικοί, που μάλλον δεν με ξέρουν καλά, ρωτάνε πώς αντιμετωπίζω το κίνημα «Μένουμε Ευρώπη».
Τι ερώτηση!
Γεννήθηκα, μεγάλωσα, σπούδασα, εργάστηκα, γέρασα, στην Ευρώπη. Το να φύγω από την Ευρώπη είναι σαν να μου ζητάς να εγκαταλείψω το σπίτι μου.
Νιώθω Ευρωπαίος από την Ελλάδα – όπως ένας Κρητικός νιώθει Έλληνας από την Κρήτη. Κι όπως ένας Κρητικός αγαπάει ιδιαίτερα την Κρήτη – χωρίς να πάψει να αισθάνεται Έλληνας, έτσι νιώθω κι εγώ για την Ελλάδα μέσα στην Ευρώπη.
Πού αλλού θα μπορούσα να ανήκω; Στη Μέση Ανατολή; Στην Ρωσική Ομοσπονδία; Καμία συγγένεια δεν νιώθω με αυτούς τους χώρους. Άλλοι πάλι, σαν την Λατινική Αμερική, και ξένοι μου πέφτουνε και μακριά.
Θα πείτε: Υπάρχουν τα Βαλκάνια. Μα από αυτά πρέπει να ξεφύγουμε!
Έξω από την Ευρώπη; Θα με κάνετε μετανάστη στα γεράματα;
Μένουμε Ευρώπη σημαίνει μένουμε σπίτι μας. Έτσι απλά και αυτονόητα. Έχουμε επενδύσει σε αυτό το σπίτι, έχουμε βάλει θεμέλια και τοίχους. Κι αν το σπίτι μας δεν μας βολεύει, το βελτιώνουμε. Δεν το αφήνουμε, για να χαθούμε στο άγνωστο και χαοτικό πουθενά.
Κι όποιος επιθυμεί περιπέτειες, έχει η Ευρώπη άφθονες. Δεν συγκεντρώνει μόνο τον περισσότερο υλικό πλούτο από οποιονδήποτε άλλο οργανισμό – αλλά και τον περισσότερο πνευματικό. Εδώ γεννήθηκαν και άνθισαν σχεδόν όλες οι τάσεις της τέχνης, της σκέψης, της επιστήμης. Εδώ πρωτοεμφανίστηκαν η δημοκρατία, η ισονομία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα και τα κοινωνικά δικαιώματα – ακόμα και ο Κομμουνισμός. Ως και η αμφισβήτηση της Ευρώπης – και κάθε αμφισβήτηση – είναι κομμάτι της Ευρωπαϊκής παράδοσης.
Α, όχι – δεν ξεσπιτώνομαι. Μένω Ευρώπη! Κι ελπίζω να σας έχω όλους παρέα: δεξιούς, αριστερούς, αναρχικούς, αντισυστημικούς, κλπ. Γιατί, αν βρεθούμε απέξω, θα χάσουμε ακόμα και τις αντιθέσεις μας!