Τα προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας εντάχθηκαν στο ΤΑΙΠΕΔ και κάποιοι ξεσπάθωσαν για το επικείμενο «ξεπούλημα της εθνικής μνήμης». Με δεδομένο ότι τα κτίρια έχουν κριθεί διατηρητέα στο σύνολό τους, φοβούνται μήπως εμφανιστεί κάποιος αφελής επενδυτής που θα τα αγοράσει, θα τα αποκαταστήσει (και όχι αναπαλαιώσει, κύριε Σπηλιωτόπουλε) και μετά θα τα εκμεταλλευτεί για να… πλουτίσει. Σε τέτοια πάχνη ανοησίας κολυμπούν κάποιοι σε μια χώρα με μηδενική αγορά ακινήτων, όπου ακόμη και τα φιλέτα της (Αστήρ, Ελληνικό) κινδύνεψαν να μείνουν στα αζήτητα.
Τέλος πάντων, ας πάμε πιο κάτω.
Στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, και στα «Κουντουριώτικα» γενικότερα, χτίστηκαν πριν από 80 χρόνια πολυκατοικίες για να στεγάσουν τους Μικρασιάτες πρόσφυγες. Τις πολυκατοικίες αυτές τις σχεδίασαν δύο τεχνικοί, υπάλληλοι των υπηρεσιών της Πρόνοιας που τις έκτισε. Ο αρχιτέκτων Κ. Λάσκαρις και ο πολιτικός μηχανικός Δ. Κυριακού. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα κτίρια αυτά αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα «γερμανικού φονξιοναλισμού», χωρίς ίχνος διακόσμησης.
Εγώ, πάλι, φαντάζομαι ότι ο τότε υπουργός είπε στους δύο τεχνικούς: «Κάντε μου όσο πιο οικονομικά μπορείτε 228 διαμερίσματα». Και έτσι αυτοί δημιούργησαν οκτώ συγκροτήματα από επαναλαμβανόμενα τριώροφα, των δύο διαμερισμάτων ανά όροφο, με ένα κεντρικό κλιμακοστάσιο. Σχεδίασαν δηλαδή -και ορθώς- την απλούστερη δυνατή λύση. Και έτσι μέσα εκεί στεγάστηκαν οι ζωές και τα όνειρα κάποιων «τυχερών» οικογενειών προσφύγων για δεκαετίες.
Από τη δεκαετία του ’90 ρίχτηκε η αρχική ιδέα μιας ανάπλασης που περίπου έλεγε: Να κατεδαφιστεί και μετεγκατασταθεί το γήπεδο του ΠΑΟ, να κατεδαφιστούν τα έξι από τα οκτώ συγκροτήματα των προσφυγικών (τα δύο θα παρέμεναν να αποκατασταθούν για την ιστορική και αρχιτεκτονική μνήμη) και να δημιουργηθεί έτσι ένας μεγάλος ελεύθερος χώρος, πάρκο, όπως θέλετε πείτε το, από το ΕΛΠΙΣ έως τον Λυκαβηττό, για τους κατοίκους της περιοχής και όχι μόνον.
Όπως συνήθως συμβαίνει στην πατρίδα μας, η αντίδραση των «θεματοφυλάκων» του πολιτισμού και της φύσης, σε συνδυασμό με την παραδοσιακή πολιτική ανικανότητα, τη γραφειοκρατία και διάφορες δικαστικές αποφάσεις, είχαν αποτέλεσμα να μη γίνει απολύτως τίποτα.
Ο συνήθης θρίαμβος. Τίποτε δεν θα άλλαζε.
Κρίθηκε το σύνολο των πολυκατοικιών διατηρητέο και καταρρέει ενδόξως. Φαντάζομαι το ίδιο θα ίσχυε αν είχαν κατασκευαστεί 10, 20 ή και 50 πανομοιότυπα συγκροτήματα. Το γερασμένο γήπεδο εξακολουθεί να λειτουργεί στη θέση του, τα βαριά οχήματα των εξωτερικών μεταδόσεων καταστρέφουν τα γήπεδα μπάσκετ των παιδιών της γειτονιάς και οι φίλαθλοι ψάχνουν να βρουν ελεύθερο πεζοδρόμιο για να παρκάρουν. Ο ειδυλλιακός Βοτανικός γλίτωσε την περιβαλλοντική και πολεοδομική καταστροφή και ο καταστροφέας της παλιάς, γραφικής λεωφόρου Κηφισίας, Μπάμπης Βωβός, έλαβε τη χαριστική βολή που του άξιζε.
Κάντε μια αναγωγή στον χρόνο με τη φαντασία σας. Με την ίδια λογική, το 1933 θα κατέκριναν τους Λάσκαρι και Κυριακού για τα «αντιαισθητικά κουτιά που θα στοιβάξουν τους πολύπαθους πρόσφυγες», θα ματαίωναν την «απαράδεκτη ιεροσυλία του Πικιώνη, να επιχειρήσει δηλαδή να ντύσει με πλάκες τους ιερούς αρχαίους δρόμους» γύρω από την Ακρόπολη, ενώ τα «Ξενία» του Άρη Κωνσταντινίδη δεν θα έπαιρναν ποτέ οικοδομικές άδειες, για λόγους προστασίας του φυσικού τοπίου.
Ένας, χωρίς μέτρο, ιδιότυπος «πολιτιστικός και περιβαλλοντικός ταλιμπανισμός». Απουσία λογικής σκέψης για έναν νηφάλιο διάλογο, που θα επέτρεπε να συνδυαστεί η προστασία και διατήρηση κάποιων πραγμάτων με τις σύγχρονες ανάγκες μας. Και στο τέλος αυτό που μας μένει είναι η στασιμότητα και η κακομοιριά μας.