Θυμήθηκα τον πατέρα μου.
Αυστηρός, πάντα απαιτητικός, πάντα άτεγκτος. Του πήγαινα τον μηνιαίο έλεγχο. Δεν έλεγε μπράβο για το δεκαεννιά. Αναρωτιόταν πώς και δεν πήρα είκοσι.
«Μία καλή κουβέντα δεν θα του πεις;». Ρωτούσε η μάνα μου.
Όχι. Καλές κουβέντες δεν έλεγε. Ούτε στις πρωτιές, ούτε στα βραβεία, ούτε στα επιτεύγματα. Τα θεωρούσε αυτονόητα. «Ο δικός μου ο γιός…».
Θυμήθηκα τον πατέρα μου, όταν με ρώτησε κάποιος φίλος: «Μα δεν έχεις κάτι καλό να πεις για τους Έλληνες; Όλο τους κρίνεις και τους κατακρίνεις!».
Τη σκέφθηκα δύο φορές αυτή τη φράση. Προβληματίστηκα. Φαίνεται πως τρέφω για τους Έλληνες την ίδια αγαπητική αυστηρότητα που έτρεφε ο πατέρας μου για μένα. Που δεν μου συγχωρούσε αδυναμία και λάθος. Αλλά και που θεωρούσε ότι ο έπαινος μπορούσε να με βλάψει. «Άκουγες πολλά μπράβο», μου είπε αργότερα, «δεν ήθελα να πάρουν τα μυαλά σου αέρα».
Ίσως λοιπόν να φταίει για τη στάση μου το γεγονός, ότι οι έλληνες έχουν εισπράξει στην ιστορία τους τέτοιο μερίδιο επαίνων, από φιλέλληνες, πατριώτες, εθνικιστές, κλπ., που έχουν πάρει τα μυαλά τους αέρα. Το να προσθέσεις στα τόσα «ζήτω» μερικά ακόμα, και εύκολο είναι και δημοφιλές. Αλλά δεν βοηθάει κανένα.
Και βέβαια υπάρχουν θετικά πράγματα στο λαό μας. Τα ξέρουμε άλλωστε – και μιλάμε συχνά για την ζεστασιά, τον αυθορμητισμό, την ευστροφία, την επινοητικότητα. Εδώ καταφέραμε και επιβιώσαμε στην κρίση χάρη στην αθάνατη ελληνική οικογένεια που μάζεψε παιδιά και προγόνους κάτω από την ίδια στέγη, να μοιραστούνε τα λίγα. Ένα εκατομμύριο οκτακόσιες χιλιάδες φιλοξενούμενοι!
Φυσικά κάθε θετικό μπορεί να γυρίσει και σε αρνητικό: ακόμα και η οικογένεια να γίνει φυλακή. Αλλά είπαμε να μνημονεύσουμε σήμερα τα καλά.
Και τα ακόμα καλύτερα είναι έξω από μας: η χώρα και η γλώσσα. Αυτά μας κάνουν πραγματικά προνομιούχους.
Ας καταγραφεί λοιπόν και ένα κείμενό μου, όπου δεν ασκώ κριτική. Μην ελπίζετε όμως: επανέρχομαι σύντομα!