Στο βιβλίο Sum, o David Eagleman ξεκινάει με την Σούμα. Ίσως πρόκειται για την πιο ενδιαφέρουσα εκδοχή του τι συμβαίνει στην μετά θάνατο ζωή. Σε αυτή την ιστορία, ο άνθρωπος ξαναζεί τις εμπειρίες του αθροιστικά. Έτσι, βρίσκεσαι να πλήττεις για δύο χρόνια, να περιμένεις στην ουρά για δεκαοχτώ μήνες και να κοιμάσαι για τριάντα χρόνια. Και σκέφτομαι πως με τα σημερινά δεδομένα, για πολλούς η αναμονή στην ουρά μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από την πλήξη. Αναμενόμενο. Θυμηθείτε τα ρεπορτάζ που δείχνουν άνεργους να σχηματίζουν ουρές τετραγώνων για να υποβάλλουν αίτηση για μία και μόνο θέση εργασίας. Για αυτούς, o συνολικός χρόνος που θα κληθούν να δουλέψουν στην άλλη ζωή μπορεί μετά βίας να κλέψει δεκαπέντε χρόνια από τον ύπνο.
Θα είχε ενδιαφέρον αν ο συγγραφέας έλεγε πως στην εκδοχή της Σούμας, κάθε εμπειρία έχει τον δικό της χώρο. Κοινό για όλους τους ανθρώπους που εκείνη τη στιγμή ξαναζούν το ίδιο γεγονός. Προσπαθώ να φανταστώ το ένα εκατομμύριο άνεργων στη χώρα μας, να συμπληρώνουν αιτήσεις και να συντάσσουν βιογραφικά σε ένα τεράστιο γραφείο. Ένα στρογγυλό γραφείο με ένα μόνο στυλό. Τότε, ο καθένας θα πρέπει να περιμένει να τελειώσει ο διπλανός του με τον φόβο πάντα να χάσει έτσι την κενή θέση εργασίας. Ξέρω πως ακούγεται σαδιστικό, αλλά μην ξεχνάτε πως πρόκειται απλώς για μια υπόθεση. Στην πραγματικότητα, η ζωή την ξεπερνά. Και αποδεικνύεται πως όταν ο άνεργος ελπίζει, η χυδαιότητα παραμονεύει.
Ας δεχθούμε πως μετά τα νέα μέτρα ο κατώτατος μισθός αντιστοιχεί σε ποσό που για αρκετούς κάποτε ήταν απλώς μία έξοδος το Σαββατόβραδο με γαρύφαλλα και σπασμένα πιάτα. Ας δεχθούμε πως με τα νέα μέτρα οι εργασιακές σχέσεις φεύγουν από τα γραφεία και στεγάζονται σε ξενοδοχεία XXX. Μπορούμε έτσι να ρίξουμε κατάρες στην κυβέρνηση και να φωνάξουμε με όλη την δύναμη των πνευμόνων μας “Έξω η ξένη ακρίδα”. Ποιος θα μας σώσει όμως από την ακρίδα που μιλάει ελληνικά; Αυτή που δεν έχει κανένα ενδοιασμό να κοστολογίσει την αγωνία των άνεργων.
Εν προκειμένω, η ταρίφα είναι 20 ευρώ. Τόσο κοστίζει η εγγραφή στα μητρώα κάποιας εταιρίας κυπριακών συμφερόντων ώστε να μπορέσεις να υποβάλλεις την αίτηση. Η αγγελία είναι τόσο καθηλωτική όσο ένα όραμα της Αγίας Βαρβάρας. Είκοσι εννέα κωδικοί, τετρακόσιες θέσεις εργασίας για να στελεχώσουν τα πέντε γραφεία που πρόκειται να ανοίξουν. Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Ηράκλειο Κρήτης, Πάτρα και Καβάλα. Έχω ανοίξει το κομπιουτεράκι στο κινητό και πληκτρολογώ τα νούμερα με χέρι τρεμάμενο. Αν υποθέσουμε πως τουλάχιστον δύο άτομα αιτούνται για κάθε κωδικό ανά πόλη, τότε η εταιρία έχει μαζέψει χωρίς κόπο 2.900 ευρώ. Γιατί θα το έκανε αυτό κάποιος; Η απάντηση βρίσκεται στα έντονα γράμματα που αναφέρουν τις απολαβές. Ξεκινούν από 710 ευρώ και φτάνουν τα 1.880. Και σε πείσμα των καιρών, υπόσχονται ΙΚΑ, 13ο-14ο μισθό και υπερωρίες. Όπως καταλαβαίνετε, αυτά είναι αρκετά για να βάλουν σε δεύτερες σκέψεις ακόμη και εκείνον που έχει ήδη δουλειά. Για τον άνεργο όμως που το μυαλό του έχει φυλακιστεί σε ένα συρτάρι μαζί με τους απλήρωτους λογαριασμούς, η σκέψη μπορεί να κρατήσει όσο μια ανάσα. Και καταλήγει να καταθέτει στον τραπεζικό λογαριασμό που αναγράφεται στο τέλος της αγγελίας, τα 20 ευρώ σταυρώνοντάς τα. Θα μου πείτε πως δεν γίνεται ο κόσμος να είναι τόσο αφελής. Θα σας απαντήσω πως αν η ελπίδα είναι το φυτίλι στο καντήλι, τότε η αφέλεια είναι το λάδι. Η φλόγα θα τρεμοπαίζει μέχρι να καεί το φυτίλι.