Το Δίστομο – κωμόπολη του νομού Βοιωτίας και έδρα του Δήμου Διστόμου – θα μας θυμίζει πάντα τη σφαγή που πραγματοποιήθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 10 Ιουνίου του 1944. Την ημέρα αυτή οι Γερμανοί προχώρησαν σε εκτεταμένες σφαγές, αφήνοντας πίσω τους 218 νεκρούς, ανάμεσά τους και βρέφη.

Απέχει 160 χλμ. από την Αθήνα, 25 χλμ. από τη Λιβαδειά, 13 χλμ. από την Αράχωβα, και 15, περίπου, χιλιόμετρα από τη Δεσφίνα.

Εκείνο το πρωινό, μια φάλαγγα, επτά αυτοκινήτων, με Γερμανούς στρατιώτες (2ος λόχος, του 7ου Συντάγματος της 1ης Μεραρχίας των Ες – Ες, με έδρα την Λιβαδειά), ξεκίνησε από τη Λιβαδειά με κατεύθυνση προς το Δίστομο. Από αυτά, τα δύο πρώτα που προπορεύονταν αρκετά, ήταν ελληνικά, επιταγμένα, γεμάτα με Γερμανούς στρατιώτες, ντυμένους μαυραγορίτες. Από τον Καρακόλιθο και μετά σκορπούν το θάνατο. Σκοτώνουν πέντε και συλλαμβάνουν σαν ομήρους δώδεκα αγρότες ενώ θέριζαν.

Στη διασταύρωση Διστόμου – Αράχωβας συναντιούνται με άλλα 60 αυτοκίνητα γεμάτα Γερμανούς στρατιώτες που έρχονταν από την Άμφισσα, με κατεύθυνση προς το Δίστομο. Τα υπόλοιπα είναι μια από τις φριχτές ιστορίες της ανθρωπότητας, που διεπράχθη ως «αντίποινα για τις απώλειες που είχαν οι Γερµανοί από αντάρτες του 11ου Λόχου του 3ου Τάγµατος του 34ου Συντάγµατος του ΕΛΑΣ».

Ο δικαστικός «μαραθώνιος» ξεκίνησε το 1995 από τον νομικό και πρώην ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Ιωάννη Σταμούλη, ο οποίος κατέθεσε αγωγή. Στην αγωγή οι συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου απαίτησαν από το γερμανικό δημόσιο την υλική και ηθική ικανοποίησή τους για τα εγκλήματα που διέπραξαν οι στρατιώτες του Γ' Ράιχ.

Το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών, που ιδρύθηκε το 1996, ζήτησε «την καταβολή της αποζημίωσης που επεδίκασε στη χώρα μας η Διεθνής Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων (1946), την επιστροφή του κατοχικού δανείου και την αποζημίωση των θυμάτων κατοχής, εξαιτίας των εγκληματικών πράξεων των γερμανικών στρατευμάτων κατά του ελληνικού λαού».

Τον Σεπτέμβριο του 2002, τέλος στις δίκες ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων κατά του Γερμανικού Δημοσίου για το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων, βάζει το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ), ανατρέποντας το σκεπτικό της Ολομελείας του Αρείου Πάγου που είχε ανοίξει τον χορό των αγωγών αποζημίωσης, από συγγενείς των θυμάτων του Γ' Ράιχ.
Με οριακή πλειοψηφία (6-5), το ΑΕΔ έκρινε ότι το Γερμανικό Δημόσιο νομίμως επικαλείται την «αρχή της ετεροδικίας», όπως προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο, και συνεπώς τις αγωγές που στρέφονται εις βάρος του για τις αποζημιώσεις δεν έχουν αρμοδιότητα να εκδικάσουν τα ελληνικά δικαστήρια.

Η αμετάκλητη απόφαση του ΑΕΔ, ουσιαστικά παγώνει κάθε αξίωση από συγγενείς των θυμάτων στη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής (1941-44) και οδηγεί στην απόρριψη των εκατοντάδων αγωγών που εκκρεμούν σήμερα στα ελληνικά δικαστήρια.

Δεν επηρεάζει, πάντως, την απόφαση για τη σφαγή στο Δίστομο Βοιωτίας, που έχει κριθεί αμετακλήτως από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Με την απόφαση αυτή, ως γνωστόν, το Γερμανικό Δημόσιο καλείται να καταβάλει για την υπόθεση του Διστόμου αποζημιώσεις που ξεπερνούν τα 9 δισ. δραχμές.

Το 2004, ο Ιωάννης Σταμούλης επικαλέστηκε τον Κανονισμό 44/2001 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, βάσει του οποίου η ελληνική αμετάκλητη απόφαση του δικαστηρίου μπορεί να κηρυχτεί εκτελεστή σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.

Το Νοέμβριο του 2008 κηρύσσεται εκτελεστή η απόφαση του ελληνικού δικαστηρίου στην Ιταλία, όπου έλαβε χώρα η συνέχιση της ελληνικής διαμάχης.
Έπειτα από αυτό, η Γερμανία προσφεύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης θέτοντας το ερώτημα κατά πόσο η Ιταλία έπραξε νόμιμα αναγνωρίζοντας στους κατοίκους του Διστόμου το δικαίωμα να αποζημιωθούν από τα περιουσιακά στοιχεία της Γερμανίας στην Ιταλία.

Το «Παγκόσμιο Φιλί» – που υποδέχεται τους επισκέπτες και τους κατοίκους στο μαρτυρικό Δίστομο – είναι ένα γλυπτό ύψους 7 μέτρων που συμβολίζει την Ειρήνη και τη Φιλία των Λαών. Επίσης, ίσως θυμίζει τους – στην κυριολεξία – ανοιχτούς λογαριασμούς που έχουμε με τη Γερμανία. Τι πιστεύετε; Υπάρχει περίπτωση να καταβληθεί η γερμανική αποζημίωση στην ελληνική πλευρά;

Διαβάστε
«Δίστοµο: 10 Ιουνίου 1944. Το Ολοκαύτωµα».
Έρευνα-εισαγωγή-επιµέλεια: Γιώργος Χ. Θεοχάρης.
Εκδόσεις Σύγχρονη Έκφραση
 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News