Η προσδοκία επηρεάζει την αντίληψη. Αυτό διαβάζω στην κολόνα του Free Thinking Zone καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη η συζήτηση για το ζητούμενο της επόμενης μέρας. Στο πάνελ που συντονίζει ο Ηλίας Κανέλλης, βρίσκονται οι Δημήτρης Σκάλκος, Γιώργος Σιακαντάρης, Μάνος Ματσαγγάνης, εκπρόσωποι των «Ανοικτή Πολιτεία» και «Ελλάδα Μπροστά». Πιθανώς να ξεχνάω αρκετούς, αλλά δεν έχω οπτική επαφή. Έχω όμως καρφώσει το βλέμμα μου στην επιγραφή της κολόνας όσο εξετάζεται το ενδεχόμενο συνύπαρξης και συσπείρωσης φιλελεύθερων, σοσιαλδημοκρατικών και αριστερών μεταρρυθμιστικών δυνάμεων. Είναι άκρως ενδιαφέρον και καίριο το εν λόγω ζήτημα αλλά κινείται σε τόσο θεωρητικά πλαίσια που φοβάμαι ότι η επιγραφή επιβεβαιώνεται. Ο Κώστας Μπακογιάννης, δήμαρχος Καρπενησίου, συμμερίζεται τον συλλογισμό μου. «Καλά όλα αυτά, αλλά αν πάω σε ένα καφενείο στο Καρπενήσι, δεν θα συζητήσουμε για τέτοια θέματα». Και είναι αλήθεια. Οι ταμπέλες όταν δεν συνοδεύονται με γνώση των βασικών θέσεων της κάθε ιδεολογίας, ουδόλως ενδιαφέρουν τους πολίτες. Η συγκυρία σε πιάνει από τον λαιμό κι εσύ δεν μπορείς να απαντήσεις με Μαρξ και Χάγιεκ.
Η συζήτηση πατάει σε όλα τα γνωστά κι αναμενόμενα πεδία. Κοινωνικό κράτος, συνταγματική αναθεώρηση, οικονομία, αυτοδιοίκηση, ανάπτυξη, κράτος παροχής υπηρεσιών. Από το ακροατήριο γίνεται λόγος για την έλλειψη κοινωνικής μόρφωσης. Και αυτό είναι αλήθεια μόνο που δεν πρόκειται για ένα θέμα που θα μας απασχολήσει μονάχα την επόμενη μέρα αλλά τα επόμενα χρόνια. Ακούγεται το δίλημμα ελλείμματα ή αντι-ελλείμματα. Είναι σαφώς η πιο ορθή απόδοση του «μνημόνιο ή όχι». Είναι αυτό που αρκετοί έχουν εντοπίσει στη βάση των προγραμμάτων των κομμάτων. Αν απομονώσετε τα πρόσωπα, θα βρείτε ομοιότητες μεταξύ τους, οι οποίες περιγράφονται στο υπογεγραμμένο μνημόνιο. Κι εκεί ακριβώς έρχεται να στοχεύσει η επισήμανση από το πάνελ πως πρέπει πρώτα να αποφασίσουμε το τι και μετά το ποιος. Κατά πόσο όμως είναι δυνατό να αντιστοιχίσεις το πρόσωπο με το προσδοκώμενο; Αυτό είναι ένα ερώτημα με το οποίο θα πλαγιάσουμε μαζί το βράδυ. Λίγο πριν το τέλος γίνεται ακόμη μια σωστή επισήμανση: «Κανείς δεν ψηφίζει για το χθες». Δεν φαίνεται να έχει κανείς αντίρρηση. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε; Το πρόβλημα όμως είναι ότι ενώ κανείς δεν ψηφίζει για το χθες, αρκετές φορές ψηφίζει βάσει αυτού. Με το πόδι προς το μέλλον και τα μάτια στραμμένα προς τα πίσω.
Πού καταλήξαμε; Ο Ηλίας Κανέλλης στην αποφώνησή του με βρήκε σύμφωνη. «Τελικά ίσως είμασταν περισσότερο διαπιστωτικοί απ' όσο θα έπρεπε». Κούνησα το κεφάλι συγκαταβατικά καθώς η επιγραφή της κολόνας μού έκλεινε το μάτι. Ίσως τελικά παράγουμε περισσότερη σκέψη απ' όση μπορούμε ή πρέπει να καταναλώσουμε. Από την άλλη όμως, είναι κι αυτό ένα θετικό βήμα προς την βελτίωση, δεδομένης της πρότερης αδράνειας. Απλώς όσο η επόμενη μέρα πέφτει Δευτέρα, φοβούμαι πως δεν θα αποφύγουμε την ψυχολογία της δίαιτας.
*Την Πέμπτη 14/6, 7μ.μ., στο Free Thinking Zone (Σκουφά 64 & Γριβαίων) θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με θέμα «Η κοινωνία αυτοκτονεί: Είναι αυτή επιλογή;». Ομιλητές: Χαράλαμπος Πίσχος, Μαρία Δάφνη Χρυσικοπούλου, Δημήτρης Παπαζυμούρης, Nίκος Πετρόπουλος. Συντονίζει ο δημοσιογράφος Άγγελος Μόσχοβας.