Ναι, το ξέρω, τα Χριστούγεννα φέτος θα είναι πιο φτωχικά σε σχέση με πέρυσι. Θα κάνεις γιορτές με το μυαλό στην τσέπη, δεν έχεις να ξοδέψεις χρήματα. Σύμφωνοι. Αλλά, τουλάχιστον, μένεις σε ένα σπίτι. Δεν είσαι άστεγος…
Υπάρχουν πολλοί που μπορεί να γράψουν στα σχόλια «ναι, υπάρχουν και πολλοί που πεινάνε. Με αυτούς πρέπει να συγκρινόμαστε; Καλύτερη και πιο αξιοπρεπή ζωή δεν πρέπει να αναζητάμε;».
Καταλαβαίνω αυτή την άποψη και, εν μέρει, τη συμμερίζομαι. Υπάρχει, όμως, και η άλλη αλήθεια: Ίσως πρέπει να δεις τα χειρότερα, για να εκτιμήσεις αυτά που έχεις.
Ειδικά όταν δεν έχεις κάτι, οτιδήποτε πέσει στα χέρια σου, ίσως να σου φανεί και αμύθητο.
Σκέψου το πιο απλό: Μπορεί να θες να αγοράσεις μια νέα παπλωματοθήκη ή να βάψεις το σπίτι σου. Υπάρχουν συνάνθρωποί μας, όμως, στην ίδια πόλη που ζούμε, που η μόνη τους σκέπη είναι ο έναστρος ουρανός. Αλλά όταν είσαι άστεγος, η ζωή δεν σου δίνει πάσες για να συγγράψεις πεζογράφημα, η νύχτα είναι σκληρή εκεί έξω και παγωμένη. Παγώνει το κορμί, η καρδιά και το μυαλό σου.
Όταν είσαι άστεγος και βρίσκεις στα σκουπίδια μια νέα κούτα ή ένα στρώμα που κάποιος πέταξε, νιώθεις αυτοκράτορας.
Στον ραδιοφωνικό σταθμό που εργάζομαι, διοργανώνουμε ένα μπαζάρ βιβλίου προκειμένου να συγκεντρώσουμε χρήματα τα οποία θα διαθέσουμε στο Κέντρο Υποδοχής & Αλληλεγγύης Δήμου Αθηναίων (ΚΥΑΔΑ) – στο Ίδρυμα Αστέγων, με λίγα λόγια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που πήρα από την Κλίμακα, το φαινόμενο της έλλειψης στέγης μετρά ήδη τρεις δεκαετίες στη χώρα μας και περισσότερους από 20.000 συμπολίτες μας που μένουν είτε στον δρόμο, είτε υπό ακατάλληλες συνθήκες στέγασης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αν είσαι άστεγος βιώνεις την πιο ακραία μορφή φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Οι άστεγοι στην Ελλάδα, πολύ πρόσφατα, (Ν.4052/12) αναγνωρίσθηκαν θεσμικά ως ειδική – ευάλωτη κοινωνική ομάδα που χρήζει ειδικών μέτρων προστασίας.
Βέβαια, υπάρχει πολύς δρόμος να διανυθεί μέχρι να υπάρξουν θεσμοθετημένες δράσεις που να προλαμβάνουν το φαινόμενο αυτό και να μη σταθεί – η πλειονότητα των παρεχομένων υπηρεσιών – μόνο σε φιλανθρωπικού τύπου παροχές. Ναι, όλοι μας βοηθάμε, όσο μπορούμε, με μαραθωνίους αγάπης, μπαζάρ και ανάλογες δράσεις, αλλά δεν μπορούμε μόνοι μας οι πολίτες να δώσουμε μια δραστική λύση. Όσα Αnother day in paradise και να παίξω, μόνος μου δεν μπορώ να κάνω τίποτε.
Βγαίνω έξω από την αίθουσα που γίνεται η δράση του σταθμού, γύρω-τριγύρω έχουν στολίσει, είναι γιορτινά, αλλά σε μια άκρη του περιβόλου της Τεχνόπολης κάθεται ένας άντρας γύρω στα 40 και κάτι. Με λερωμένα ρούχα – που κάποτε ήταν μάρκας – και βλέμμα άδειο. Τον πλησιάζω, τον κερνάω τσιγάρο, πιάνουμε κουβέντα, μου λέει σε τίτλους την ιστορία του. Ευκατάστατος, παντρεμένος, με καλή δουλειά, αλλά μια μέρα όλα κατέρρευσαν. Ξαφνικά ήταν φτωχός, χωρισμένος, μόνος, χωρίς δουλειά. Και, βασικά, χωρίς σπίτι. Μόλις τον απέλυσαν, η γυναίκα του τον παράτησε, τον έδιωξε. «Τι να με έκανε, αφού δεν της παρείχα, πια, τίποτε;», λέει με πίκρα στη φωνή, με ανάσες που σπάνε από δάκρυα και πόνο ψυχής.
«Ακούω πολλούς που δεν μπορούν να ανάψουν το καλοριφέρ σπίτι τους. Ξέρεις, όμως, πώς είναι να περνάς τη νύχτα στο παγκάκι;», με ρωτάει – κι απάντηση δεν έχω.
Η εκπομπή μου τελείωσε, φεύγω από το Γκάζι, θα γυρίσω στο σπίτι μου και θα χαρώ που μπορώ να ανάψω έστω το αεροθερμάκι μου στο καθιστικό. Καθώς κατεβαίνω τα σκαλιά προς το Μετρό, κοιτάζω πίσω μου. Ο Κώστας Γ. είναι ακόμα εκεί, μάλλον θα σκέφτεται πού θα κοιμηθεί το βράδυ. Σφίγγομαι μέσα στο παλτό μου, άλλωστε τα μεγαλύτερα μαθήματα στη ζωή μπορεί και να τα πάρεις ένα κρύο βράδυ του Δεκέμβρη, από μια άστεγη ψυχή, κάπου στην πόλη.
Αυτά τα Χριστούγεννα – αν θες, κάνε το ίδιο – αφενός θα βοηθήσω όσο μπορώ, όσους άστεγους μπορώ, επειδή αν περιμένουμε μόνο από το κράτος, σωθήκαμε, όλοι μαζί.
Αφετέρου, δεν θα ξεχάσω ότι μπορεί φέτος να είναι, από οικονομικής απόψεως, όλα πιο δύσκολα, μπορεί να μη ζήσουμε τις εορταστικές χλιδές άλλων εποχών, αλλά, σκέψου το, κάποιοι συμπολίτες μας – που μπορεί να είναι και πρώην συνάδελφοί μας, γείτονές μας – θα πουν «χρόνια πολλά» κάτω από μια κούτα, κάτω από ένα δέντρο, θα περάσουν άστεγα Χριστούγεννα, ενώ το άστρο των Χριστουγέννων θα φεγγοβολά…