Φώναζαν ρυθμικά συνθήματα, κρέμασαν πανό, όπως το «είμαστε άνθρωποι κι όχι αριθμοί, κάτω τα χέρια από τη Λογιστική», και μοίραζαν φυλλάδια στους διερχόμενους οδηγούς, τα οποία έγραφαν με τεράστια γράμματα «ΔΕΝ ΠΑΜΕ ΠΟΥΘΕΝΑ». Την Τετάρτη το πρωί, γύρω στις δώδεκα, εφτακόσιοι περίπου σπουδαστές του Αλεξάνδρειου Α.Τ.Ε.Ι Θεσσαλονίκης (Α.Τ.Ε.Ι.Θ) πραγματοποίησαν συμβολική κατάληψη μίας ώρας στα διόδια των Μαλγάρων για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στο σχέδιο «Αθηνά». Μάλιστα, τις τελευταίες δέκα μέρες είχαν προηγηθεί δύο εντυπωσιακές σε όγκο συγκεντρώσεις (τα τοπικά μέσα έκαναν λόγο για 10.000), μία έξω από το υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης και μία έξω από το δημαρχείο της πόλης. Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με το πλάνο του Υπουργείου Παιδείας που έχει κατατεθεί για δημόσια διαβούλευση, σχεδόν το 60% των τμημάτων του συγκεκριμένου ιδρύματος θα μετακομίσουν στις Σέρρες, στη Φλώρινα και στο Μεσολόγγι.
Παιχνίδι εντυπώσεων
Από τις 31 Ιανουαρίου που δόθηκε στη δημοσιότητα το σχέδιο «Αθηνά», έχει ξεκινήσει ένα ατέρμονο παιχνίδι εντυπώσεων μεταξύ βουλευτών, πρυτάνεων, δημάρχων και πολιτικών προσώπων πάσης φύσεως. Όλοι, για δικός τους όφελος, σπεύδουν να καπηλευτούν τις αντιδράσεις των φοιτητών. Πάντως, μέσα σε αυτά τα σύννεφα των άσκοπων δηλώσεων, που επικάθονται πάνω στη δημόσια διαβούλευση όπως ο θρίπας στη φλούδα του μανταρινιού, εντύπωση μου έχουν προκαλέσει οι ελιγμοί του κυρίου Κωνσταντίνου Αρβανιτόπουλου, ο οποίος αν μη τι άλλο επιθυμεί να φανεί ως ο καινοτόμος υπουργός που ύστερα από δεκαετίες αδράνειας τολμάει να καταθέσει ένα σχέδιο που αλλάζει τον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας. Σαράντα δύο διαφορετικές σχολές σε εξήντα τρεις πόλεις! Δύσκολα μπορεί να διαφωνήσει κάποιος ότι το σχέδιο «Αθηνά» κινείται στη σωστή κατεύθυνση ή ότι είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για την ελληνική παιδεία. Ωστόσο, εύκολα μπορεί να θεωρήσει ότι το όλο σκηνικό με τη δημόσια διαβούλευση είναι «κάπως» στημένο για να «ψηλώσει» πολιτικά ο υπουργός Παιδείας.
Ο κύριος Κ. Αρβανιτόπουλος λοιπόν, μετά την εντυπωσιακή παρουσίαση των 119 slides, σιγά-σιγά έχει αρχίσει να μαζεύει τα λόγια του και να κάνει συμβιβασμούς, ακούγοντας με προσοχή (;) όλους τους εμπλεκόμενους κι ενημερώνοντας ανά τακτά χρονικά διαστήματα τους δημοσιογράφους. Τουλάχιστον, σχετικά με το Α.Τ.Ε.Ι.Θ, τα πράγματα δείχνουν ότι θα προχωρήσει σε πολλές τροποποιήσεις, εκ των οποίων οι περισσότερες μάλλον είναι επιβεβλημένες. Δε ξέρω για τα υπόλοιπα ιδρύματα, όμως το ρεπορτάζ δικαιώνει τις φοιτητικές αντιδράσεις του Α.Τ.Ε.Ι.Θ. Με άλλα λόγια, δεν εμπίπτουν στην κλασική ελληνική συμπεριφορά των βολεμένων που αντιδρούν.
Από τη μία, αναγνωρίζεται του κυρίου Κ. Αρβανιτόπουλου ότι από το περασμένο καλοκαίρι, τρέχει σε όλους ανεξαιρέτως τους αρμόδιους φορείς για να ζητήσει τη γνώμη τους. Από την άλλη, μου φαίνεται παράλογο να καταθέτει κοτζάμ σχέδιο και να μην έχει πειστικές απαντήσεις σε λογικά ερωτήματα. Κι αυτό που αναρωτιέμαι είναι, γιατί δέχθηκε τις εισηγήσεις των συμβούλων του για το Α.Τ.Ε.Ι.Θ, τις οποίες ήταν 100% βέβαιο ότι θα αναγκαστεί να ανακαλέσει, μιας και παραβιάζουν οφθαλμοφανώς τους κανόνες της κοινής λογικής;
Τι πραγματικά συμβαίνει στη Θεσσαλονίκη
Πρώτο παράδειγμα. Το τμήμα της Ηλεκτρονικής, που υπόκειται στη Σ.Τ.Ε.Φ, με 15 καθηγητές και 2.000 φοιτητές, προβλέπεται να μεταφερθεί στις Σέρρες, οι οποίες δεν έχουν αντίστοιχο τμήμα! Τι σημαίνει αυτό; Αφενός ότι θα μείνει ανεκμετάλλευτη μια συστηματική επένδυση 25.000.000 ευρώ που έχει ξεκινήσει από το 2001 -σύγχρονα εργαστήρια, αίθουσα πολυμέσων, δικτυακός και τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός-, η οποία δε μπορεί να μεταφερθεί, αφετέρου ότι θα πρέπει να χτιστούν καινούριες εγκαταστάσεις στις Σέρρες! Την ίδια στιγμή, αφήνουν ακέραιο το τμήμα Αυτοματισμού στη Θεσσαλονίκη, το οποίο δεν έχει επαγγελματικά δικαιώματα και όλοι οι απόφοιτοί του δουλεύουν στη ζούλα, γιατί δεν έχουν άδεια άσκησης επαγγέλματος!
Δεύτερο παράδειγμα. Τα τμήματα Ζωικής Παραγωγής και Φυτικής Παραγωγής, με 27 καθηγητές, πρόκειται να συνενωθούν με τμήματα του Α.Τ.Ε.Ι Δυτικής Μακεδονίας. Όμως, το ίδρυμα που θα υποδεχθεί τους 2.000 και πλέον φοιτητές στη Φλώρινα όχι μόνο δεν περιλαμβάνει στις εγκαταστάσεις του αγρόκτημα, αλλά δεν έχει ούτε ικανό αριθμό αιθουσών διδασκαλίας. Αντιθέτως, το Α.Τ.Ε.Ι.Θ έχει στη διάθεσή του ένα αγρόκτημα 800 στρεμμάτων και εγκαταστάσεις που κοστολογούνται στο υπόμνημα του Α.Τ.Ε.Ι.Θ πάνω από 20.000.000 ευρώ. Συνολικά, η σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας (Σ.ΤΕ.Γ), όπου ανήκουν τα δύο προαναφερθέντα τμήματα, χρησιμοποιεί ένα σύνθετο πλέγμα εγκαταστάσεων -προβατοστάσιο, ελαιουργείο, αρμεκτήριο αγελάδων, βουστάσια, θάλαμοι τράγων, κλπ- που ούτε αυτό μπορεί να ξηλωθεί και να μεταφερθεί.
Στον «αέρα» οι σπουδές
Η μετακίνηση των σχολών αναμένεται να δημιουργήσει έντονα προβλήματα στη ζωή περίπου εννιά χιλιάδων φοιτητών, οι οποίοι φοβούνται ότι θα αναγκαστούν να διακόψουν τις σπουδές τους λόγω της αύξησης των εξόδων. «Στις μέρες μας, δεν είναι ρεαλιστικό κάποιος φοιτητής να μένει στη Θεσσαλονίκη και να πηγαινοέρχεται στις Σέρρες με ΚΤΕΛ. Παρά τη χρήση του φοιτητικού πάσου, υπολογίζουμε ότι το μηνιαίο κόστος των εισιτηρίων ξεπερνάει τα 180 ευρώ, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα έξοδα φαγητού», μου εξηγεί ο κύριος Στράτος Γρομπανόπουλος, πρώην πρόεδρος ΟΝΝΕΔ Θεσσαλονίκης και επιστημονικός συνεργάτης του Α.Τ.Ε.Ι.Θ, που την περασμένη Τετάρτη συναντήθηκε με τον κύριο Κ. Αρβανιτόπουλο και του κατέθεσε έναν αναλυτικό φάκελο με προτάσεις.
Πράγματι, όπως υποστηρίζει και ο 21 χρονών, Λεβάν Σαμανίδης, τριτοετής φοιτητής στο τμήμα Λογιστικής της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας, αν τελικώς η σχολή του μετακομίσει στις Σέρρες ο ίδιος δε θα μπορεί πλέον να παρακολουθήσει τα μαθήματα. «Θα καθυστερήσω τουλάχιστον ένα χρόνο να πάρω πτυχίο, αφού δε θα μπορώ να πηγαίνω όλες τις μέρες», προβλέπει ταραγμένος και προσθέτει πως «εκτός του ότι θα χάνω μαθήματα, θα αλλάξει και το πρόγραμμα σπουδών. Για παράδειγμα, ένα πρόγραμμα λογιστικής που έχουμε τώρα στο τμήμα μου, το «ERP», δεν το διδάσκουν στο Α.Τ.Ε.Ι Σερρών με κίνδυνο να μην μου το αναγνωρίσουν ως μάθημα».
Μοναχοπαίδι, με τη μητέρα του να εργάζεται ως ημιαπασχολούμενη, κάνει ένα δύο νυχτοκάματα σε μπαρ ίσα για να έχει ένα εισόδημα. Στο Α.Τ.Ε.Ι.Θ πέρασε με τη δεύτερη. Την πρώτη φορά, δεν είχε χρήματα να πάει φροντιστήριο. Την επόμενη χρονιά δούλεψε σε δυο δουλειές για να πληρώσει τα δίδακτρα του φροντιστηρίου και να κατορθώσει να περάσει στο τμήμα Λογιστικής. Απογοητεύτηκε, το πάλεψε μόνος του, πέρασε, και είναι ένας συνεπής φοιτητής –όσο μπορεί δηλαδή. Τώρα, το ελληνικό κράτος του ζητάει το τελευταίο έτος των σπουδών του να το παρακολουθήσει στις Σέρρες. «Μα εγώ στη Θεσσαλονίκη πέρασα», μου λέει κοφτά, με την απογοήτευση να του κόβει τις λέξεις μαχαίρι.
Πέρα από τις διπλωματικές πιρουέτες του κυρίου Κ. Αρβανιτόπουλου, ο οποίος προσπαθεί να δείξει ότι ακούει την ελληνική κοινωνία και ταυτόχρονα ότι καινοτομεί, πέρα από τις ανούσιες δηλώσεις των πολιτικών, οι οποίοι μιλάνε για το ζήτημα του Α.Τ.Ε.Ι.Θ χωρίς να προτείνουν τίποτα, και πέρα από την ανικανότητα ορισμένων συμβούλων στο Υπουργείο Παιδείας, που κι άσχετος να είσαι καταλαβαίνεις σαφέστατα ότι έχουν προτείνει το διαμελισμό του Α.Τ.Ε.Ι.Θ για μη εκπαιδευτικούς λόγους, αυτό που με ενοχλεί περισσότερο στο σχέδιο «Αθηνά» είναι η λογική του «αποφασίζουμε και διατάζουμε».
Δεν λέω, ένα σχέδιο θα έχει και τα λάθη του, δε μπορεί να είναι τέλειο. Άλλωστε, για αυτό συζητιέται δημόσια. Ωστόσο, κι αλάνθαστο να ήταν, δεν είναι δυνατόν οι αλλαγές να ισχύουν από τον ερχόμενο Σεπτέμβρη. Εκεί έγκειται η αδικία. Το Υπουργείο πρώτα θα έπρεπε να προετοιμάσει το κλίμα, έπειτα να καταλήξει στις καταργήσεις και στις συγχωνεύσεις, κι ύστερα να δώσει τουλάχιστον ένα χρόνο προθεσμία στους σπουδαστές να δουν τι θα κάνουν. Κοινώς, να προγραμματίσουν τη ζωή τους. Οι άνθρωποι δεν είναι μαριονέττες. Έχουν τις δικές του ζωές και προσπαθούν να τις φτιάξουν μέσα στη ρημάδα τη χώρα. Αυτό θα πρέπει πρωτίστως να σεβαστεί ο κύριος Κ. Αρβανιτόπουλος.
Κι ύστερα, με όλα τα δίκια του κόσμου, να εμφανιστεί ως μεταρρυθμιστής ηγέτης και να μιλήσει για τα συμφέροντα των συντεχνιών και για την ανάγκη ανασυγκρότησης του ακαδημαϊκού χάρτη. Διότι το να διαλαλείς μετωπική σύγκρουση με σαθρά επιχειρήματα, που φανερά ζημιώνουν το κράτος κι ανατρέπουν τη φιλοσοφία εξοικονόμησης πόρων (κι όχι μόνο) του σχεδίου «Αθηνά», είναι σαν να επαγγέλλεσαι ναυαγοσώστης, να κολυμπάς σε πισίνα βάθος ενός μέτρου και να φωνάζεις όρθιος ότι πνίγεσαι. Ποιος θα σου δώσει σωσίβιο;