Στη χώρα μας η ψυχική ασθένεια είναι από τα μεγαλύτερα ταμπού. Στις περισσότερες περιπτώσεις αναγκαζόμαστε να μιλήσουμε για αυτήν αφού έχει καταλήξει σε επιθετικές ή αυτοκαταστροφικές πράξεις που δεν γίνεται πλέον να προσπεράσουμε.
Τα στοιχεία που ανέφερα στο άρθρο μου για τις ψυχικές διαταραχές στο χώρο της παιδείας, δείχνουν που μπορεί να οδηγήσει ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα όταν επί σειρά ετών 'θάβεται κάτω απ' το χαλί' τόσο από την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, όσο και από τα αρμόδια συνδικαλιστικά όργανα των εκπαιδευτικών.
Το ζήτημα δεν είναι απλώς η εμφάνιση ψυχικών διαταραχών σε ένα (μικρό ή μεγάλο) τμήμα εργαζόμενων στην παιδεία, αλλά το κατά πόσον το φαινόμενο αυτό προσεγγίζεται με τη σοβαρότητα που του αρμόζει. Στην εποχή μας οι περισσότερες ψυχικές ασθένειες αντιμετωπίζονται με επιτυχία όταν ακολουθείται συστηματική ψυχοθεραπευτική και φαρμακευτική αγωγή. Σε αρκετές περιπτώσεις οι θεραπευόμενοι, όταν μάλιστα έχουν και την υποστήριξη της οικογένειάς τους, μπορεί να λειτουργήσουν ομαλά, κοινωνικά κι επαγγελματικά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλες οι δουλειές είναι κατάλληλες για όλους, ειδικά όταν πρόκειται για εργασίες τόσο απαιτητικές όσο η διδασκαλία στα σχολεία.
Το να μετατίθεται κάποιος σε διοικητική θέση άσχετη με το αντικείμενό του, και χωρίς την παραμικρή πρόνοια αντιμετώπισης του ψυχικού προβλήματος από το οποίο υποφέρει, δεν αποτελεί λύση. Όπως δεν είναι λύση το να “κάνουν τα στραβά μάτια” οι συνάδελφοι των πασχόντων και να τους αφήνουν να συνεχίζουν να διδάσκουν, τη στιγμή που είναι εμφανώς ακατάλληλοι.
Το γεγονός ότι η δουλειά στο σχολείο είναι απαιτητική, δεν θα έπρεπε να προσφέρει δικαιολογίες ή απλοϊκές εξηγήσεις για την ύπαρξη υψηλών ποσοστών ψυχικών διαταραχών, αλλά αφορμή για να καταλάβουμε ότι μόνο κάποιος που είναι συναισθηματικά ισορροπημένος, ψυχικά υγιής και κατάλληλα, πρακτικά εκπαιδευμένος επιτρέπεται να την αναλαμβάνει.
Η διαρκής επίκληση της οικονομικής κρίσης για ό,τι κακό συμβαίνει, αντί να φωτίζει συσκοτίζει το πρόβλημα. Εφόσον η κρίση έχει συμβάλει στην επιδείνωση της κατάστασης εκπαιδευτικών με προδιάθεση σε ψυχικές ασθένειες, θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες προστασίας δασκάλων και παιδιών από τις αρνητικές επιπτώσεις της.
Το να θεωρούμε ότι η έξαρση των ψυχικών διαταραχών είναι ένα ακόμα 'φυσιολογικό' σημάδι των καιρών λειτουργεί βολικά ως δικαιολογία για να επαναπαυθούν όλοι οι συναφείς φορείς και να μην αναλάβουν καμία πρωτοβουλία.
Ας μην ξεχνάμε ότι σύστημα αξιολόγησης υπάρχει ήδη, αλλά δεν εφαρμόζεται με τρόπο που να εξασφαλίζει τα ορθά αποτελέσματα προς όφελος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Οι πρόσφατες προσπάθειες του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής σε συνεργασία με ομάδες εκπαιδευτικών και σχολικών συμβούλων μπορεί μακροπρόθεσμα να οδηγήσει στην διάδοση παραδειγμάτων καινοτομίας και καλής πρακτικής. Δυστυχώς όμως ένα ζήτημα τόσο στοιχειώδες όσο η διασφάλιση της ψυχικής υγείας των εκπαιδευτικών έχει εμπλακεί στη συζήτηση για την σημασία αξιολόγησης του εκπαιδευτικού τους έργου. Όσοι αντιτίθενται σε οποιαδήποτε συζήτηση για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών φαίνεται να αδιαφορούν για το κόστος που έχει η απουσία αξιολόγησης όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Θύματα της αδιαφάνειας, των πελατειακών σχέσεων και της αναξιοκρατίας που ευδοκιμούν ακόμα και στον τομέα της παιδείας, δεν είναι μόνο οι μαθητές αλλά και το πλήθος των εκπαιδευτικών που, υπό δύσκολες συνθήκες, κάνουν σοβαρά τη δουλειά τους χωρίς την δέουσα αναγνώριση.
Σε μία πολιτισμένη κοινωνία θα περίμενε κανείς να συμβαίνει αυτό που συμβαίνει, λόγου χάριν, στη Βρετανία, όπου οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί ζητούν σταθερά αυστηρότατη αξιολόγηση ώστε να καταπολεμηθούν κρούσματα αυθαίρετης χρηματοδότησης ή ρουσφετολογικής κατανομής αποσπάσεων και άλλων τινών προνομίων, να αναδειχθεί το έργο των δασκάλων που καινοτομούν ή αντιμετωπίζουν επιτυχημένα στο σχολείο τους εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις, και να προσφερθεί η δέουσα στήριξη σε όσους πάσχουν από κάποια ψυχική διαταραχή χωρίς 'να την πληρώνουν' ούτε οι μαθητές, ούτε οι συνάδελφοί τους.