Οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και όχι μόνο, ο αναβαθμισμένος ρόλος της Ελλάδας σε νέα μέτωπα, το πρόβλημα με την Τουρκία του Ερντογάν, ο τρόπος που διεξάγονται πλέον οι στρατιωτικές επιχειρήσεις μιας υπερδύναμης, η αναδιάταξη δυνάμεων και συμφερόντων: ένα πλέγμα νέων παραμέτρων φαίνεται πως αλλάζει ραγδαία τα δεδομένα στις παραδοσιακές αμυντικές σχέσεις της χώρας μας με τις ΗΠΑ. Αυτό διαπιστώνει το «Βήμα της Κυριακής» που κάνει λόγο για μυστικές διαπραγματεύσεις Αθήνας – Ουάσινγκτον προκειμένου Ελλάδα και ΗΠΑ να καταλήξουν σε μια νέα αμυντική συμφωνία.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Αγγελου Αθανασόπουλου, οι διαπραγματεύσεις αφορούν τη ριζική αναθεώρηση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (Mutual Defense Cooperation Agreement- MDCA) του 1990, γνωστής ως «Συμφωνία για τις βάσεις», η οποία θεωρείται σήμερα παρωχημένη λόγω των ραγδαίων εξελίξεων στην περιοχή.
Ο χρόνος υπογραφής της συμφωνίας τοποθετείται στο προσεχές φθινόπωρο και συγκεκριμένα τον Οκτώβριο όπου και θα πραγματοποιηθεί, στην Αθήνα αυτή τη φορά, ο δεύτερος γύρος των διαπραγματεύσεων (ο πρώτος πραγματοποιήθηκε στην Ουάσινγκτον τον περασμένο Δεκέμβριο).
Επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας που θα έρθει στην Αθήνα φαίνεται ότι θα είναι ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο με τον οποίο προφανώς προλείανε το έδαφος, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
«Νοητό τόξο ανάσχεσης»
Η αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων που θα επιφέρει η υπογραφή της συμφωνίας αυτής εντάσσεται στο ευρύτερο αμερικανικό στρατηγικό σχέδιο που θέλει την Ελλάδα ως κρίκο μιας αλυσίδας «μετωπικών κρατών» (front states) με την Πολωνία, το Ισραήλ και την Ελλάδα να διαμορφώνουν ένα «νοητό τόξο ανάσχεσης» σ’ ένα γεωπολιτικό περιβάλλον επιστροφής στον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων.
Το σχέδιο αυτό το έχει ήδη περιγράψει ο πρώην βοηθός υπ. Εξωτερικών Γουές Μίτσελ ο οποίος και διεκδικεί την πατρότητα του.
Στο ρεπορτάζ του Αγγελου Αθανασόπουλου γίνεται εκτενής αναφορά στα «επίδικα» που είναι, βεβαίως, η εκ νέου περιγραφή της χρήσης και των δυνατοτήτων της βάσης της Σούδας, του «διαμαντιού της Μεσογείου» όπως την αποκαλούν αμερικανικοί παράγοντες, με το ενδεχόμενο επέκτασης χρήσης της προβλήτας του Μαραθιού.
Στην εξίσωση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας μπαίνουν οι Αεροπορικές Βάσεις της Λάρισας, η βάση Αεροπορίας Στρατού στο Στεφανοβίκειο Μαγνησίας και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Η αμερικανική πλευρά, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, επιδιώκει μια «ολιστική προσέγγιση» της παρουσίας της στην Ελλάδα και των χρήσεων που θα κάνει στους χώρους.
Το θέμα φυσικά δεν είναι απλό και οι δυσκολίες του δεν περιορίζονται στο πεδίο της διαπραγμάτευσης μεταξύ των δύο πλευρών.
Σύμφωνα με το Σύνταγμά μας η συμφωνία αυτή μετά την υπογραφή της πρέπει να κυρωθεί από την ελληνική Βουλή. Αυτός είναι και ο λόγος που στα πιθανά σενάρια υπάρχει και η συντηρητικότερη και προσεκτικότερη άποψη να μην υπάρξει βιασύνη, να ανανεωθεί για έναν ακόμη χρόνο η υπάρχουσα MDCA και οι διαπραγματεύσεις να προχωρήσουν πιο αργά για να καταλήξουν σε ουσιαστικότερες αλλαγές που θα αντελξουν στον χρόνο.
Εξίσου σημαντικό ζήτημα, αν όχι το σημαντικότερο, είναι τα ανταλλάγματα που θα πρέπει να ζητήσει για να λάβει η χώρα μας.
Συμφωνία α λα Ισραήλ
Κάποιοι, στην ελληνική πλευρά, κάνουν λόγο για μια μορφή συμφωνίας ανάλογη με αυτή που οι ΗΠΑ έχουν με το Ισραήλ. Το γεγονός όμως ότι η χώρα μας είναι μέλος της ΕΕ, οι απόψεις και οι πολιτικές της οποίας δεν συμπίπτουν πάντα με αυτές των ΗΠΑ (πχ στο Ιράν) επιβάλλουν μια άλλη προσέγγιση.
Είναι βέβαιο πάντως ότι η ελληνική πλευρά θα επιδιώξει τα μέγιστα τόσο στο επίπεδο των εξοπλισμών όσο και της παροχής αμυντικής ασφάλειας απέναντι στην Τουρκία.