Εξω από το Παρίσι, περίπου μια ώρα με την υπερταχεία για όσους κάνουν τις καθημερινές το δρομολόγιο για να εργαστούν, η Βουργουνδία κινείται σε ρυθμούς πολύ μακρινούς από αυτούς της πρωτεύουσας.
Η περιφέρεια διαχρονικά είχε αποδειχτεί εύφορη για την γαλλική σοσιαλιστική Αριστερά, από τους αντιστασιακούς κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής μέχρι τον σοσιαλιστή Φρανσουά Μιτεράν που εκλεγόταν εκεί. Το κόμμα του κάποτε -μόλις πριν από μία δεκαετία- κυριαρχούσε στην πολιτική σκηνή έχοντας εκλέξει πρόεδρο, τον Φρανσουά Ολάντ, έχοντας πλειοψηφία σε Βουλή και Γερουσία και ισχυρή παρουσία στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Σήμερα, έπειτα από μια μακρά περίοδο διολίσθησης σε όλη τη χώρα, οι Σοσιαλιστές έχουν να δώσουν μάχη επιβίωσης. Η υποψήφια για την προεδρία, η δήμαρχος του Παρισιού, Αν Ινταλγκό, συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις μόλις το 1,5% και υπολείπεται και του υποψήφιου του Κομμουνιστικού Κόμματος, ακόμη και του ανεξάρτητου, κτηνοτρόφου το επάγγελμα, Ζαν Λασάλ.
Δέκα ημέρες πριν από την αναμέτρηση το πολλαπλό δίλημμα για τους ψηφοφόρους της σοσιαλιστικής Αριστεράς είναι υπαρξιακό και ξεπερνά κατά πολύ τον ορίζοντα της αναμέτρησης.
Να ψηφίσουν υποψήφιο της σοσιαλιστικής Αριστεράς, έστω και αν δεν έχει καμία ελπίδα να περάσει στον δεύτερο γύρο; Να ψηφίσουν ίσως τον Ζαν-Λικ Μελανσόν, που είναι ακραίος αριστερός, έχει κάποιες ελπίδες (λίγες πάντως) αλλά ίσως είναι υπερβολικά ακραίος για να τον ψηφίσει κάποιος; Να ψηφίσουν Εμανουέλ Μακρόν για να κρατήσουν μακριά από την προεδρία την Μαρίν Λεπέν; Ή να μείνουν στο σπίτι;
Μεταξύ των Σοσιαλιστών, αν κρίνει κανένας από όσα δηλώνει στον Guardian ο Νικολά Σορέ, δήμαρχος του Ζουανί, στη Βουργουνδία, επικρατεί κλίμα παραίτησης. Η ήττα τους στις προεδρικές είναι εξάλλου προδιαγεγραμμένη.
Ο Σορέ κέρδισε στις εκλογές έχοντας συμπήξει μια συμμαχία της ευρύτερης Αριστεράς που σε εθνικό επίπεδο, από τους Κομμουνιστές στους Πράσινους, μοιάζει απίστευτη. Για τον ίδιο η Αριστερά δεν έχει εξαφανιστεί, «πρέπει όμως να σκάψεις λίγο πιο βαθιά για να τους βρεις».
Το Ζουανί, με τους σχεδόν 10.000 κατοίκους του, είναι με τον τρόπο του, όπως συνεχίζει η βρετανική εφημερίδα, ένα σύμβολο της Γαλλίας της Περιφέρειας που αισθάνεται παραμελημένη – και εν πολλοίς είναι. Πολίτες αποκλεισμένοι από τις θέσεις εργασίας, με ανεπαρκείς δημόσιες υπηρεσίες, θύματα του κόστους ζωής που αυξάνεται δραματικά για αυτούς γιατί βασίζονται στα αυτοκίνητά τους.
Για 2,5 αιώνες ως το 2010 ήταν έδρα μονάδας του στρατού, αλλά η μετακίνησή της στην Αλσατία απομάκρυνε 410 στρατιωτικούς και πολίτες που εργάζονταν εκεί, οι οποίοι συνεισέφεραν 7,8 εκατ. ευρώ στην τοπική οικονομία. Μετά έφυγαν δικαστήρια και έκλεισε το μαιευτικό και το χειρουργικό τμήμα του νοσοκομείου. Το προσωπικό στην εφορία και την αστυνομία συρρικνώθηκε, το εργοστάσιο μιας θυγατρικής της Bic έκλεισε αφήνοντας 61 άνεργους, κυρίως γυναίκες μέσης ηλικίας. Ετσι το 2019 το 29% του πληθυσμού της πόλης ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας.
Η Αν Ινταλγκό επέλεξε να κάνει στο Ζουανί μία από τις πρώτες στάσεις της προεκλογικής της εκστρατείας, βλέποντας από κοντά την εικόνα εγκατάλειψης και ερήμωσης. Αλλά δεν πείθει.
Αν και όπως λέει ο δήμαρχος η πόλη έχει αρχίσει να ξανασηκώνεται στα πόδια της, η μοιρολατρία για την κακή της κατάσταση έδωσε ώθηση στην Ακροδεξιά. Μεταξύ όσων σκέφτονται να ψηφίσουν την Λεπέν είναι και παλιοί αριστεροί που πλέον δεν πιστεύουν τους Σοσιαλιστές.
Εν τω μεταξύ στο Παρίσι, τα προβλήματα για το κόμμα θα συνεχιστούν και μόλις κλείσουν οι κάλπες. Αν η Ινταλγκό δεν καταφέρει να συγκεντρώσει το 5% σε όλη τη χώρα, δεν θα έχει δικαίωμα στην κρατική επιδότηση της εκστρατείας της (κάτι που θα κάλυπτε μέρος από τα έξοδα) οπότε το κόμμα θα βρεθεί σε οικονομικά δύσκολη θέση ενόψει των βουλευτικών του Ιουνίου.
Το μείζον πρόβλημα είναι το ιδεολογικό: το κόμμα, όπως και άλλα σοσιαλιστικά σε όλη την Ευρώπη, έχει κάνει μια ευδιάκριτη στροφή προς τα δεξιά. Το παραδοσιακό κοινό τους μεταναστεύει και αυτό πολιτικά και διασκορπίζεται από τους Πράσινους στον Μελανσόν και από τον Μακρόν στην Λεπέν – πώς θα επιστρέψουν όλοι αυτοί; Πολιτικός επιστήμονας που κλίνει προς την Αριστερά μιλώντας στον Guardian εντοπίζει άλλο ένα πρόβλημα: το στρατηγικό λάθος του Μελανσόν που δεν άδραξε το 2017 την ευκαιρία να συσπειρώσει στο πλευρό του τους ανέστιους αριστερούς.
Είναι λοιπόν πολλαπλό το ζήτημα -μηνύματος, προσώπου, ιδεολογίας- αλλά ίσως τελικά οράματος. Τα διλήμματα, μαζί με αυτά που θα προσθέσει το αποτέλεσμα της κάλπης, θα επανέλθουν δριμύτερα την επόμενη ημέρα και θα ζητούν πειστικές -και αρκετά πιεστικές- απαντήσεις.