Σαφή θέση υπέρ της Αθήνας στο μεταναστευτικό καθώς και κατά των μονομερών ενεργειών της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, πήρε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μετά τη συνάντηση την οποία είχαν, μαζί με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Αναφερόμενη στο μεταναστευτικό που αποτέλεσε ένα από τα κύρια θέματα των συζητήσεων με τον πρόεδρο της Τουρκίας, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε ότι η δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016 παραμένει ισχυρή και πως οι Βρυξέλλες αναμένουν από την Τουρκία να τηρήσει τις δεσμεύσεις της που περιλαμβάνουν την πρόληψη παράνομων αναχωρήσεων καθώς και την επανεκκίνηση των επιστροφών από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία χωρίς καμία καθυστέρηση.
«Ηρθαμε στην Τουρκία για να δώσουμε μια ώθηση στις σχέσεις μας και απ’ αυτή την άποψη είχαμε μια ενδιαφέρουσα συνομιλία με τον πρόεδρο Ερντογάν», είπε η πρόεδρος της Επιτροπής, δίνοντας το κλίμα της συνάντησης, κατά την οποία συζητήθηκαν σε βάθος τέσσερις τομείς θεμάτων, «στα οποία η ΕΕ και η Τουρκία θα έχουν αμοιβαίο όφελος αν συνεργαστούν».
Ο πρώτος τομέας είναι η ενίσχυση των οικονομικών δεσμών. Η ΕΕ είναι ο πρώτος εταίρος της Τουρκίας στις εξαγωγές και τις εισαγωγές, οι ευρωπαϊκές εταιρίες είναι σοβαρή πηγή επενδύσεων στην Τουρκία.
Ως προς την Τελωνειακή Ένωση, η πρόεδρος της Κομισιόν είπε ότι «για να ενισχύσουμε περαιτέρω το εμπόριο πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που αναμφίβολα έχουμε στην εφαρμογή της τελωνειακής ένωσης» και προσέθεσε ότι «θα εργαστούμε για να εκσυγχρονίσουμε το πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης που είναι μοναδικό, με καινοτόμο τρόπο αλλά να ενισχύσουμε επίσης τη συνεργασία μας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα εστιάζοντας στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση».
Ως δεύτερο τομέα συζήτησης ανέφερε τον διάλογο υψηλού επιπέδου. Με πρώτο θέμα την κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της και τη δημόσια υγεία, σχετικά με την οποία συζήτησαν για την πρόοδο των εμβολιασμών, τις μεταλλάξεις αλλά και το ψηφιακό πιστοποιητικό.
Τρίτο αντικείμενο συζήτησης, σύμφωνα με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι η ανεύρεση τρόπων εκ μέρους της Κομισιόν για την ενίσχυση των επαφών μεταξύ των λαών και για την κινητικότητα. Σημείωσε δε τη συμμετοχή της Τουρκίας σε ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το Erasmus+ και το Horizon που αποδείχθηκαν πολύ χρήσιμα στο παρελθόν και όπως τόνισε «θέλουμε να τα επεκτείνουμε τα προσεχή χρόνια προς όφελος και των δύο».
Ο τέταρτος τομέας συζήτησης αφορούσε τους πρόσφυγες και εν γένει το μεταναστευτικό. Η Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016 παραμένει σε ισχύ, είπε η πρόεδρος της Επιτροπής, με θετικά αποτελέσματα, αλλά προσέθεσε ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί το τράφικινγκ και το λαθρεμπόριο. Στο σημείο αυτό αναφέρθηκε στις υποχρεώσεις της Τουρκίας. «Αυτό για μας είναι κρίσιμης σημασίας και θα είναι ένα σημαντικό δείγμα καλής θέλησης ότι η συνεργασία μας στο μεταναστευτικό λειτουργεί», είπε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά μας, τόνισε, θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τους πρόσφυγες προκειμένου να καλύπτουν τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες, με την εκπαίδευση και την υγεία να αποτελούν προτεραιότητες αλλά και προκειμένου να δοθούν καλύτερες ευκαιρίες για τη ζωή τους. «Δεσμεύομαι να συνεχίσω τη χρηματοδότηση της ΕΕ γι’ αυτά τα θέματα και η στήριξή μας είναι ένδειξη αλληλεγγύης προς την Τουρκία και επένδυση προς την σταθερότητα», είπε επίσης η πρόεδρος της Κομισιόν, προσθέτοντας ότι αυτά απασχολούν και άλλες χώρες, όπως ο Λίβανος και η Ιορδανία την οποία θα επισκεφθεί προκειμένου να συζητήσει με τον ιορδανό βασιλιά. Η ευρωπαία αξιωματούχος δεσμεύτηκε επίσης ότι η Κομισιόν θα κάνει σύντομα πρόταση με βάση αυτές τις αρχές.
Ανησυχία για τα ανθρώπινα δικαιώματα
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσαν τόσο η πρόεδρος της Επιτροπής όσο και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για τις οποίες εξέφρασαν «βαθιά ανησυχία».
«Υπογράμμισα πολύ καθαρά ότι ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων και το κράτος δικαίου είναι κρίσιμης σημασίας για την ΕΕ. Αυτό αποτελεί μέρος της σχέσης μας και πρέπει να γίνονται σεβαστοί οι διεθνείς κανόνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα όπως η χώρα έχει δεσμευτεί ως ιδρυτικό μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης», είπε για το θέμα η πρόεδρος της Κομισιόν και έκανε ιδιαίτερη μνεία για την αποχώρηση της Τουρκίας από τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης που αφορά την προστασία των γυναικών και των παιδιών από τη βία. «Αυτό είναι λάθος σημάδι αυτή τη στιγμή», είπε και προσέθεσε κλείνοντας τη δήλωσή της ότι η ΕΕ δεν θα σταματήσει να επισημαίνει τις αρνητικές εξελίξεις και αυτό ισχύει και «για τις μονομερείς πράξεις έναντι των κρατών μελών της ΕΕ όπως είναι η Ελλάδα και η Κύπρος».
«Προσβλέπουμε τέλος σε μια έντιμη συνεργασία και αυτό σημαίνει ότι μας επιτρέπει να ενισχύσουμε ότι μας φέρνει πιο κοντά αλλά για να είμαστε πολύ ειλικρινείς να αντιμετωπίσουμε και τι μας χωρίζει», είπε η φον ντερ Λάιεν προσθέτοντας μια νότα αισιοδοξίας ότι «επιθυμούμε να πάμε μπροστά για καλύτερες σχέσεις στο μέλλον αλλά είμαστε στην αρχή αυτού του δρόμου».
Μισέλ: «Σταθερότητα και ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο»
«Απλώνουμε το χέρι μας με τη θετική μας ατζέντα και είναι στο χέρι της Τουρκίας να αδράξει αυτή την ευκαιρία με σταθερό και ισχυρό τρόπο», είπε από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, εκφράζοντας την προσδοκία να καταγραφεί πρόοδος στη σύνοδο του Ιουνίου.
Ο Σαρλ Μισέλ αναφέρθηκε στην Ανατολική Μεσόγειο λέγοντας ότι η ΕΕ θέλει σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην περιοχή και αμοιβαία επωφελή και θετική σχέση με την Τουρκία.
Καλωσόρισε τις διερευνητικές επαφές μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας καθώς και την επικείμενη επίσκεψη του έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Τουρκία (είναι προγραμματισμένη για τις 14 Απριλίου).
Αναφερόμενος στις συζητήσεις για τα περιφερειακά θέματα είπε ότι οι διαφορές παραμένουν αλλά αναδύονται νέες ευκαιρίες για ειρήνη και σταθερότητα και ιδίως στη Λιβύη.
«Στείλαμε ένα κρίσιμο μήνυμα σχετικά μ’ αυτό, όλα τα ξένα στρατεύματα πρέπει να αποχωρήσουν από το λιβυκό έδαφος», είπε ο Σαρλ Μισέλ.