Στην καθιερωμένη ετήσια συνέντευξη Τύπου που δίνει τον Δεκέμβριο, ο Βλαντίμιρ Πούτιν ρωτήθηκε για δημοσιεύματα που θέλουν φίλους (και τα παιδιά τους) να συγκροτούν μια νέα ελίτ γύρω από το Κρεμλίνο.
Η απάντησή του περισσότερο θύμιζε αρχισυντάκτη που απορρίπτει ένα κακογραμμένο κείμενο παρά πολιτικό. «Είναι αδύνατον να τα διαβάσει κανείς», απάντησε, «τα κοίταξα στα γρήγορα, γιατί με αφορούν, αλλά όλα [ενν. όσα γράφονται] είναι μια μάζα και δεν έφτασα ως το τέλος».
Οι Ρώσοι έχουν εντελώς διαφορετική άποψη, γράφουν οι Times. Μέσα σε 15 ημέρες δημοσιεύτηκαν τρεις μεγάλες δημοσιογραφικές έρευνες για τον νεποτισμό και τη διαφθορά επί των ημερών του Πούτιν. Ολες στοχεύουν στον πρόεδρο και το πολύ στενό περιβάλλον του.
Η πρώτη, στον ιστότοπο Insider, αποκάλυψε ότι η (φημολογούμενη) ερωμένη του Πούτιν, πρώην γυμνάστρια Αλίνα Καμπάεβα λαμβάνει κάθε χρόνο γύρω στα 8,7 εκατ. ευρώ από μιντιακό όμιλο, χωρίς να έχει κάποια σχετική εμπειρία.
Δεύτερη έρευνα στον ιστότοπο Proekt αναφέρει ότι η πρώην καθαρίστρια Σβετλάνα Κριβονόγικ (που λέγεται ότι απέκτησε με τον πρόεδρο ένα κορίτσι) βρέθηκε από ένα διαμερισματάκι στην ιδιοκτησία πολυτελούς χιονοδρομικού κέντρου και με μετοχές σε τράπεζα.
Η τρίτη έρευνα, από το iStories, μιλά για τον πρώην γαμπρό του προέδρου που έβαλε 100 δολάρια και απέκτησε μετοχές… 380 εκατ. δολαρίων σε εταιρεία πετροχημικών.
Ενα ταμπού έχει σπάσει, λοιπόν. Η προσωπική ζωή του προέδρου που τη φυλάσσει περισσότερο και από κόρη οφθαλμού, βγαίνει στο φως.
Αυτή τη φορά ο Πούτιν δεν φαίνεται να μπορεί να κλείσει ή να αδρανοποιήσει τα ενοχλητικά μέσα ενημέρωσης. Οι κίνδυνοι δεν λείπουν πάντως για τους δημοσιογράφους στη Ρωσία. Ως ένα βαθμό αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο λειτουργούν χωρίς πολυάριθμο προσωπικό ενώ χρηματοδοτούνται από δωρεές και ξένους δημοσιογραφικούς φορείς.
Το Insider στήθηκε για να λειτουργεί στο τοξικό ρωσικό περιβάλλον, εξήγησε στους Times ο αρχισυντάκτης Ρομάν Ντομπροχότοφ. Οι συντάκτες συναντιούνται μια φορά την εβδομάδα, ενώ δεν υπάρχουν γραφεία και υπολογιστές που θα μπορούσε να κατάσχει η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας.
Οπως εξηγεί, το κλείσιμο –και άρα η ανεργία– δεν είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί στους δημοσιογράφους: δεκάδες έχουν σκοτωθεί ή έχουν πέσει θύματα επίθεσης επί Πούτιν. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν ανησυχούν και μάλιστα πολύ.
Είναι, λοιπόν, ένα είδος «αντάρτικης δημοσιογραφίας», εξήγησε ο ιδρυτής του Proekt, που βλέπει στην προσπάθειά του ένα είδος σαμιζντάτ της ψηφιακής εποχής. Σαν τον παράνομο Τύπο που τυπωνόταν και κυκλοφορούσε στα κρυφά επί Σοβιετικής Ενωσης – μια εύγλωττη παρομοίωση.