Ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας υφίσταται και είναι σκληρός σε κάθε επίπεδο, ενώ τα ματωμένα λασπόνερα που τινάζουν οι ερπύστριες στο κάθε άλλο παρά σύντομο πέρασμά τους από τους ουκρανικούς κάμπους λερώνουν και τρίτους – π.χ. τους Ευρωπαίους, σε ενεργειακό επίπεδο. Η ανάλυση αυτού του εξελισσόμενου πολέμου είναι καθημερινή δουλειά για χιλιάδες δημοσιολογούντες, δημοσιογράφους, αναλυτές, και λοιπούς, ωστόσο ορισμένοι διανοούμενοι, όπως ο γηραιός καθηγητής του Χάρβαρντ, ο Γκρέιαμ Αλισον, στοχάζονται και τους μελλοντικούς πολέμους, κυρίως το πώς αυτοί θα αποτραπούν.
Η συνετή διαχείριση του εκτραχηλισμένου σε πόλεμο Ουκρανικού μπορεί να γίνει το κλειδί για την αποσόβηση αυριανών κρίσεων αναλόγου επιπέδου, σκέφτηκε ο Αλισον.
Το άρθρο του στην Washington Post εξυπηρετεί τέτοια στόχευση: πρότεινε την από κοινού ειρηνευτική παρέμβαση στον ουκρανορωσικό πόλεμο των προέδρων δύο μεγάλων δυνάμεων, του Τζο Μπάιντεν και του Σι Τζιπίνγκ, με σκοπό οι ΗΠΑ και η Κίνα να επανέλθουν και οι ίδιες σε τροχιά συνεργασίας, αμοιβαίας κατανόησης και καταλλαγής ώστε να αποφύγουν τη μεταξύ τους πολεμική σύγκρουση στο εγγύς μέλλον (με αφορμή την Ταϊβάν ή οτιδήποτε άλλο).
Στον πυρήνα της σκέψης του Αλισον βρίσκεται η ιδέα ότι οι αποκλίνουσες πορείες των ΗΠΑ και της Κίνας στην πολιτική ή γεωπολιτική σφαίρα θα συγκλίνουν κάποτε στο αναπόφευκτο θερμό επεισόδιο, κάτι που δεν πρέπει να συμβεί αφού «θα είναι σύγκρουση χωρίς επιστροφή».
Κάντε το όπως ο «Τέντι»
Το εύρημα του καθηγητή είναι ο… Τίοντορ Ρούζβελτ. Ο Ρεπουμπλικανός 26ος πρόεδρος των ΗΠΑ, απόφοιτος του Χάρβαρντ, το 1906 κέρδισε το Νομπέλ Ειρήνης για τη συμβολή του στη λήξη του ρωσοϊαπωνικού πολέμου. Ε, στους Μπάιντεν και Σι ο Αλισον δεν έταξε Νομπέλ Ειρήνης, όμως τους πρότεινε να μεσολαβήσουν ώστε ο πόλεμος στην Ουκρανία να τελειώσει άμεσα.
Το ιστορικό παράδειγμα του Ρούζβελτ και του ρωσοϊαπωνικού πολέμου είναι ισχυρό επιχείρημα, αφού υπήρξε πόλεμος σκληρός και για τα δύο μέρη. Η μεσολάβηση του Ρούζβελτ ήταν καθοριστική, και οι δύο πλευρές υπέγραψαν σύμφωνο ειρήνης το 1905 στο Νιού Χάμσαϊρ. Ηταν μεγάλη νίκη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής τον καιρό της ευρωπαϊκής «Μπελ Επόκ» («Ωραία Χρόνια»), φράση που στον υπόλοιπο κόσμο (ιδίως στις αποικίες των Ευρωπαίων) μάλλον αντηχούσε σαν ευφημισμός ή ειρωνεία.
Ο Αλισον, λοιπόν, πρότεινε δημοσίως ότι τον ρόλο του Ρούζβελτ μπορεί να παίξει τώρα ο Σι Τζινπίνγκ, σε συνεργασία με τον Τζο Μπάιντεν. Η Κίνα και οι ΗΠΑ δεν έχουν να χάσουν τίποτε. Αντιθέτως, θα κερδίσουν σε αξιοπιστία εφ’ όσον η μεσιτεία τους υπέρ της ειρήνης αποβεί επιτυχής. Και σε σύγκριση με τον «απόμακρο» Ρούζβελτ, «που δεν θα αναγνώριζε τον τσάρο ή τον ιάπωνα αυτοκράτορα καν σε φωτογραφίες», ο σημερινός κινέζος ηγέτης πλεονεκτεί επειδή έχει προσωπική εξοικείωση με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Διανοουμενίστικα ευχολόγια; Το μέλλον θα δείξει.