Από το προσφυγικό camp στο… πανεπιστημιακό campus!

Το φθινόπωρο του 2016, η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα, η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και το Impact Hub Athens διοργάνωσαν έναν μαραθώνιο («Hack the Camp») για να εξετάσουν τις προκλήσεις των προσφύγων που ζουν σε κέντρα διαμονής στην Αθήνα και να ανακαλύψουν τρόπους αντιμετώπισής τους. Εκπρόσωποι των προσφυγικών κοινοτήτων παρουσίασαν τα προβλήματα και έλληνες επαγγελματίες -δικηγόροι, σχεδιαστές προϊόντος, προγραμματιστές, αρχιτέκτονες- συνεργάστηκαν μαζί τους για να διαμορφώσουν και να υλοποιήσουν μία δημιουργική ιδέα. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό. Μία ομάδα ακόμη εργάζεται για μία εφαρμογή που χαρτογραφεί τις υπηρεσίες που έχουν ανάγκη οι αιτούντες άσυλο και παράλληλα παρέχει online μαθήματα αγγλικής και ελληνικής γλώσσας. Μία άλλη ομάδα επινόησε μία φορητή τουαλέτα, ώστε να μην εξαναγκάζονται οι γυναίκες και παιδιά να διατρέχουν κίνδυνο τα βράδια στις κοινές τουαλέτες.

Αλλά από την πρώτη κιόλας μέρα του «hackathlon», οι εκπρόσωποι της αμερικανικής πρεσβείας συνειδητοποίησαν ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία των νεαρών προσφύγων. Δεν θέλουν να αισθάνονται ότι ο χρόνος στα κέντρα διαμονής περνά ενώ εκείνοι μένουν άπραγοι. Δεν θέλουν να αισθάνονται ότι στο επόμενό τους βήμα -είτε αυτό είναι σε μία άλλη χώρα της Ευρώπης είτε αυτό είναι εδώ στην Ελλάδα- δεν θα είναι έτοιμοι να προχωρήσουν. Θέλουν να σπουδάσουν.

«Μία νεαρή κοπέλα μας εξήγησε ότι εγκαταλείποντας τη χώρα της, τη Συρία, αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές της στα Οικονομικά, σε πανεπιστήμιο της Δαμασκού, και ότι θα ήθελε πάρα πολύ να τις συνεχίσει. Κι εμείς σκεφτήκαμε ότι θέλουμε αυτή η κοπέλα να συνεχίσει τις σπουδές της!», εξηγεί στο Protagon ο μορφωτικός ακόλουθος της αμερικανικής πρεσβείας, Μάικ Σνάιντερ.

Πρώτα, λοιπόν, έλαβαν την έγκριση και τον προϋπολογισμό από την Ουάσιγκτον και ύστερα προσέγγισαν τρία αμερικανικά ιδρύματα, το Αμερικανικό Κολέγιο Θεσσαλονίκης-Anatolia College, το Deree-Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος και το Perrotis College-Αμερικανική Γεωργική Σχολή, για τον σχεδιασμό ενός προγράμματος που θα έδινε την ευκαιρία -και την υποτροφία- για σπουδές σε νέους πρόσφυγες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, για το ακαδημαϊκό έτος 2017 – 2018. «Και τα τρία ιδρύματα έδειξαν πολύ μεγάλο ενθουσιασμό», μάς λέει ο κ. Σνάιντερ.

Από τον Οκτώβριο που άρχισαν να επεξεργάζονται την ιδέα, μέχρι τον Μάιο που ολοκληρώθηκε ο σχεδιασμός του προγράμματος, το μόνο που τους δυσκόλεψε ήταν η γραφειοκρατία της αμερικανικής κυβέρνησης! Τώρα είναι έτοιμοι. Το έχουν ανακοινώσει στις κοινότητες προσφύγων και ήδη οι επίδοξοι φοιτητές έχουν αρχίσει να καταθέτουν τις αιτήσεις τους.

Το Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδας θα δεχθεί 100 πρόσφυγες και τα δύο ιδρύματα στη Θεσσαλονίκη άλλους 100. Το πρόγραμμα «Education Unites: From Camp to Campus» θα προσφέρει δύο μαθήματα ανά φοιτητή για τα επόμενα δύο εξάμηνα (του φθινοπώρου 2017 και της άνοιξης 2018), τα οποία θα περιλαμβάνουν προπαρασκευαστικά μαθήματα Αγγλικών, μαθήματα σε διάφορους τομείς με βάση τις γνώσεις των συμμετεχόντων, καθώς και επαγγελματική κατάρτιση.

Το πρόγραμμα αφορά οποιονδήποτε πρόσφυγα έχει λάβει άσυλο ή έχει λάβει άδεια παραμονής στην Ελλάδα, εν αναμονή της εξέτασης της αίτησης ασύλου του. Καθώς μιλάμε για αμερικανικά ιδρύματα, βασική προϋπόθεση είναι να έχουν στοιχειώδεις γνώσεις Αγγλικών. Και καθώς οι περισσότεροι πρόσφυγες-φοιτητές δεν έχουν μαζί τους διπλώματα και απολυτήρια που έπρεπε να εγκαταλείψουν φεύγοντας βιαστικά ή που έχασαν κατά τη διάρκεια του δύσκολου ταξιδιού προς την Ελλάδα, ενώ σίγουρα δεν έχουν πρόσβαση στα απαραίτητα έγγραφα, οι αιτήσεις τους θα εξεταστούν κυρίως μέσα από συνεντεύξεις. «Θα πρέπει να δείξουν τις γνώσεις τους, το μπαγκράουντ τους και τον στόχο τους μέσα από τη συζήτηση», εξηγεί ο μορφωτικός ακόλουθος.

Αυτό σημαίνει ότι 200 νέοι ξαφνικά θα εγκαταλείψουν -έστω για κάποιες ώρες- την καθημερινότητα στο camp και θα βουτήξουν στο Μάρκετινγκ, στην Ακαδημαϊκή Γραφή, στις Διεθνείς Σχέσεις, στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, στα Μαθηματικά, στη Χημεία, στην Αγροτική Οικονομία!

Ασφαλώς, επειδή η βουτιά από έναν κλειστό «προστατευμένο» χώρο του κέντρου διαμονής σε ένα ξενόγλωσσο πανεπιστήμιο, από το «καμπ» στο «κάμπους» δεν είναι εύκολη, θα ενταχθούν «πολιτισμικοί μεσάζοντες» στο εργατικό δυναμικό των ιδρυμάτων, οι οποίοι θα διευκολύνουν τους πρόσφυγες στο νέο τους εγχείρημα, όπως μας εξηγεί ο κ. Σνάιντερ. 

«Για εμάς αυτό το πρόγραμμα είναι ένας τρόπος ενσωμάτωσης προσφύγων στην ελληνική και δυτική – ευρωπαϊκή κοινωνία. Είναι επίσης ένας τρόπος για τα ιδρύματα να εντάξουν στα προγράμματά τους τα πιο φωτεινά μυαλά των φιλοξενούμενων στη χώρα. Αλλά είναι και ένας τρόπος να γνωρίσουν οι έλληνες φοιτητές τους πρόσφυγες-φοιτητές, να αποκτήσουν μία εικόνα για τη ζωή τους στα κέντρα διαμονής, για τη ζωή τους στις χώρες προέλευσής τους για αυτά που έχουν περάσει», τονίζει. 

«Κι εμείς λαμβάνουμε τεράστια ικανοποίηση μέσα από αυτό το πρόγραμμα», λέει χαμογελαστά. «Δεσμευόμαστε να βοηθήσουμε την Ελλάδα να προετοιμαστεί για την ενσωμάτωση προσφύγων», προσθέτει. Τα σύνορα είναι κλειστά, οι μετεγκατάσταση προχωρεί με απελπιστικά αργούς ρυθμούς, η Ελλάδα πρέπει να έχει έναν μακρόχρονο σχεδιασμό για τους περίπου 60.000 φιλοξενούμενους πρόσφυγες. Και 200 υποτροφίες ανώτατης εκπαίδευσης είναι μία πολύ καλή αρχή.