Πώς ένας άνθρωπος που περνούσε απαρατήρητος έκρυβε τέτοιο μίσος και έφτασε να δολοφονήσει 10 ανθρώπους πριν δώσει τέλος στη ζωή του;
Η Γερμανία, έπειτα από το σοκ της φονικής επίθεσης στο Χανάου, προσπαθεί να δώσει απαντήσεις και –περισσότερο κρίσιμο ίσως– δραστηριοποιείται στο επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών έναντι στην ακροδεξιά τρομοκρατία. Ενα φαινόμενο που κρυβόταν κάτω από το «χαλί», ενώ η προσοχή των Αρχών ήταν στραμμένη στην ισλαμική τρομοκρατία.
Χθες το βράδυ, χιλιάδες άνθρωποι πήραν μέρος σε ολονύχτιες εκδηλώσεις. Με κεριά ή λευκά τριαντάφυλλα στα χέρια, συγκεντρώθηκαν στο Χανάου και σε δεκάδες άλλες πόλεις, δείχνοντας τη συμπαράστασή τους στα θύματα. Και τα εννέα ήταν 21 με 44 ετών, με «μεταναστευτικό υπόβαθρο», αν και κάποιοι ήταν γερμανοί πολίτες.
«Ποτέ ξανά» και «πάρτε τον ρατσισμό προσωπικά» ήταν τα συνθήματα που κυριαρχούσαν στα πλακάτ.
Πολιτικοί από όλα τα κόμματα επέκριναν όμως και τον λόγο της Εναλλακτικής για τη Γερμανία, το ακροδεξιού κόμματος το οποίο κατηγορούν ότι κανονικοποιεί τον λόγο μίσους και υποδαυλίζει τα αντιμεταναστευτικά αισθήματα.
Νόμιμα τα όπλα
Ο Τομπίας Ράτγεν αγόρασε το όπλο που χρησιμοποίησε για τις δολοφονίες το 2014 από ένα διαδικτυακό κατάστημα. Πρόκειται για ένα πιστόλι Glock 17,9 χιλιοστών Luger. Είναι ο ίδιος τύπος όπλου που χρησιμοποιήθηκε κατά την τρομοκρατική επίθεση στο Ολυμπιακό Εμπορικό Κέντρο του Μονάχου το 2016.
Ο δράστης είχε στην κατοχή του δύο ακόμα όπλα, ένα πιστόλι SIG Sauer 9 χιλιοστών και ένα άλλο πιστόλι Walther, επίσης 9 χιλιοστών. Το SIG Sauer αγοράστηκε νόμιμα το 2014 μαζί με το όπλο που χρησιμοποίησε στην επίθεση, από το ίδιο διαδικτυακό κατάστημα.
Ο Τομπίας Ρ. διέθετε άδεια οπλοκατοχής από το καλοκαίρι του 2013, με τελευταίο έλεγχο καταλληλότητας να φέρει όπλα πριν από ένα χρόνο.
Στη λέσχης σκοποβολής, στην οποία ήταν τακτικό μέλος, ο δράστης δεν είχε εκφράσει ποτέ δημόσια ξενοφοβικές αντιλήψεις. «Περνούσε εντελώς απαρατήρητος. Δεν υπήρχε η παραμικρή ένδειξη ρατσισμού ή μίσους κατά των ξένων εκ μέρους του, ούτε καν είχε πει ποτέ ένα σχετικό ανέκδοτο. Ηταν πάντα φιλικός. Πολλά μέλη της λέσχης μας έχουν μεταναστευτικό υπόβαθρο και δεν υπήρξαν ποτέ προβλήματα», τόνισε ο πρόεδρος της λέσχης.
Πρόβλημα η ακροδεξιά ριζοσπαστικοποίηση
Οι ειδικοί εντός Γερμανίας καλούν πλέον τις Αρχές να επικεντρώσουν την προσοχή τους και στην παρακολούθηση των ακροδεξιών διαδικτυακών φόρουμ και γενικότερα στη ριζοσπαστικοποίηση αυτής της πλευράς.
«Ακόμη και άνθρωποι που υποτίθεται πως ριζοσπαστικοποιήθηκαν από μόνοι τους, είχαν κοινοποιήσει σε πολλές περιπτώσεις την πρόθεσή τους να προβούν στις ενέργειές τους», επισήμανε στη Welt o Πέτερ Νόιμαν, διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Μελετών Ριζοσπαστικοποίησης στο King’s College του Λονδίνου.
Για τον Νόιμαν το «μανιφέστο» του δράστη του μακελειού δείχνει ότι συνδεόταν σαφώς με την ακροδεξιά ιδεολογία. «Το κείμενο δείχνει επίσης ότι ο δράστης ήταν διαταραγμένος ψυχικά σε μεγάλο βαθμό. Οι ψυχικές διαταραχές και τα ακροδεξιά κίνητρα δεν αλληλοαποκλείονται αναγκαστικά», τόνισε.
Ο Guardian σημειώνει ότι οι γερμανικές Αρχές έχουν εντοπίσει περίπου 60 άτομα που κινούνται στον χώρο της Ακροδεξιάς και θεωρούνται επικίνδυνα στοιχεία, ύποπτοι για την εξαπόλυση βίαιης επίθεσης.
Μόλις πριν από μία εβδομάδα συνελήφθησαν 12 μέλη ακροδεξιάς ομάδας που θεωρείται ότι σχεδίαζε επιθέσεις σε τεμένη, παρόμοιες με αυτές στη Νέα Ζηλανδία τον περασμένο Μάρτιο, που άφησαν πίσω τους 50 νεκρούς.
Αλληλεγγύη από τους Εβραίους της Χάλε
Περίπου 350 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στη Χάλε για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους και τη στήριξή τους προς τους συγγενείς των θυμάτων της επίθεσης στη Χανάου.
Πριν από τέσσερις μήνες, ένας βαριά οπλισμένος ακροδεξιός προσπάθησε να σκοτώσει περισσότερους από 50 πιστούς που βρίσκονταν στη συναγωγή της Χάλε.
Αφού δεν κατάφερε να εισέλθει στη συναγωγή, ο δράστης σκότωσε στον δρόμο μια 40χρονη γυναίκα και έναν 20χρονο πελάτη σε εστιατόριο κεμπάμπ, προτού συλληφθεί.
Πρωτοβουλίες όπως η Συμμαχία κατά της Δεξιάς, κάλεσαν σε συγκέντρωση την Πέμπτη στην κεντρική πλατεία της Χάλε.
«Σοκαριστήκαμε και επηρεαστήκαμε βαθιά, κυρίως λόγω της ομοιότητας (της επίθεσης) με αυτή στη Χάλε», δήλωσε εκπρόσωπος της Συμμαχίας.
Ο πρόεδρος της Εβραϊκής Κοινότητας της Χάλε, ο Μαξ Πριβορόζσκι, δήλωσε ότι οι επιθέσεις στη Χανάου έχουν τις ίδιες ιδεολογικές ρίζες με αυτή εναντίον της συναγωγής: το μίσος και τις ακροδεξιές απόψεις.
Παράλληλα αρκετοί ομιλητές στη συγκέντρωση στη Χάλε επέκριναν τους πολιτικούς, λέγοντας ότι παρά τις ανακοινώσεις δεν κάνουν αρκετά για να προστατευθούν οι πολίτες από επιθέσεις.
«Είμαστε οργισμένοι διότι αυτοί που επηρεάστηκαν μιλούν για τους κινδύνους του ακροδεξιού εξτρεμισμού επί χρόνια και δεν τους παίρνουν στα σοβαρά», τόνισε μία εκπρόσωπος.
«Τα πράγματα σίγουρα δεν είναι καλά για τις μειονότητες -κυρίως για τους Εβραίους και τους μουσουλμάνους- και αυτό δεν πρόκειται να βελτιωθεί», σχολίασε ο Ράινχαρτ Σραμ, επικεφαλής της εβραϊκής κοινότητας στο κρατίδιο της Θουριγγίας.
Ο Σραμ εκτίμησε ότι η άνοδος του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) μετά την απόφαση της Ανγκελα Μέρκελ να επιτρέψει το 2015 την είσοδο στη χώρα σχεδόν ενός εκατομμυρίου αιτούντων άσυλο -κυρίως μουσουλμάνων από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν- συνέβαλε στην άνοδο του ρατσισμού.
«Το πρόβλημα είναι ότι οι άνθρωποι ψηφίζουν κόμματα, οι ηγέτες των οποίων είναι ξεκάθαρα ρατσιστές, αντισημίτες και ακροδεξιοί εξτρεμιστές», κατήγγειλε ο Σραμ. «Φυσικά δεν είναι όλοι οι υποστηρικτές του AfD ρατσιστές, όμως η γλώσσα που χρησιμοποιούν κάποιοι από τους ηγέτες του ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να μετατρέψουν τα ρατσιστικά τους αισθήματα σε βίαιες ενέργειες».