Ανταμό, αλήθεια είστε Ελληνας;

Κοιτάξτε, χιονίζει. Ναι, μέσα στον Σεπτέμβριο «πέφτει το χιόνι». Tombe la neige. Οταν τραγουδάει σαγηνευτικά, υποβλητικά ο Σαλβατόρε Ανταμό γι’ αυτή τη «θλιμμένη βεβαιότητα», μπορεί ο ακροατής του να είναι έως και βέβαιος για την «πάλλευκη μοναξιά». Οπως για κείνα που αγαπάει, που λατρεύει, σαν τη «σελήνη που φωτίζει», στο Quiero. Ή για τη ζωή που είναι και μπορεί να λειτουργεί σαν σινεμά. Mon cinema. Ή για την νύχτα (La nuit), «όταν όλα σιωπούν (και) επιστρέφει η ελπίδα / κι εγώ αρχίζω πάλι να σ’ αγαπώ».

Ξεκινήσαμε με τραγούδια, με «τρέλα της νύχτας» και «λευκή μοναξιά» και δεν περάσαμε κατευθείαν σε εκείνο που κάθε μύθος της Τέχνης, που σέβεται τον εαυτό του, ξέρει ή θα έπρεπε να ξέρει: ότι κάπου, βαθιά, υπάρχει μέσα του κάτι ελληνικό. Ο Σαλβατόρε Ανταμό, ο «ευγενής κηπουρός του έρωτα», όπως τον είχε ονομάσει ο «Μεγάλος Βέλγος» Ζακ Μπρελ, το ξέρει. Και, όσο κι αν πολλοί δεν το ξέρουν, εκείνος το λέει στο Protagon.gr: Κάποια ρίζα του είναι ελληνική. Από την αρχαία Κόρινθο! Και μας εξηγεί: «Γεννήθηκα σε ένα χωριό της Σικελίας, το Κομίζο. Δεν γνωρίζω τη σημασία της λέξης. Γνωρίζω όμως ότι κατοικείται συνεχώς από τα αρχαία χρόνια και οι πρώτοι κάτοικοί του ήταν έποικοι Ελληνες και συγκεκριμένα από την αρχαία Κόρινθο. Κάθε φορά λοιπόν που γεννιέται ένα παιδί στο Κομίζο, ο εκάστοτε δήμαρχος ενημερώνει την οικογένειά του ότι είναι απόγονος των αρχαίων Κορινθίων. Καθώς πάντα αυτό το μέρος κατοικούνταν από Eλληνες. Eτσι μεγάλωσα κι εγώ: πιστεύοντας πάντα ότι οι ρίζες μου πάνε πολύ μακριά, ως την αρχαία Ελλάδα».

Να ήταν μόνον αυτό; Oχι. «Σαν να θέλουν να επιβεβαιώσουν την καταγωγή μου, κάποια από τα πιο σημαντικά γεγονότα της ζωής μου, ίσως τα πιο σημαντικά, είχαν σχέση με τη Ελλάδα. Δεν είναι της στιγμής παραπάνω εξομολογήσεις. Ενα πράγμα όμως που θα ήθελα να πω είναι ότι είχα πάντα καλή σχέση με τους Ελληνες. Κι εκείνοι με εμένα και με τη μουσική μου. Παράδειγμα; Σε όλη την καριέρα μου όποτε έβγαζα ένα καινούργιο δίσκο (σ.σ.: όπως τον Φεβρουάριο το καινούργιο «Si vous saviez»), στη Νέα Υόρκη πρώτοι τον αγόραζαν οι Ελληνες. Οι μεγαλύτερες πωλήσεις καταγράφονταν πάντα στα δισκάδικα της Αστόρια».

Και αφού έβαλε σε τάξη τα της καταγωγής και της… ελληνικής αγωγής του, ξεκαθαρίζει τη λάθος εντύπωση που υπάρχει, χάρη στα τραγούδια του και στην καριέρα του. Κάποιοι τον θεωρούν Γάλλο. Κάποιοι άλλοι – σωστά – Ιταλό. Αλλοι τον θεωρούν Βέλγο. Βέβαια, σαν… Βέλγος ξεκίνησε, από τα 4 του χρόνια. Με πατέρα ιταλό μετανάστη ανθρακωρύχο στα ορυχεία του Βελγίου. Και από εκεί έφτασε να μετράει σήμερα 500 – δικά του – τραγούδια, πωλήσεις 80 εκατομμυρίων άλμπουμ και 20 εκατομμυρίων σινγκλ και μια καριέρα τραγουδοποιού και ερμηνευτή εντυπωσιακή, με μια φωνή που ήταν, είναι και παραμένει ιδιαίτερη. Και τόσο αναγνωρίσιμη. Με τραγούδια συγκινητικά και σαγηνευτικά σαν τη μεγάλη επιτυχία του Tombe la neige. Και σε πολλές γλώσσες. Ιταλικά κατ’ αρχάς, γαλλικά κυρίως, αλλά και ισπανικά, μέχρι και γιαπωνέζικα ή τούρκικα. Να σημειώσουμε ότι μετά τη Γαλλία και το Βέλγιο τις περισσότερες πωλήσεις του μετράει η Ιαπωνία.

Ελληνικά, είπατε; Και αυτό. Το ετοιμάζει και αυτό. Για την κοινή συναυλία του (το Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου, 15 ημέρες προτού γιορτάσει τα 75α γενέθλια, στο Ηρώδειο) και τα δύο ντουέτα, ένα του αγαπημένου του Μάνου Χατζιδάκι, που θα πουν μαζί με τον Βασίλη Λέκκα. Αν νομίζατε πως το ένα θα είναι το «Νοσταλγικό χασάπικο», από τα βραβευμένα «Παιδιά του Πειραιά», που η Νταλιντά το τραγούδησε με στίχους ως Hasapiko Nostalgique και Le Bonheur, μάλλον έχετε άδικο να το υποψιάζεστε. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, το διευκρίνισε και αυτό. Πέρα από την… ελληνική (ή αρχαία κορινθιακή) καταγωγή του, που την «ομολόγησε» στην Ασπασία Λεβέντη, του International Foundation for Greece, υπέρ του σκοπού του οποίου, για την ανέγερση του νέου αρχαιολογικού μουσείου της Δήλου θα τραγουδήσουν ο Σαλβατόρε Ανταμό μαζί με τον Βασίλη Λέκκα, άλλοτε αισθαντικό ερμηνευτή του Μάνου Χατζιδάκι. Ο Ανταμό, άλλωστε, πέρα από επίτιμος Πρέσβης της Unicef, είναι και επίτιμος Πρόεδρος του International Foundation for Greece, όπως ο Βασίλης Λέκκας είναι Πρέσβης Καλής Θελήσεως του International Foundation for Greece. Ταγμένοι κι οι δύο στον σκοπό του ιδρύματος, για την ανέγερση μουσείου στη Δήλο.

«Ενας από τους ανθρώπους που με επηρέασαν ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις, τον οποίο πάντα θαύμαζα» λέει στο Protagon ο μεσιέ Ανταμό (ή, μήπως, σινιόρε;) «Πιστεύω ότι υπάρχει συνάφεια στις μουσικές μας. Πολλές φορές πατάμε σε αντίστοιχα ακόρντα ή ρυθμό. Μάλιστα, το αγαπημένο μου τραγούδι είναι ελληνικό και είναι δικό του. Είναι το «Κεμάλ», που το λάτρεψα πολύ προτού γνωρίσω τον Βασίλη Λέκκα, στην αρχή για τη μουσική και την εξαιρετική ερμηνεία και αργότερα, όταν ζήτησα και μου μετέφρασαν τους στίχους, για την ιστορία». Οχι, δεν θα πουν όμως σε ντουέτο το «Κεμάλ». Αυτό θα το αναλάβει ο Βασίλης Λέκκας, στη συναυλία, στην οποία θα τραγουδήσει και η κόρη του Ανταμό, η Αμελί.

«Για το ελληνικό κοινό, λοιπόν, έχουμε και μια έκπληξη, ευχάριστη ελπίζω: θα πούμε δύο τραγούδια μαζί με τον Βασίλη Λέκκα. Στα Γαλλικά και στα Ελληνικά ταυτόχρονα. Το ένα θα είναι το “La notte” (σ.σ.: Το La nuit, που λέγαμε, στην ιταλική εκδοχή του) και το άλλο το “Μην τον ρωτάς τον ουρανό”. Ελπίζουμε να φανούμε αντάξιοι των προσδοκιών».

La notte ή La nuit, είπαμε. Στα ελληνικά; Η νύχτα. Τι ήταν εκείνο που έκανε τον Σαλβατόρε Ανταμό και τους μουσικούς του να σκάσουν στα γέλια μόλις πρωτάκουσαν την ελληνική λέξη, μέσα στο στούντιο που κάνουν πρόβες με τον Βασίλη Λέκκα, στις Βρυξέλλες; Η συνήχηση με κάποια «κακή» λέξη στην αργκό! Ετσι για την ιστορία…

Ο δεινός μουσικός Ανταμό, που πρωτοεμφανίσθηκε το 1960 σε διαγωνισμό του Radio Luxembourg, ως ερμηνευτής και συνθέτης του τραγουδιού Si j’osais και κέρδισε στον τελικό, το ομολογεί: «Μπορεί να είμαι πιο χαλαρός, ως προς το τρακ, στη σκηνή με τα χρόνια, αλλά πάντα το πόσο χαλαρός θα είμαι εξαρτάται από την υποδοχή του κοινού».

Και περιμένει, λέει, τη συναυλία στο Ηρώδειο με αγωνία. «Με εξιτάρει το αρχαίο θέατρο, με εξιτάρει ότι βρίσκεται κάτω από την Ακρόπολη, με εξιτάρει ότι, τραγουδώντας, θα βλέπω απέναντί μου τον Παρθενώνα. Εισπράττω το βάρος της Ιστορίας και κατανοώ την ευθύνη μου αλλά και την τιμή που μου γίνεται».

Εχει έρθει πολλές φορές στην Ελλάδα, είναι η επωδός του, και τη λατρεύει. Οχι μόνο τα τοπία της, όχι μόνο την κληρονομιά της, αλλά και τον σύγχρονο πολιτισμό της» λέει. «Ο άλλος Ελληνας συνθέτης που αγαπώ είναι ο Μίκης Θεοδωράκης. Κλείσαμε ραντεβού να συναντηθούμε στο σπίτι του, απέναντι από την Ακρόπολη και το Ηρώδειο, την παραμονή της συναυλίας και είμαι πολύ χαρούμενος που θα τον γνωρίσω από κοντά».

Λίγο προτού αναμετρηθεί με μια καριέρα ζηλευτή, από το 1963, που κυκλοφόρησε το πρώτο του άλμπουμ «Adamo 63/64» και το τραγούδι, σε δική του σύνθεση και στίχους, Sans toi, ma mie (με την επίγνωση ότι «όλα έχουν τελειώσει και χάθηκε η εμπιστοσύνη») ή Kanashikute meno maega kurakunaru στα γιαπωνέζικα, το οποίο και του χάρισε διεθνή καταξίωση.

Παραμένει περίεργος και ευαισθητοποιημένος απέναντι σε όσα συμβαίνουν γύρω μας, λέει. Και αυτό είναι η έμπνευσή του για τόσα τραγούδια. «Θεωρώ ότι στα τραγούδια μου ενσωματώνω την εξέλιξη της κοινωνίας μας. Είτε πρόκειται για την εικόνα ενός ομόφυλου ζευγαριού στο δρόμο, είτε για τη σφαγή στο Charlie Hebdo, που απέδωσε το τραγούδι Sing. Ενα τραγούδι δεν πιστεύω ότι αλλάζει τον κόσμο, αλλά μπορεί να τον βοηθήσει να σκεφτεί». Πόσο μάλλον τα 500 του μεσιέ Ανταμό…