O νεο-οθωμανισμός του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα έχει επιπτώσεις και στο εσωτερικό της Τουρκίας, σε επίπεδο δημοκρατικότητας, ώσπου να γίνουν εκλογές | Malaysia Department of Information/Handout via REUTERS/CreativeProtagon
Επικαιρότητα

Ανάλυση: O «σουλτάνος» απειλεί τον κόσμο, αλλά το «σαράι» του κινδυνεύει

Η μεγαλομανής πολιτική της «περιφερειακής δύναμης» δεν περπατά στο εσωτερικό της Τουρκίας όπως θα ήθελε ο Ερντογάν, ο οποίος βλέπει να του φεύγουν επιφανή κομματικά στελέχη αλλά και ψηφοφόροι που αν και ταΐζονται με «γαλάζιες πατρίδες» δεν… χορταίνουν
Protagon Team

Οι περισσότεροι αναλυτές παγκοσμίως ίσως διαβλέπουν ότι τα γεωπολιτικά παιχνίδια («πυγμής», τάχα) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα του στοιχίσουν, αργά ή γρήγορα, σε επίπεδο διεθνών σχέσεων. Οι δύο βάρκες (η αμερικανική και η ρωσική) στις οποίες πατά για να παίζει τον ρόλο του σουλτάνου της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής δεν προσφέρονται για σταθερή ισορροπία – κάθε άλλο.

Ωστόσο η βρετανική εφημερίδα Guardian ενημερώνει το κοινό της για την αποσταθεροποίηση που απειλεί το «σαράι» εκ των ένδον. Για το εσωτερικό πρόβλημα του τούρκου προέδρου, πρόβλημα αξιοπιστίας κατά βάση, το οποίο αποτυπώνεται μάλιστα και στα γκάλοπ.

Μπορεί τον περασμένο Οκτώβριο να έτυχε κάποιας λαϊκής αποδοχής η εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στη Βόρεια Συρία, αλλά η προβολή του νεοοθωμανικού δόγματος στο Αιγαίο και στη Λιβύη, με στόχο τη δημιουργία τετελεσμένων, δεν πολυσυγκίνησε τις μάζες: «Η παρέμβαση στη Λιβύη έχει μικρή υποστήριξη από το τουρκικό κοινό, και αυτό προστίθεται στους πονοκεφάλους του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ».

Η κομματική αποστασία του πρώην πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου και του πρώην υπουργού Οικονομικών Αλί Μπαμπατζάν προβάλλεται από τον Guardian και στον βαθμό που πρέπει ως επικίνδυνη για τον Ερντογάν, όπως και η δημοσκοπική καθίζηση του ΑΚΡ εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων των Τούρκων (ως γνωστόν, το στομάχι όσο και αν ταϊστεί με «γαλάζιες πατρίδες» δεν ξεχνά την πείνα του).

Αν και οι εκλογές είναι πολύ μακριά βέβαια, το 2023, και το χρονικό διάστημα είναι πολύ μεγάλο, ιδιαιτέρως για χώρες σαν την Τουρκία, η αντιπολίτευση μπορεί να πάρει τις λίγες μονάδες που χρειάζεται και να αποδυναμώσει την κυρίαρχη θέση του ΑΚΡ που συνεργάζεται με τους ακροδεξιούς εθνικιστές του κόμματος MHP, εκτιμά το βρετανικό μέσο ενημέρωσης.

Ο πρώην βουλευτής του ΑΚΡ Σουάτ Κινικλίογλου θεωρεί ότι καθοριστική στιγμή για τη συρρίκνωση της απήχησης του κόμματος του Ερντογάν ήταν η ακύρωση των εκλογών στην Κωνσταντινούπολη – επειδή είχαν ανεπιθύμητο για τον «σουλτάνο» αποτέλεσμα. «Τότε συνειδητοποίησαν οι πολιτικοί ότι νέα κόμματα πρέπει να δημιουργηθούν» λέει.

Οι παρατηρητές των τουρκικών πολιτικών πραγμάτων επισημαίνουν ότι είναι σημαντικό ότι στον χώρο της Δεξιάς άρχισαν να μιλούν ελεύθερα οι άνθρωποι και να επικρίνουν τον Ερντογάν. Στο πρόσφατο παρελθόν είχαν εναποθέσει ελπίδες στο λεγόμενο Καλό Κόμμα, που σχηματίστηκε το 2017, οι οποίες όμως διαψεύστηκαν στην πορεία.

Οι ίδιοι θεωρούν κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα παίξει το χαρτί του «μοναδικού διεθνούς ρόλου της Τουρκίας» στην εσωτερική πολιτική κονίστρα. Θα είναι το «φυσιολογικό» αποτέλεσμα μιας πολιτικής που έχει στρέψει τους προβολείς της προσοχής στο εξωτερικό και όχι στο εσωτερικό. Στο εξωτερικό «υπάρχουν εχθροί» που μπορεί να μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και να το κρατήσουν μακριά από τα αμιγώς τουρκικά θέματα – τουλάχιστον έτσι ελπίζει ο Ερντογάν ότι θα συμβεί. Το Λιβυκό θα κληθεί να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά στις φτωχότερες περιοχές της Τουρκίας.

Το χειρότερο όμως είναι ότι ο απειλούμενος εσωτερικά Ερντογάν ενδέχεται να επιχειρήσει ξανά αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις εις βάρος της αντιπολίτευσης, όπως εξάλλου έχει κάνει ήδη με θύματα το κουρδικό κόμμα και το Λαϊκό Κόμμα. «Δεν είναι σαφές πώς η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει μια πιθανή νέα εσωτερική απειλή. Οι τακτικές που χρησιμοποίησαν στο παρελθόν για να αποδυναμώσουν την αντιπολίτευση, με διάφορα προσχήματα, ενδέχεται να ενταθούν» λέει ο αναλυτής Σινέμ Αντάρ του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων. Η εθνικιστικού και επεκτατικού χαρακτήρα «κοσμοθεωρία» του Ερντογάν είναι γεγονός και κατά πάσα πιθανότητα θα οδηγήσει σε μία ακόμη πιο αντιδημοκρατική Τουρκία: «Βλέπουμε την υλοποίηση αυτής της λογικής στις στρατιωτικές επιδρομές στη Συρία, στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Λιβύη. Από μια απαισιόδοξη άποψη, το 2020 θα μπορούσε να βαθύνει την πολιτική κρίση της Τουρκίας, με την ανάπτυξη περισσότερων αντισυνταγματικών μεθόδων».