Η ευρωπαία διαμεσολαβήτρια Εμιλι Ο’Ράιλι ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνήθηκε να δώσει πληροφορίες στον Τύπο για τα μηνύματα ανάμεσα στην πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer Αλμπερτ Μπουρλά σχετικά με την αγορά εμβολίων κατά της Covid-19.
Η Ο’Ράιλι ζήτησε μάλιστα από το γραφείο της Φον ντερ Λάιεν μια «περισσότερο σε βάθος έρευνα» για να ανευρεθούν τα μηνύματα και να δημοσιοποιηθεί το περιεχόμενό τους, σύμφωνα με τους κανόνες διαφάνειας που ισχύουν για τα έγγραφα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Σε άρθρο των New York Times που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Απρίλιο αναφέρεται ότι η πρόεδρος της Κομισιόν αντάλλαξε SMS με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer Αλμπερτ Μπουρλά στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το συμβόλαιο αγοράς του εμβολίου κατά της Covid-19. Πρόκειται για την αγορά 1,8 δισ. δόσεων του σκευάσματος της Pfizer που θα κάλυπταν όλους τους πολίτες της ΕΕ για δύο χρόνια (2022 και 2023).
Αυτή η κατά τους NYT «προσωπική διπλωματία» μεταξύ της Φον ντερ Λάιεν και του Μπουρλά συνεχιζόταν για περίπου ένα μήνα με τηλεφωνήματα και SMS και έπαιξε ρόλο στη σύναψη του συμβολαίου.
Μετά τη δημοσίευση, ο δημοσιογράφος Αλεξάντερ Φάντα από τον ιστότοπο netzpolitik.org ζήτησε από τη Κομισιόν πρόσβαση στα μηνύματα και άλλα έγγραφα σχετικά με τις συνομιλίες.
Η Κομισιόν δέχθηκε να διαβιβάσει μόνο τρία έγγραφα (ένα email, μία επιστολή και μία ανακοίνωση Τύπου), αλλά κανένα SMS. Επιπλέον ανακοίνωσε ότι δεν έχει κρατήσει κανένα από τα μηνύματα, διότι δεν όφειλαν να διατηρηθούν και δεν υπόκεινται στους κανόνες περί διαφάνειας των ευρωπαϊκών θεσμών, που χρονολογούνται από το 2001. Κατά το Politico, η Κομισιόν ζήτησε από το γραφείο της Φον ντερ Λάιεν απλώς «έγγραφα» που σχετίζονται με το αίτημα του δημοσιογράφου, στα οποία δεν περιλαμβάνονται τα SMS.
Σε απάντηση στην έρευνα που ξεκίνησε η διαμεσολαβήτρια, η Κομισιόν δήλωσε ότι τα μηνύματα αυτά συνιστούν «εκ της φύσεώς τους έγγραφα βραχείας διάρκειας ζωής, που δεν περιέχουν επί της αρχής σημαντικές πληροφορίες σχετιζόμενες με τις πολιτικές, τις ενέργειες και τις αποφάσεις της Κομισιόν».
Αντίθετα, σύμφωνα με την διαμεσολαβήτρια, «είναι σαφές» ότι τα SMS «εντάσσονται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα» και «το κοινό μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτά, αν αφορούν το έργο του θεσμού». Καλεί δε την ευρωπαϊκή διοίκηση να εξελίξει τις πρακτικές της στον τομέα της διατήρησης των εγγράφων λαμβάνοντας υπ’ όψιν «τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας». Η Ο’Ραίλι στην πράξη καταλογίζει στην Κομισιόν προσχηματική ικανοποίηση του αιτήματος με μια στενή ερμηνεία της λέξης «έγγραφα».
«Δεν έγινε καμία προσπάθεια για να διαπιστωθεί αν αυτά τα μηνύματα υπάρχουν. Ο τρόπος αυτός ενέργειας δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες σχετικά με την διαφάνεια», σύμφωνα με την Ο’Ράιλι, η οποία μιλά για «κακοδιοίκηση» (maladministration).
Εάν τα μηνύματα εντοπιστούν, η Ευρωπαϊκή Ενωση οφείλει «να αξιολογήσει αν πληρούν τα κριτήρια, σύμφωνα με την νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την πρόσβαση στα έγγραφα, ώστε να δημοσιευθούν», καταλήγει στις συστάσεις που διατυπώνει η διαμεσολαβήτρια, οι οποίες, ωστόσο, δεν είναι δεσμευτικές.
Πάνω από τις μισές δόσεις εμβολίων που αγοράστηκαν ή προκρατήθηκαν από την ΕΕ (συνολικά 4,2 δισ.) προέρχονται από τις Pfizer-BioNTech. Σημαντικά τμήματα των συμβολαίων με τις εταιρείες, κυρίως ό,τι αφορά τις τιμές, είναι εμπιστευτικά, γεγονός που έχει επικριθεί από ευρωβουλευτές και μη κυβερνητικές οργανώσεις.