Η Αιθιοπία ενημέρωσε την Αίγυπτο και το Σουδάν πως έχει αρχίσει για δεύτερη χρονιά την πλήρωση του ταμιευτήρα υδάτων πίσω από το Μέγα Φράγμα της Μεγάλης Αιθιοπικής Αναγέννησης στον Νείλο.
Πρόκειται για ένα κολοσσιαίων διαστάσεων υδροηλεκτρικό φράγμα στον Γαλάζιο Νείλο, τον ποταμό ο οποίος πηγάζει από τη λίμνη Τάνα της Αιθιοπίας και κατά την ένωση του με τον Λευκό Νείλο, στο Χαρτούμ του Σουδάν, σχηματίζουν τον Νείλο, τον ποταμό από τα ύδατα του οποίου εξαρτάται η ίδια η ύπαρξη της Αιγύπτου.
Οι δύο χώρες αντέδρασαν έντονα, κατηγορώντας την Αιθιοπία ότι παραβιάζει τους διεθνείς νόμους. Οι τρεις πλευρές βρίσκονταν σε διαπραγματεύσεις για το φράγμα που απειλεί να προκαλέσει μεγάλη αστάθεια στη ροή του Νείλου, ο οποίος αποτελεί πηγής ζωής για την περιοχή.
Η Αιθιοπία ανακοίνωσε ότι οι διαπραγματεύσεις είχαν τελματώσει και έτσι προχώρησε μονομερώς στα σχέδιά της.
Κοντά στα σύνορα με το Σουδάν, το φράγμα είναι ένα από τα μεγαλύτερα υδροηλεκτρικά έργα του κόσμου. Στόχος, η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στο 65% του πληθυσμού της Αιθιοπίας που στερείται ηλεκτρικού ρεύματος, δηλαδή σε δεκάδες εκατομμύρια πολύ φτωχούς πολίτες. Το έργο άρχισε το 2011 με την υποστήριξη του ΟΗΕ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και άλλων χωρών. Οταν ολοκληρωθεί το φράγμα, θα παράγει 6.400 MW, περισσότερο από τη διπλάσια σημερινή παραγωγή της χώρας.
Αίγυπτος και Σουδάν έκαναν λόγο για επικίνδυνη κλιμάκωση της κρίσης στις σχέσεις τους με τη γειτονική χώρα. Σε κοινή τους ανακοίνωση, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών δήλωσαν ότι η μονομερής ενέργεια της Αιθιοπίας παραβιάζιε τη διεθνή νομοθεσία για την εκμετάλλευση των πόρων διασυνοριακών ποταμών.
Η Αίγυπτος, της οποίας το 90% του πληθυσμού ζει κατά μήκος του Νείλου, έχει πληροφορήσει την Αιθιοπία για την κατηγορηματική απόρριψη του μέτρου από μέρους της, καθώς το θεωρεί απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα, όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο αιγύπτιος υπουργός Αρδευσης Μοχάμεντ Αμπντέλ Ατι.
Η Αίγυπτος θεωρεί ότι το αναφερόμενο φράγμα είναι μία απειλή υψηλού κινδύνου για τα υδάτινα αποθέματα του Νείλου, από τα οποία και εξαρτάται στο σύνολό της.
Το Σουδάν, το οποίο βρίσκεται πιο χαμηλά στη ροή των υδάτων του Νείλου, έχει εκφράσει την ανησυχία του σχετικά με την ασφάλεια του φράγματος, αλλά και τις επιπτώσεις του στα δικά του υδάτινα φράγματα, αλλά και τους σταθμούς αποταμίευσης υδάτων που διαθέτει.
Ο όγκος των υδάτων που συσσωρεύονται θα εξαρτηθεί από τις ποσότητες των εποχικών βροχοπτώσεων στην Αιθιοπία, δήλωσε ο Μοχάμεντ Γκανίμ εκπρόσωπος του υπουργείου Αρδευσης της Αιγύπτου σε έναν τοπικό τηλεοπτικό σταθμό. «Δεν θα δούμε κάποια συνέπεια τώρα στο Νείλο. Έχουμε ένα μήνα ή ενάμισι μήνα μπροστά μας», είπε ο ίδιος.
Η Αίγυπτος και το Σουδάν έχουν ενεργοποιήσει μία διπλωματική εκστρατεία για μία συμφωνία δεσμευτικού νομικού πλαισίου σχετικά με τη λειτουργία του φράγματος, αλλά οι συνομιλίες έχουν επανειλημμένα καταλήξει σε αδιέξοδο.
Οι διπλωματικές προσπάθειες εντατικοποιήθηκαν κατά την πρώτη πλήρωση του φράγματος το προηγούμενο καλοκαίρι, αλλά και κατά τις πρόσφατες εβδομάδες.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα συζητούσε την Τρίτη το ζήτημα και ο Αμπντέλ Ατι έστειλε επιστολή, προκειμένου να το ενημερώσει για τις τελευταίες εξελίξεις, σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση.
Η Αιθιοπία υποστηρίζει ότι τελικά ασκεί τα δικαιώματά της στα νερά του Νείλου, τα οποία για πολύ καιρό ελέγχονταν από τους γείτονες της, που βρίσκονται σε χαμηλότερα σημεία της ροής του ποταμού.
Ο πρεσβευτής της στο Χαρτούμ δήλωσε την Κυριακή ότι η Αίγυπτος και το Σουδάν γνώριζαν ήδη τις λεπτομέρειες για την πρώτη τριετία πλήρωσης του φράγματος με ύδατα και ότι το ζήτημα αυτό δεν θα πρέπει να συζητηθεί ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς δεν αποτελεί ένα ζήτημα ειρήνης και ασφάλειας.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η κυβέρνηση της Αιθιοπίας προχώρησε στην πλήρωση του ταμιευτήρα υδάτων γιατί ο στρατός υπέστη ταπεινωτική ήττα από τους αντάρτες στο Τιγκράι, όπου χιλιάδες αιχμάλωτοι στρατιώτες υποχρεώθηκαν να παρελάσουν ταπεινωμένοι στους δρόμους της περιοχής.
Ο Αμπίι Αχμέντ, πρωθυπουργός της Αιθιοπίας και κάτοχος του Νομπέλ Ειρήνης του 2019, δεν ήθελε να υπομείνει και άλλη ταπεινωτική ήττα, όπως θα φαινόταν στα μάτια των πολιτών, αν δεν εκμεταλλευόταν την περίοδο των βροχών για να γεμίσει τώρα τη δεξαμενή, λένε οι ειδικοί.
Το φράγμα είναι η μόνη ελπίδα της Αιθιοπίας να ξεφύγει από την απόλυτη φτώχεια και να μπει στη λίστα με τις χώρες μέσου εισοδήματος έως το 2025, αποφέροντας στη χώρα εκατομμύρια δολάρια από την εξαγωγή ενέργειας.