Μια απόφαση που σε μεγάλο βαθμό ανατρέπει τα δεδομένα της πολιτικής της κυβέρνησης στο μεταναστευτικό, αλλά κατ’ επέκταση και της ΕΕ, έλαβε το Συμβούλιο της Επικρατείας το οποίο αποφάσισε ότι οι πρόσφυγες που έρχονται στην Ελλάδα και αιτούνται ασύλου θα μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα.
Συγκεκριμένα, το ΣτΕ αποφάνθηκε ότι οι πρόσφυγες που είναι στα νησιά Λέσβος, Σάμος, Χίος, Λέρος, Ρόδος και Κως σε περιοριστικό καθεστώς κυκλοφορίας από την 20ή Μαρτίου 2016, θα εξακολουθήσουν να παραμένουν στο καθεστώς αυτό.
Ωστόσο, όσοι πρόσφυγες έρθουν από εδώ και στο εξής δεν θα είναι σε καθεστώς περιοριστικών μέτρων κυκλοφορίας και θα κυκλοφορούν ελεύθερα εντός της ελληνικής επικράτειας, χωρίς περιορισμούς, μέχρι να εκδοθεί η διοικητική απόφαση για το άσυλό τους.
Από την πλευρά του ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρης Βίτσας δηλώνει ότι θα τοποθετηθεί επί του θέματος όταν ενημερωθεί επισήμως για την απόφαση.
Στο ΣτΕ είχε προσφύγει το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και ζητούσε να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ 10464/31.5.2016 απόφαση της διευθύντριας της υπηρεσίας ασύλου, με οποία τέθηκε περιορισμός στην κυκλοφορία των αιτούντων διεθνή προστασία προσφύγων στα συγκεκριμένα νησιά.
Το Δ’ Τμήμα του ΣτΕ ακυρώνει την απόφαση της διευθύντριας της υπηρεσίας ασύλου, η οποία πάντως έχει αποχωρήσει από τη θέση της με τη λήξη της θητείας της, τον περασμένο Φεβρουάριο.
Κατά πλειοψηφία το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι ο περιορισμός της κυκλοφορίας δεν απαγορεύεται από το Σύνταγμα ή από άλλη διάταξη υπερνομοθετικής ισχύος, αλλά, για να επιβληθεί ο περιορισμός, πρέπει να προκύπτουν οι λόγοι για τους οποίους επιβλήθηκε το περιοριστικό αυτό μέτρο.
Οπως αναφέρεται στη δικαστική απόφαση, ο περιορισμός στην κυκλοφορία που επιβλήθηκε στα άτομα που αιτούνται διεθνή προστασία έχει ως συνέπεια τον μη επιμερισμό των προσώπων αυτών σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, αλλά, αντιθέτως, την άνιση συγκέντρωσή τους σε ορισμένες μόνο Περιφέρειες. Αυτό επιφέρει σημαντική επιβάρυνση και υποβάθμισή τους σε σχέση με τις άλλες περιοχές της χώρας.
Τα έξι νησιά, όπως αναφέρεται στην απόφαση του ΣτΕ, καλούνται να διαχειριστούν και να αντιμετωπίσουν με τις υπάρχουσες υποδομές και μάλιστα εν μέσω της σοβαρής δημοσιονομικής κρίσης, την είσοδο και παραμονή σε αυτές σημαντικού αριθμού προσώπων που αιτούνται διεθνή προστασία, με συνέπεια να υφίσταται σοβαρός κίνδυνος προκλήσεων κοινωνικών εντάσεων, με επιπτώσεις στη δημόσια τάξη και στην οικονομική ζωή των επίμαχων Περιφερειών, οι οποίες αποτελούν και τουριστικούς περιορισμούς.
Στην απόφαση του ΣτΕ αναφέρεται ότι από πουθενά δεν προκύπτουν οι νόμιμοι λόγοι που υπαγορεύουν την επιβολή του περιοριστικού μέτρου της κυκλοφορίας, προκειμένου να μπορεί να κριθεί εάν βρίσκεται εντός των ορίων των διατάξεων του νόμου 4375/2016 (σε εξουσιοδότηση του οποίου εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση της διευθύντριας της υπηρεσίας ασύλου).
Τέλος, αναφέρεται ότι εφόσον δεν προκύπτουν οι σοβαροί και επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος και μεταναστευτικής πολιτικής, οι οποίοι θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την επιβολή του περιορισμού κυκλοφορίας των αιτούντων διεθνή προστασία που εισέρχονται στην ελληνική επικράτεια μετά την 20ή Μαρτίου 2016, πρέπει να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη απόφαση.
Η στάση της Τουρκίας
Σημειώνεται ότι η Τουρκία δεν δέχεται να επιστραφούν στο έδαφός της αιτούντες άσυλο από την ελληνική ενδοχώρα, παρά μόνο από τα νησιά, και αυτό παρά το γεγονός ότι από την πλευρά τής Ελλάδας έχει γίνει πολλές φορές σχετικό αίτημα.
Υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει τρόπος να διασφαλιστεί ότι θα πρόκειται για άτομα που έφτασαν μετά την κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας στις 20 Μαρτίου 2016.
Το θέμα, όπως σημειώνει το kathimerini.gr, έχει τεθεί σε πολύ υψηλό επίπεδο, από τον Αλέξη Τσίπρα στον Ταγίπ Ερντογάν κατά την επίσκεψή του τελευταίου στην Αθήνα, αλλά χωρίς να λάβει σαφή απάντηση.