Πορτρέτο του Σαλβαδόρ Νταλί στο ατελιέ του από τον Μαρκ Λακρουά | Fundació Gala-Salvador Dalí, Figueres
Επικαιρότητα

Ο Σαλβαδόρ Νταλί; Σουρεαλιστής αλλά και οινολάτρης

Ενα άγνωστο λεύκωμα με εικονογράφηση του μεγάλου καταλανού ζωγράφου κυκλοφόρησε και πάλι, 40 χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, αποκαλύπτοντας το πάθος του για το κρασί
Κική Τριανταφύλλη

Μια χρυσή κουβερτούρα καλύπτει το πολυτελές λεύκωμα «Νταλί: Τα κρασιά της Γκαλά» («Dali: The Wines of Gala») που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Taschen. Πρόκειται για ένα μάλλον άγνωστο έργο του Σαλβαδόρ Νταλί που είχε εκδοθεί για πρώτη φορά στα γαλλικά το 1977 με τίτλο «Les Vins de Gala et du Divin» και ένα χρόνο αργότερα στα αγγλικά («The Wines of Gala and the Divine»).

Είχαν προηγηθεί, το 1973, «Τα Δείπνα της Γκαλά» («Les dîners de Gala»), ένα λεύκωμα, που επανεκδόθηκε και αυτό πρόσφατα από τον οίκο Taschen, με 136 συνταγές κορυφαίων παριζιάνων σεφ και πρωτότυπη εικονογράφηση του Νταλί με ανατυπώσεις παλαιότερων έργων του, κολάζ και φωτογραφίες πιάτων στις οποίες πρωταγωνιστεί ο ίδιος.

Τα βιβλία αποκαλύπτουν την περίφημη εμμονή του καταλανού σουρεαλιστή με τη σεξουαλικότητα και την επιθυμία για φαγητό και κρασί, δύο αισθησιακά θέματα που σπάνια απέδωσε σε πίνακές του. Το βιβλίο μαγειρικής απέκτησε τεράστια φήμη, μάλιστα, όταν εξαντλήθηκε κάποια αντίτυπα από δεύτερο χέρι πουλήθηκαν έναντι εκατοντάδων δολαρίων. Αντίθετα τα «Κρασιά της Γκαλά» έπεσαν στην αφάνεια.

Στην κουβερτούρα του λευκώματος υπάρχει σκίτσο του Νταλί ενώ ζωγραφίζει το πορτρέτο της Γκαλά

Ο Νταλί είχε αφιερώσει και τα δυο λευκώματα στη σύζυγο και μούσα του Γκαλά με την οποία έζησαν 53 χρόνια μαζί, κάθε άλλο παρά συμβατικά, διοργανώνοντας σχεδόν κάθε Σαββατοκύριακο δείπνα -εξίσου αντισυμβατικά- με βασιλικούς μπουφέδες και καλεσμένους ντυμένους ανάλογα με το θέμα που διάλεγε κάθε φορά το ζευγάρι.

Το πρώτο από τα δύο γαστρονομικά του έργα κυκλοφόρησε την ίδια περίοδο που έφτιαξε και το μουσείο του, το «Teatro-Museo Dalí», στην πατρίδα του, την πόλη Φιγκέρες της Καταλoνίας (εγκαινιάστηκε το 1974) φροντίζοντας ο ίδιος προσωπικά για την υστεροφημία του και την κληρονομιά του.

Και χρησιμοποίησε αυτά τα «δίδυμα» βιβλία ως ευκαιρία για να επανεξετάσει θέματα που είχαν επηρεάσει την καριέρα του, όπως αναφέρει η Ρίγκαν Χόφμαν στο Punchdrink. «Στα κρασιά της Γκαλά», για παράδειγμα, εμφανίζεται και πάλι το έργο «L’ Angelus» του Ζαν Φρανσουά Μιγιέ (υπήρξε ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του γαλλικού ρεαλισμού του 19ου αιώνα) με το οποίο ο Νταλί είχε εμμονή επί δεκαετίες.

Στο κέντρο της εικόνας (ένα ζευγάρι αγροτών προσεύχεται σε ένα αγρό πάνω από ένα καλάθι με πατάτες), ο Νταλί ζωγράφισε ένα μπουκάλι κρασιού. Σε πολλές άλλες εικονογραφήσεις, εξάλλου, αποδομεί κλασικά γυναικεία γυμνά κάνοντας αναφορά όχι μόνο σε έργα των επίσης σουρεαλιστών Μαν Ρέι και Μαξ Ερνστ αλλά και στο δικό του γλυπτό «Αφροδίτη της Μήλου με Συρτάρια».

Πόλεμος! Πόλεμος! τραγουδισμένος από τη Μονσερά Καμπαγιέ στην όπερα «Νόρμα» του Μπελίνι (Σαλβαδόρ Νταλί – 1976)

Στο βιβλίο περιλαμβάνεται επίσης ένα από τα σημαντικότερα έργα του, το «Μυστήριο του Μυστικού Δείπνου» του 1955, στο οποίο η σκηνή είναι τοποθετημένη μέσα σε ένα ημιδιαφανές δωδεκάεδρο, η μία πλευρά του τραπεζιού αποτελεί αντικατοπτρισμό της άλλης και ο κορμός ενός σώματος ανυψώνεται στον ουρανό πάνω από το κεφάλι του Χριστού.

Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη, και δεν είναι απλά μια αναδρομή στο παρελθόν. Αν και δεν είναι γραμμένο από τον Νταλί, η εικονογράφησή του αφηγείται πραγματικά την ιστορία. Στις 296 σελίδες του περιλαμβάνονται περισσότερα από 140 έργα τέχνης, κολάζ, αναπαραγωγές των πιο διάσημων έργων του αλλά και πορτραίτα του Νταλί στο στούντιό του από τον φωτογράφο Μαρκ Λακρουά.

Το πρώτο μέρος έχει τίτλο «Δέκα θεϊκά κρασιά του Νταλί», γράφτηκε από τον συγγραφέα και σκηνοθέτη Μαξ Ζεράρ, που είναι περισσότερο γνωστός ως ειδικός στο έργο του μεγάλου σουρεαλιστή και είναι αφιερωμένο σε κρασιά από 10 μεγάλες οινοποιητικές περιοχές. Από το μυθικό κρητικό κρασί του Βασιλιά Μίνωα μέχρι το Βεζούβιο όπου παράγεται το περιζήτητο κρασί Λάκριμα Κρίστι και φυσικά τα μεγάλα κόκκινα του Μπορντό, αλλά ακόμη και τα κρασιά της Καλιφόρνια.

Γκουάς του Σαλβαδόρ Νταλί για το βιβλίο του κρασιού (1976)

Η ιστορία του κρασιού εξελίσσεται χωρίς οργανωμένη χρονολόγηση με αναφορές στην μυθολογία μέχρι σύγχρονες σκέψεις, σαν ένα σουρεαλιστικό πλέγμα παγκόσμιων επιρροών.

Στο δεύτερο μέρος «Δέκα κρασιά της Γκαλά», ο ειδικός στο κρασί Λουί Οριζέ αναπτύσσει τον επαναστατικό τρόπο παραγγελίας του Νταλί όχι με κριτήριο το τερουάρ ή την ποικιλία αλλά με βάση τη συναισθηματική του εμπειρία. Και παρουσιάζει μια νέα ταξινόμηση των κρασιών με κριτήριο τη γεύση τους και το συναίσθημα που προκαλούν, η οποία είναι ταυτόχρονα ένα φλογερό μανιφέστο για τη γεύση και το συναίσθημα.