«Το καθεστώς Μαδούρο επέβαλε πείνα, για να διαχειριστεί τη φτώχεια. Εκανε την πείνα πολιτικό σύστημα. Μέσα σε ένα χρόνο 29.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από βία, πείνα και ασθένειες. Στο ίδιο διάστημα, κάθε κάτοικος της Βενεζουέλας έχασε κατά μέσο όρο δέκα κιλά. Και τέσσερα στα δέκα παιδιά υποσιτίζονται καθημερινά…»
Ο Χούλιο Μπόρχες, πρόεδρος του κοινοβουλίου της Βενεζουέλας, στάθηκε ενώπιον των Ευρωβουλευτών, λίγο πριν παραλάβει το Βραβείο Ζαχάρωφ για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και συνέχισε: «Στόχος του καθεστώτος είναι να μας μετατρέψει σε κάτι σαν την Κούβα. Μόνο που η Βενεζουέλα είναι μία πλούσια χώρα, με έναν πεινασμένο λαό…»
Δεν ξέρω αν ήταν σύμπτωση ή η αναφορά στην Κούβα ενόχλησε τον Δημήτρη Παπαδημούλη. Ηταν όμως το σημείο όπου ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έβγαλε τα ακουστικά της μετάφρασης και αφοσιώθηκε πλήρως στις σημειώσεις και στο smart phone του. Η Κωνσταντίνα Κούνεβα παρέμεινε βυθισμένη στο κινητό της, μην έχοντας επαφή με την αίθουσα -η ίδια δεν φόρεσε ούτε στιγμή τα ακουστικά της μετάφρασης. Ο Στέλιος Κούλογλου δεν ήταν στην αίθουσα. Ο Κώστας Χρυσόγονος παρακολουθούσε τη διαδικασία με τα ακουστικά στα αυτιά. Το ίδιο και η Σοφία Σακοράφα, δίπλα του. Κάποια στιγμή βρέθηκε ανάμεσά τους ο Νίκος Ανδρουλάκης και έπιασαν την κουβέντα.
Δεν υπάρχει λόγος να τηρούμε τα προσχήματα. Οι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης από τη Βενεζουέλα έλεγαν τον πόνο τους, όμως η μισή Ευρωβουλή χάζευε στο κινητό. Βέβαια στη σωστή στιγμή το σώμα χειροκρότησε και οι βουλευτές σηκώθηκαν όρθιοι. Όχι όλοι. Οι της Αριστεράς έμειναν είτε στη θέση τους, είτε στο καφέ των Ευρωβουλευτών. Δεν ξέρω αν ο αντιπρόεδρος Παπαδημούλης αισθάνθηκε αμηχανία. Η θέση του είναι μπροστά, στην πρώτη σειρά των εδράνων. Και ήταν ο μόνος καθήμενος. Ολοι έβλεπαν τους βραβευθέντες, εκείνος κοιτούσε τις σημειώσεις του.
Το προηγούμενο βράδυ τον είχα ρωτήσει τι στάση θα κρατήσει κατά την απονομή του βραβείου. «Η μέρα έχει πιο σοβαρά πράγματα να ασχοληθεί κανείς» απάντησε. Δεν είχε και άδικο. Η Ευρωβουλή, εντός και εκτός αίθουσας, συζητούσε τις δηλώσεις Τουσκ για τους πρόσφυγες και τις διαπραγματεύσεις για το Brexit.
Η πολιτική ομάδα της Αριστεράς ήταν εκνευρισμένη με την επιλογή των προσώπων που βραβεύθηκαν. Τα μέλη της είχαν υποστηρίξει, κυρίως, την υποψηφιότητα της Αουρα Λολίτα Τσάβες Ιξακουίκ από τη Γουατεμάλα. Η ακτιβίστρια, με οικολογική δράση, προτάθηκε για βράβευση από τους Πράσινους. Δημοφιλής ήταν και η υποψηφιότητα του δημοσιογράφου και συγγραφέα Νταβίτ Ισαάκ, που συνελήφθη το 2001 από τις αρχές της Ερυθραίας κατά τη διάρκεια πολιτικής καταστολής.
H Αριστερά εξέταζε σοβαρά το ενδεχόμενο της ηχηρής απουσίας από τη βράβευση. Ωστόσο επικράτησε η άποψη, που προώθησε και ο Παπαδημούλης, για υιοθέτηση στάσης κατά συνείδηση. Τελικά οι περισσότεροι έμειναν εκτός αίθουσας. Ένας από αυτούς ήταν και ο Στέλιος Κούλογλου. «Δεν ήμουν στην αίθουσα γιατί με αυτή τη βράβευση, ο Ζαχάρωφ θα γύριζε στον τάφο του. Αυτοί που βραβεύθηκαν ελέγχονται για σχέσεις με το κοινό έγκλημα και προσπάθησαν με πραξικοπηματικό τρόπο να ανατρέψουν μία νόμιμη κυβέρνηση. Αν επρόκειτο για διαφορετικά πρόσωπα από την αντιπολίτευση της Βενεζουέλας θα ήμουν στην αίθουσα…» Ε, τότε θα έμεναν άλλοι εκτός. Το πρόβλημα με την αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα είναι η ύπαρξη τόσων σχημάτων και προσώπων, ώστε όλοι έχουν σκελετούς στις ντουλάπες τους.
Προσπάθησα να μάθω και την άποψη της Κωνσταντίνας Κούνεβα. «Η κυρία Κούνεβα είναι γενικώς ενάντια στο βραβείο Ζαχάροφ και δεν συμμετείχε σε καμία σχετική διαδικασία» είπαν από το γραφείο της.
H Αριστερά ποτέ δεν αισθανόταν άνετα με το Βραβείο Ζαχάρωφ. Λογικό. Ο πυρηνικός φυσικός Αντρέι Ζαχάρωφ είχε υψώσει ανάστημα απέναντι στο σοβιετικό καθεστώς, φωτίζοντας με την αίγλη του την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη σφαίρα του υπαρκτού σοσιαλισμού. Ωστόσο ήταν η πρώτη φορά που η ευρωπαϊκή Αριστερά δυσφόρησε τόσο έντονα. Και το έκανε για τον Μαδούρο.
Τα έχει αυτά η Ιστορία και, πολύ περισσότερο, η πολιτική. Το δράμα ενός λαού, κάπου μακριά, επιβεβαιώνει τη δική μας πολυτέλεια στη διαφωνία και την ευχέρεια στην επιλογή στρατοπέδων. Για τον λαό της Βενεζουέλας όλο αυτό που έγινε στο Στρασβούργο έχει μεν τη σημασία του, αλλά η ματαιότητα του πληγώνει περισσότερο.