Το πουλ των διαφημίσεων σε προϊδέαζε: ούτε μία εμπορική, όλες για εκπομπές της ΕΡΤ, ούτε καν συμψηφισμοί. Ναι, μια λαβυρινθώδης τηλεοπτική συζήτηση εννέα πολιτικών για την ηγεσία του νέου φορέα της Κεντροαριστεράς -που καλά καλά δεν συμφωνούν καν αν είναι Κεντροαριστερά- δεν είναι ελκυστικό προϊόν. Και όντως δεν ήταν. Το πρώτο επίσημο ντιμπέιτ των υποψηφίων αρχηγών του νέου σχηματισμού -είχε προηγηθεί ένα πιο «οικονομικό», με λιγότερους, στο Action24 πριν από δύο εβδομάδες– δεν μας έκανε σοφότερους, εμάς τους γενναίους που υποβληθήκαμε στην πολιτική βάσανο να το παρακολουθήσουμε.
Το πλήθος των φωνών που έπρεπε να ακουστούν δεν βοηθούσε, ούτε η σκηνοθεσία. Πιο πολλές φορές εμφανίστηκαν στο γυαλί οι πέντε δημοσιογράφοι των περιφερειακών μέσων ενημέρωσης που φιλοξενήθηκαν στη συχνότητα και στο στούντιο της ΕΡΤ2, παρά οι εννέα υποψήφιοι. Πού να είχε μείνει και ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος που αποχώρησε από την κούρσα, θα ήταν 10.
Ηταν βέβαια αυτό το ντιμπέιτ μια ευκαιρία να τους δούμε όλους δίπλα σε όλους, υπό αυτήν την έννοια ήταν μια νίκη της τηλεοπτικής δημοκρατίας. Η Φώφη Γεννηματά μίλησε όσο και ο επικοινωνιολόγος Δημήτρης Τζιώτης, ο Σταύρος Θεοδωράκης όσο και ο πρώην πρύτανης Κωνσταντίνος Γάτσιος, ο Γιώργος Καμίνης όσο και ο δικηγόρος Απόστολος Πόντας, ο Γιάννης Μανιάτης και ο Νίκος Ανδρουλάκης όσο ο Γιάννης Ραγκούσης, έστω και αν αυτόν ως τελευταίο στο πάνελ όλο τον ξεχνούσε η φιλότιμη συντονίστρια.
Τι μάθαμε λοιπόν; Οχι πολλά. Τα περισσότερα τα είχαν πει στις αμέτρητες συνεντεύξεις τους στον Τύπο τόσο καιρό. Η κυρία Γεννηματά π.χ. επανέλαβε το όμορφο τσιτάτο ότι «τα όνειρά μας είναι δυνατότερα από τις αναμνήσεις μας», που σημαίνει ότι τιμά το ΠΑΣΟΚ αλλά θέλει κάτι καλύτερο.
Ο Σταύρος Θεοδωράκης είπε και αυτός ότι από το ΠΑΣΟΚ, στο οποίο υπήρξε στα νιάτα του κομματικό στέλεχος, κρατά «τις φλόγες» και πετά «τις στάχτες». «Υποστήριξα μεταρρυθμισεις οπως το ΑΣΕΠ του Πεπονη, τα ΚΕΠ του Μπένου, τον νόμο Διαμαντοπούλου. Προτεραιότητές μας: κατάργηση κομματικού κράτους, ανοιχτή παιδεία και μείωση φορολογίας. Με βάση αυτές θα συζητήσουμε για την κυβέρνηση», είπε.
Γεννηματά και Θεοδωράκης κοιτούσαν την κάμερα. Ή ήταν δασκαλεμένοι, ή βόλευε η σκηνοθεσία. Μάλλον το ήξερε και ο κ. Τζιώτης που είχε την πειθαρχία να κοιτά την κάμερα αλλά όχι και αυτήν που θα τον έκανε να μην μιλάει σαν ρομπότ. Ο κ. Ανδρουλάκης δεν κοιτούσε την κάμερα, ίσως έπρεπε να φοράει τα γυαλιά του.
Ο κ. Καμίνης είπε ένα ωραίο. Καθώς η κουβέντα ήταν μάχες χαρακωμάτων, με τον έναν να προσπαθεί να αναδείξει τις αδυναμίες του άλλου, κάποια στιγμή τέθηκε το ζήτημα πώς η μη κοινοβουλευτικοί θα μπορούν να ηγηθούν επαρκώς του νέου φορέα στη Βουλή. «Δεν θεωρώ ότι θα είμαι υπό… επιτροπεία από τον κ. Θεοδωράκη και την κυρία Γεννηματά, είναι και οι δύο εξαιρετικές προσωπικότητες» είπε ο δήμαρχος Αθηναίων. Από την πλευρά του ο (ευρωβουλευτής) κ. Ανδρουλάκης υπενθύμισε ότι όταν ο Αλέξης Τσίπρας έγινε πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν απλός δημοτικός σύμβουλος στην Αθήνα.
Η «συμφωνία» Φώφης – Σταύρου
Από την άλλη, τόσο η κυρία Γεννηματά όσο και ο κ. Θεοδωράκης είπαν ότι τα έχουν συμφωνήσει και ξεκαθάρισαν ότι δεν πρόκειται να καταργηθούν οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και του Ποταμιού αντίστοιχα. Είπαν ότι τηρούν τις συμφωνίες τους και ότι όλοι θα πορευτούν ενωμένοι· ο κ. Θεοδωράκης είπε ότι «ο πρόεδρος θα έχει το τιμόνι της παράταξης και θα καθοδηγεί τις δύο κοινοβουλευτικές ομάδες που δεν διαλύονται» ενώ η κυρία Γεννηματά είπε ότι «όταν δίνω τον λόγο μου τον τηρώ: Δεν διαλύονται οι δύο κοινοβουλευτικές ομάδες». Αυτό προκάλεσε την αντίδραση του κ. Ανδρουλάκη που τους είχε απευθύνει την ερώτηση, όπως και του κ. Ραγκούση. Από την πλευρά του ο κ. Καμίνης πρώτα επέμεινε για μια ενιαία ΚΟ και έπειτα έφτασε στο σημείο να τους κατηγορήσει για συμφωνία «κάτω από το τραπέζι». Μετά το ντιμπέιτ βέβαια.
Οπως μετά το ντιμπέιτ εξηγήθηκε ότι αν ενοποιηθούν οι Κονοβουλευτικές Ομάδες τότε ο χρόνος εκπροσώπησης στη Βουλή θα μειωθεί στο μισό προς όφελος της κυβέρνησης. Στην τηλεμαχία ο κ. Θεοδωράκης είπε απλώς ότι «θα είναι δώρο στους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στη Βουλή», αλλά δεν εξήγησε περισσότερο και έτσι έμεινε η εντύπωση ότι οι δύο αρχηγοί τα έχουν βρει και δεν θέλουν να διαλύσουν τις ομάδες τους, ότι οι κοινοβουλευτικοί δεν θέλουν τους εξωκοινοβουλευτικούς και τανάπαλιν και ότι οι αουτσάιντερ δεν θέλουν κανέναν, παρά μόνο να βγουν στο γυαλί να πουν το αφήγημά τους.
Μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες βέβαια, όλοι μίλησαν για μια ενωμένη παράταξη, αλλά δεν περίμενε κάτι άλλο κανείς.
Ενα ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν οι τοποθετήσεις τους για την ανάπτυξη.
«Γυρίζοντας όλη τη χώρα διαπιστώνει κανείς το παραγωγικό μοντέλο που χρεοκόπησε, φτιαγμένο πάνω σε μονοδιάστατες πολιτικές. Εξακολουθούμε να βάζουμε όλα τα αυγά στο ίδιο καλάθι» είπε ο δήμαρχος Αθηναίων.
«Δεν θα επιτρέψουμε να γίνουν κληρονομιά για τα παιδιά μας οι ανισότητες που μας έχει κληροδοτήσει η κρίση» είπε μάλλον γενικόλογα η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, για να προσθέσει: «Αλλάξαμε τον τόπο, εκσυγχρονίσαμε την Ελλάδα, κρατήσαμε όρθια τη χώρα στα δύσκολα. Είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε ξανά ευθύνες». Επειτα το εξειδίκευσε πάντως: «Προτεραιότητές μου η αξιοπιστία και η αλλαγή της συμφωνίας όσον αφορά τα πρωτογενή πλεονάσματα, που πρέπει να πάνε στο 2%, την αναδιάρθρωση του χρέους και την αλλαγή του ρόλου του υπερταμείου».
«Η οικονομία έχει προβλήματα εξαιτίας της συμπεριφοράς των δημοσίων υπηρεσιών. Ένα τέρας γραφειοκρατίας που εμποδίζει το επιχειρείν. Η διοίκηση στο Δημόσιο να ξανάρθει στα χέρια των γενικών διευθυντών. Να μην μας στοιχίζουν τόσα πολλά οι πάνω όροφοι των υπουργείων» είπε από την πλευρά του ο επικεφαλής του Ποταμιού, για να συμπληρώσει: «Η κομματική μπότα στο δημόσιο είναι μια από τις αρρώστιες του πολιτικού συστήματος. Μια αρρώστια που οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ πολλαπλασίασαν». O ίδιος κάλεσε τους πολίτες να τον ψηφίσουν ώστε «να βάλουμε στο παιχνίδι τους ανθρώπους που δεν τους χαρίστηκε ποτέ τίποτα, αυτούς που κράτησαν όρθια τη χώρα».
Σε αυτό το σημείο δεν φάνηκε να διαφωνεί με τον κ. Γάτσιο, τον πρώην πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας που γενικά ήταν πιο άνετος στον λόγο του και παρατήρησε πως οι «όσοι ήταν στις ΔΕΚΟ και έπαιρναν σύνταξη στα 45 μια χαρά εκφράζονται από τα άλλα κόμματα».
Ισως να ξεχνούν βέβαια όλοι αυτοί ότι οι ΔΕΚΟ γέμισαν με υπαλλήλους επί ΠΑΣΟΚ, αλλά είπαμε, «κρατάμε τις φλόγες και πετάμε τις στάχτες», που είπε και ο κ. Θεοδωράκης.
Υπερασπιζόμενος την πολιτική ακόμα του ύστερου ΠΑΣΟΚ, ο κ. Μανιάτης, υπουργός Περιβάλλοντος ως το 2014, δήλωσε «υπερήφανος γιατί άνοιξα το φάκελο “πετρέλαια” και εξασφαλίσαμε δύο δισ. ευρώ ετησίως στους συνταξιούχους. Μπορούμε να τους κοιτάμε στα μάτια!» τόνισε. Ο ίδιος, προφανώς απευθυνόμενος στην κυρία Γεννηματά, έκανε λόγο για «νέες προκλήσεις» που «απαιτούν νέα ηγεσία με γνώση και πολιτική καινοτομία! Οχι στους κομματικούς μηχανισμούς και στα κληρονομικά δικαιώματα» είπε με νόημα.
Συνεργασίες και απλή αναλογική
Ως προς το «φλέγον» ζήτημα της μετεκλογικής συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ ή με τη Νέα Δημοκρατία, οι περισσότεροι υποψήφιοι -πλην του κ. Ραγκούση που ήταν ξεκάθαρα κατά της σύμπραξης με τον Κυριάκο Μητσοτάκη- επέλεξαν την τακτική του περιμένουμε και θα δούμε.
Για παράδειγμα ο κ. Ανδρουλάκης τάχθηκε υπέρ της προγραμματικής συμφωνίας με όλα τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου. Τόνισε δε ότι η απλή αναλογική δεν βοηθάει, αλλά σημείωσε ότι χρειάζεται αλλαγή του εκλογικού νόμου. Ωστόσο επέμεινε ότι «ο κ. Τσίπρας δεν έχει καμιά σχέση με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία» καθώς «κυβερνά με την Ακροδεξιά».
«Θα συνεργαστώ με όποιες δυνάμεις θέλουν την κατάργηση της απλής αναλογικής που θα διαλύσει τη χώρα. Στόχος μας ένα μεγάλο κόμμα που θα βάλει τους όρους» είπε από την πλευρά του ο κ. Θεοδωράκης.
«Οχι ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Μητσοτάκη αν θέλουμε να φέρουμε τους πολίτες κοντά μας», δήλωσε ο κ. Ραγκούσης.
Από την πλευρά του, ο κ. Καμίνης είπε ότι προσβλέπει στη δημιουργία μιας παράταξης που θα αναδειχθεί σε δεύτερο κόμμα και ως εκ τούτου δεν θα υφίσταται ζήτημα επιλογής: «Οι άλλοι θα αποφασίσουν αν συνεργάζονται μαζί μας» ενώ τάχθηκε υπέρ του γερμανικού εκλογικού συστήματος.
«Πρώτα θα μιλήσει ο ελληνικός λαός. Δεν αποφασίζω ερήμην του» ήταν η θέση της κυρίας Γεννηματά, η οποία απέρριψε κάθε ιδέα για απλή αναλογική και τάχθηκε υπέρ ενός εκλογικού συστήματος «με μικρό μπόνους για το πρώτο κόμμα (άνω του 42%), με σπάσιμο εκλογικών περιφερειών και ψήφο στον απόδημο ελληνισμό».
Η ίδια κάλεσε τον κόσμο να μετατρέψει τη 12η Νοεμβρίου σε μια γιορτή της δημοκρατίας. Αυτό πάντως που είδαμε δεν το λες και γιορτή της τηλεόρασης. Αλλά ας είναι, ήταν μια πρώτη δοκιμή. Επόμενο (τηλεοπτικό) ραντεβού την επόμενη Δευτέρα για πιο mainstream καταστάσεις.