Η εβδομάδα της κρίσης ξεκίνησε για την Καταλονία, καθώς η Μαδρίτη επιχειρεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο να επιβάλει τη νομιμότητα και να πάρει τον έλεγχο της περιφέρειας, σύμφωνα με όσα προβλέπει η ενεργοποίηση του άρθρου 155 του ισπανικού Συντάγματος.
Πέρα από τον έλεγχο της δημόσιας διοίκησης και των αστυνομικών αρχών, η κυβέρνηση Ραχόι κινείται και νομικά κατά των καταλανών ηγετών που καθαιρέθηκαν, ενέργεια που είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα ανεβάσει και άλλο την ένταση της αντιπαράθεσης. Ηδη άλλωστε ο Κάρλες Πουτζδεμόν διέφυγε στο Βέλγιο και ανακοίνωσε ότι το αυτονομιστικό κόμμα του θα λάβει μέρος στις εκλογές που προκήρυξε ο πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι.
Οι εξελίξεις είναι πλέον καταιγιστικές. Ο γενικός εισαγγελέας της Ισπανίας Χοσέ Μανουέλ Μάθα ζήτησε το μεσημέρι την απαγγελία κατηγοριών για εξέγερση, στάση και διασπάθιση δημοσίου χρήματος κατά των αυτονομιστών ηγετών της Καταλονίας. Μεταξύ τους, ο Πουτζδεμόν, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Οριόλ Τζουνκέρας, και άλλοι κορυφαίοι έως τώρα υπουργοί και αξιωματούχοι.
Τα αδικήματα επισύρουν βαριές ποινές κάθειρξης.
Αν και για την ώρα το ενδεχόμενο να δούμε τον αποπεμφθέντα Πουτζδεμόν, ή κάποιον άλλο αξιωματούχο, στη φυλακή είναι μάλλον μικρό, δεν είναι διόλου απίθανο· αυτό όμως θα ήταν μία εικόνα που θα μπορούσε να βάλει φωτιά στην Ισπανία.
Μετά το μεσημέρι –και αφού είχε ανακοινωθεί η παρέμβαση του εισαγγελέα- άρχισαν να κυκλοφορούν οι πρώτες πληροφορίες ότι ο Πουιζδεμόν έφυγε από την Ισπανία με κατεύθυνση το Βέλγιο. Ισπανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι μαζί του είναι αριθμός μελών της καθαιρεθείσας κυβέρνησης.
Η επιλογή δεν φαίνεται τυχαία: ο υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου Τέο Φράνκεν είχε δηλώσει ότι ο πρώην πρόεδρος της καταλανικής κυβέρνησης θα μπορούσε μπορεί να ζητήσει άσυλο στη χώρα – είχε πει συγκεκριμένα ότι «δεν θα ήταν μη ρεαλιστικό» να λάβει άσυλο. Η δήλωση μάλλον δυσαρέστησε τον πρωθυπουργό του Βελγίου Σαρλ Μισέλ που είχε ζητήσει από τον υπουργό «να μην υποδαυλίζει» την αντιπαράθεση, καλώντας σε διάλογο τις ισπανικές και τις καταλανικές Αρχές.
Τι θα πράξει η πρώην κυβέρνηση;
Ακόμα και πριν από αυτή την ενέργεια, η αβεβαιότητα ήταν δεδομένη και αφορούσε, πέρα από τη συμπεριφορά των οργάνων της διοίκησης στην Καταλονία και ειδικά της τοπικής αστυνομίας, τις κινήσεις της καταλανικής κυβέρνησης.
Τυπικά έχει αποπεμφθεί σύμπασα –μαζί της και πολλοί ανώτατοι καταλανοί αξιωματούχοι- αλλά η ίδια επιμένει ότι έχει την εξουσία. Την επαρχία θα διοικεί προσωρινά εξ αποστάσεως η αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης Σοράγια Σάενθ ντε Σανταμαρία.
Ο (πρώην) πρόεδρος της κυβέρνησης Κάρλες Πουτζδεμόν «είναι και θα παραμείνει πρόεδρος της Καταλονίας», τόνισε ο αντιπρόεδρος Τζουνκέρας σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε την Κυριακή. Μαζί με τον Πουτζδεμόν, λέει, θα τους απομακρύνουν μόνο οι πολίτες της Καταλονίας. Επισήμως ο Πουτζδεμόν δεν έχει πλέον εξουσίες.
Η κυβέρνηση στη Μαδρίτη άφησε να εννοηθεί ότι ο Πουτζδεμόν μπορεί να βρεθεί έγκλειστος, πριν ακόμη από τις πρόωρες εκλογές της 21ης Δεκεμβρίου. «Θα μπορεί να είναι ξανά υποψήφιος, αν δεν βρεθεί στη φυλακή», είναι η θέση της.
Είναι, τέλος, πιθανό η καταλανική κυβέρνηση να προχωρήσει με τη δημιουργία της «Καταλανικής Δημοκρατίας» την οποία κήρυξε την Παρασκευή.
«Πιστεύουμε ότι δεν θα διαθέτει τα μέσα για να ηγηθεί μιας παράλληλης κυβέρνησης» δήλωσε ο ισπανός υπουργός Εξωτερικών Αλφόνσο Ντάστις και πρόσθεσε: «Ελπίζουμε η κυβέρνηση, οι δημόσιοι υπάλληλοι στην Καταλονία να σεβαστούν τα μέτρα που έχουν ληφθεί, τις εντολές και να διασφαλίσουν τη λειτουργία του δημόσιου τομέα».
Την Κυριακή, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους της Βαρκελώνης για να διαδηλώσουν υπέρ της ενότητας της Ισπανίας. Μία ημέρα νωρίτερα είχαν βγει στον δρόμο οι οπαδοί της απόσχισης.
Οι διαδηλώσεις είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την μέτρηση της επιρροής, δεν είναι όμως το μόνο. Τουλάχιστον δύο δημοσκοπήσεις, μία το Σάββατο και μία τη Δευτέρα, δείχνουν ότι μια άνετη πλειοψηφία τάσσεται υπέρ της ένωσης, με την επιλογή της απόσχισης να αποσπά ποσοστά γύρω στο 35-40%.
Ψυχολογικός πόλεμος
Oλοι, λοιπόν, αναμένουν να δουν ποια θα είναι η στάση των περίπου 200.000 δημοσίων υπαλλήλων της Καταλονίας, οι οποίοι πλέον λογοδοτούν στη Μαδρίτη.
Σε μια συμβολική κίνηση, έχει δοθεί εντολή να αποσυρθεί η φρουρά από τα μέλη της αποπεμφθείσας κυβέρνησης της Καταλονίας και να αφαιρεθούν τα πορτρέτα του Πουτζδεμόν από τα αστυνομικά τμήματα, δήλωσε εκπρόσωπος της καταλανικής αστυνομίας, των Mossos, η διοίκηση της οποίας άλλαξε.
Στέλεχος κάποιας αυτονομιστικής οργάνωσης θεωρεί ότι αυτή είναι η αρχή «ενός είδους ψυχολογικού πολέμου». Κάνοντας λόγο για «επιστροφή στην πραγματικότητα», παραδέχεται πάντως ότι «η κυβέρνηση της [αυτοανακηρυχθείσας Καταλανικής] Δημοκρατίας δεν έχει τη δυνατότητα να επιβληθεί» και να μετατραπεί «σε κυβέρνηση κράτους».
«Μπορεί σίγουρα να πολεμήσει συμβολικά κατά του άρθρου 155 και να δείξει στο (ισπανικό) κράτος ότι είναι αδύναμο στην περιοχή αυτή και ότι δεν μπορεί να μας επιβληθεί 100%», εξήγησε.
Ωστόσο μέσα στο αυτονομιστικό κίνημα, το οποίο κινητοποιείται εδώ και χρόνια πραγματοποιώντας ειρηνικές διαδηλώσεις και ζητώντας «ανεξαρτησία τώρα», διαφαίνεται μια απογοήτευση.