Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε υπήρξε λαλίστατος. Αλλά στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης μίλησε μετρημένες φορές, ακόμα και αν συμπεριλάβουμε κάποιες συνεντευξεις Τύπου. Μια φορά μίλησε στα «ΝΕΑ» και στον ανταποκριτή τους στο Βερολίνο Γιώργο Παππά και άλλη μία τώρα, στον ΣΚΑΪ και στον Αλέξη Παπαχελά για την εκπομπή «Ιστορίες» που προβλήθηκε την Τρίτη το βράδυ. Ηταν η τελευταία του συνέντευξη ως υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας – την Τρίτη ορκίστηκε πρόεδρος της Μπούντεσταγκ και παρέλαβε την πράξη απόλυσής του από το υπουργείο.
Τι είπε λοιπόν ο Σόιμπλε;
Ασφαλώς δεν μας έκανε σοφότερους, τις γενικές γραμμές που περιγράφουν τα οκτώ χρόνια ελληνικής κρίσης τις ξέραμε και μας τις επανέλαβε με τη διακριτικότητα που επιτρέπει η χρονική απόσταση.
Ναι, ο ίδιος δεν διατύπωσε τη λέξη «Grexit», ούτε καν στο περιβόητο ραντεβού του με τον τότε υπουργό Οικονομικών Βαγγέλη Βενιζέλο σε ένα υπόγειο στην Πολωνία – αλλά του το περιέγραψε με όλες τις λεπτομέρειες, διότι αυτό ήταν τότε μια λύση.
Ναι, το Grexit ήταν στο στόμα των περισσότερων υπουργών Οικονομικών του Eurogroup το 2015, αλλά τώρα δεν υπάρχει πια αφού δεν το επιδιώκει η χώρα μας – «ο Grexit αναφέρεται πάντοτε σε εκείνες τις εποχές κατά τις οποίες η Ελλάδα θα μπορούσε να είχε λάβει τη σχετική απόφαση», λέει χαρακτηριστικά.
Ναι, ο Σαμαράς είχε τις ευθύνες του όταν ζήτησε να μην προχωρήσει σε άλλες μεταρρυθμίσεις και μετά ερχόντουσαν εκλογές.
Ναι, ούτε ο ίδιος θα τολμούσε να προωθήσει τέτοιο εύρος μεταρρυθμίσεων στη Γερμανία που απαιτήθηκαν από την Ελλάδα, το έχει ξαναπεί.
Ναι, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν το ήθελε ο ίδιος, αλλά το ήθελε η Ανγκελα Μέρκελ που θεωρούσε πολύ μεγάλο το ζήτημα για να το αναλάβει μόνη της η Ευρωπαϊκή Ενωση – χρειαζόταν κάποιος «σκληρός» απ’ έξω.
Ναι, είχε ευχηθεί στον Τσίπρα να μην κερδίσει τις εκλογές, αν ήταν να προσπαθήσει να κάνει πράξη αυτά που υποσχόταν – το είχε ξαναπεί ο Σόιμπλε στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» τον περασμένο Ιούλιο: «Ο κ. Τσίπρας υποσχέθηκε στις εκλογές του 2015 ότι δεν θα δεχτεί κανένα πρόγραμμα. Με είχε επισκεφθεί προηγουμένως και του είπα: “Αν το υπόσχεστε προεκλογικά, πρέπει να σας ευχηθώ, για το δικό σας συμφέρον, να μην εκλεγείτε. Διότι δεν θα μπορέσετε να τηρήσετε αυτή την υπόσχεση”».
Ολα αυτά τα ψιλοξέραμε λοιπόν. Απλώς είναι αλλιώς να τα γράφει ένα ρεπορτάζ και αλλιώς να τα διηγείται σε πρώτο πρόσωπο ο πρωταγωνιστής τους, αυτή η συνέντευξη στις «Ιστορίες» του ΣΚΑΪ αποτελεί ένα είδος ιστορικής καταγραφής.
Ο χερ Σόιμπλε με δικά του λόγια λοιπόν:
Ποιος πήρε την απόφαση για ερχομό του ΔΝΤ:
«Εγώ, και αυτό είναι γνωστό, ήμουν από την αρχή της άποψης ότι το πρόβλημα της Νομισματικής Ένωσης θα έπρεπε να το επιλύσουν οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι. Άλλοι, και κυρίως η καγκελάριος, ήταν της άποψης ότι ακριβώς λόγω του μεγέθους του προβλήματος θα χρειαζόμασταν και το ΔΝΤ. Ήταν δε αυτής της άποψης επειδή είχε την πεποίθηση ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τον ρόλο που έχει οφείλοντας να εκπροσωπεί τα συμφέροντα όλων των μελών, ενδεχομένως δεν θα ήταν όσο συνεπής θα έπρεπε στην επιβολή των αναγκαίων αποφάσεων. Και αυτό ειδικά απέναντι στον γερμανικό λαό. Γιααυτό και είπε ότι για την αξιοπιστία του συστήματος διάσωσης η συμμετοχή του ΔΝΤ είναι αποφασιστική. Θα πρέπει να θυμηθούμε ότι αρχικά το ΔΝΤ θα συμμετείχε κατά 1/3 στο σύστημα διάσωσης, κάτι για το οποίο δεν γίνεται πια λόγος. Πάντως αυτά συνέβησαν».
Πρότεινε στον Βενιζέλο ένα «timeout» από την Ευρωζώνη;
«Το συζήτησα τότε και με τον Βενιζέλο και με άλλους ομολόγους μου, γιατί στην οκταετή θητεία μου ως Υπουργό Οικονομικών γνώρισα αρκετούς έλληνες συναδέλφους. Με τον Βενιζέλο μίλησα λοιπόν στην αρχή της θητείας του γιατί ήταν προφανές για εμένα ότι οι μεταρρυθμίσεις δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση από πολιτικής άποψης.Το να επιβάλει κανείς πολιτικά τις μεταρρυθμίσεις δεν είναι καθόλου εύκολο. Εγώ ο ίδιος δεν θα ήθελα να αναγκαστώ να επιβάλω τέτοιες μεταρρυθμίσεις στη Γερμανία. Και είπα ότι σε χώρες όπως στην Ελλάδα, αλλά και αλλού, όπου κατά τις προηγούμενες δεκαετίες συνήθιζαν να εξισορροπούν τις αδυναμίες της ανταγωνιστικότητας με υποτίμηση του νομίσματος, ένα εργαλείο που δεν έχουμε στην νομισματική ένωση, είπα λοιπόν ότι ενδεχομένως θα ήταν καλύτερο να επαναφέρετε για κάποιο διάστημα το εργαλείο της υποτίμησης και εμείς ως Ευρωπαϊκή Επιτροπή φυσικά να σας παρέχουμε αμέριστη υποστήριξη. Ετσι, όταν το κράτος θα έχει ανακτήσει την ανταγωνιστικότητα του, θα μπορέσετε να επιστρέψετε.
» Ο Βενιζέλος αρνήθηκε λέγοντας ότι η μεγάλη πλειονότητα του Ελληνικού λαού θέλει να παραμείνει μέλος της Ευρωζώνης, ότι θα υλοποιήσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, ότι αυτό είναι εφικτό. Από εδώ και πέρα, βέβαια, είναι σαφές ότι αυτή είναι πλέον απόφαση της Ελλάδας αν θα παραμείνει στην Ευρωζώνη ή όχι. Αν κάποιος θέλει να παραμείνει στην Ευρωζώνη θα πρέπει να κάνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Ήταν δύσκολο για την Ελλάδα. Εγώ παρακολουθούσα πάντα με σεβασμό τις πολιτικές διαδικασίες και τις αντιστάσεις και την αντίθεση του λαού. Αλλά ήταν αναπόφευκτο. Πάντως ήταν απόφαση των Ελλήνων».
Για τον Σαμαρά, τη μη λύση για το χρέος και τον ΣΥΡΙΖΑ που ερχόταν
«Πράγματι, κατά την τελευταία χρονιά της κυβέρνησης Σαμαρά, η Ελλάδα σημείωσε μεγάλη πρόοδο έχοντας πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα αλλά και εκ νέου πρόσβαση στις χρηματοοικονομικές αγορές, κάτι αντίστοιχο με αυτό που συνέβη φέτος το 2017. Τότε όμως ο Σαμαράς είπε πως χρειάζεται ένα διάλειμμα στις μεταρρυθμίσεις του. Το δήλωσε και επίσημα στο Βερολίνο διότι η αντίσταση στην Ελλάδα ήταν μεγάλη και επιπλέον, πλησίαζε η εκλογή ενός νέου Προέδρου για την οποία, αν θυμάμαι καλά, απαιτείται πλειοψηφία 60%. Χωρίς αυτή την πλειοψηφία διαλύεται η Βουλή και κηρύσσονται νέες εκλογές. Ο δε Τσίπρας, αυτό μου το είπε σε προγενέστερη στιγμή όταν είχε βρεθεί στο Βερολίνο ως αρχηγός της αντιπολίτευσης, τότε είχαμε μιλήσει πάνω από μια ώρα, μου είχε πει ότι σκόπευε να κάνει μια προεκλογική εκστρατεία υποσχόμενος ότι η Ελλάδα θα παραμείνει στο ευρώ αλλά χωρίς πρόγραμμα διάσωσης, χωρίς όρους. Του απάντησα ότι του εύχομαι προς το δικό του συμφέρον να μην κερδίσει αυτές τις εκλογές γιατί δεν θα μπορούσε να τηρήσει τις υποσχέσεις του. Εάν η Ελλάδα επρόκειτο να παραμείνει στην Ευρωζώνη θα ήταν υποχρεωμένη να κάνει μεταρρυθμίσεις. Κέρδισε τις εκλογές και προσπάθησε για μισό χρόνο να τηρήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις, πράγμα που δεν πέτυχε και έτσι προκήρυξε νέες εκλογές και έκτοτε η κατάσταση βελτιώνεται. Το τίμημα, ωστόσο, που κατέβαλε η Ελλάδα εκείνο το μισό χρόνο ήταν η αθέτηση των προεκλογικών υποσχέσεων του Τσίπρα κατά τη διάρκεια της επιτυχημένης προεκλογικής εκστρατείας κατά του Σαμαρά».
Εχει αίσθηση πόσο κόστισε η «διαπραγμάτευση Βαρουφάκη»;
«Οχι, και για να είμαι ειλικρινής αυτά που λέει ο συνάδελφος Βαρουφάκης απέχουν τόσο από την πραγματικότητα ώστε δεν μπορώ να ασχοληθώ πραγματικά μαζί τους.
» Φυσικά αυτοί οι έξι μήνες κατά τους οποίουςη Ελλάδα προσπάθησε να παραμείνει στην Ευρωζώνη χωρίς μεταρρυθμίσεις ήταν επιζήμιοι για τη χώρα. Με λύπησε ιδιαίτερα αυτό. Αλλά σεβάστηκα το γεγονός ότι ο Τσίπρας προσπάθησε να τηρήσει τις υποσχέσεις που είχε δώσει προεκλογικά και όταν αναγνώρισε ότι δεν μπορούσε να το καταφέρει ακολούθησε το δρόμο των εκλογών. Εγώ αυτό το κατάλαβα πολύ καλύτερα από ό,τι οι άλλοι. Ό,τι δηλαδή είπε “είμαι αναγκασμένος να κάνω τα αντίθετα από αυτά που υποσχέθηκα, θα κάνω εκλογές, χρειάζομαι νέα εντολή από τους Έλληνες ψηφοφόρους”. Την εντολή αυτή την έλαβε και τώρα με όλες τις δυσκολίες -και δεν είναι εύκολος δρόμος αυτός- η χώρα πάει καλύτερα».
Πρότεινε μετά το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου Grexit;
«Οχι… Η αλήθεια είναι ότι εκείνη την κρίσιμη περίοδο κατά την οποία ο πρωθυπουργός Τσίπρας αποδέχτηκε τους όρους και προχώρησε σε εκλογές, η μεγάλη πλειονότητα των υπουργών Οικονομικών, ουσιαστικά όλοι, ήταν της άποψης ότι το καλύτερο για την Ελλάδα θα ήταν να πάρει ένα timeoutμε την στήριξη της Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Βέβαια ήταν πάντα σαφές ότι κανείς δεν μπορούσε να πιέσει την Ελλάδα. Πάντα ήταν ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα ήταν αυτή που αποφάσιζε.
» Είναι γνωστό ότι μεταξύ των Υπουργών της Ευρωζώνης όλοι ήταν της ίδιας άποψης. Ο ιταλός συνάδελφος Παντοάν το δήλωσε άλλωστε και επίσημα. Επίσης είναι γνωστό ότι η απόφαση που ελήφθη στο Συμβούλιο ήταν διαφορετική. Αλλά αυτή η απόφαση ήταν εντάξει διότι έτσι ο Τσίπρας δέχτηκε κάτι που προηγουμένως απέκλειε. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο κατέβηκε σε εκλογές».
Θα υπάρξει νέα ελάφρυνση χρέους;
«Πιστεύω ότι αυτή την χρονική στιγμή δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Έχουμε λάβει μέτρα που αφορούν το χρέος όπως συμφωνήσαμε το Μάιο του 2016 και εκτιμούμε ότι το πρόγραμμα το οποίο τρέχει μέχρι τα μέσα του 2018 θα ολοκληρωθεί με επιτυχία. Τα οικονομικά στοιχεία το επιβεβαιώνουν. Τουλάχιστον σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση θεωρείται ότι η Ελλάδα θα ανταπεξέλθει χωρίς την λήψη νέων μέτρων και θα αποκτήσει πάλι πρόσβαση στις αγορές».
«Η συνεννόηση του Eurogroup ήταν σαφέστατη. Tα μέτρα που οφείλαμε να εφαρμόσουμε βραχυπρόθεσμα τα εφαρμόσαμε. Για την περίπτωση κατά την οποία μετά το πέρας του προγράμματος θεωρηθεί απαραίτητο να ληφθούν περαιτέρω μέτρα, έχουμε ήδη καθορίσει τα επόμενα βήματα. Θεωρούμε όμως ότι δεν θα καταστεί αναγκαίο να ληφθούν και άλλα μέτρα. Ο επικεφαλής του ESM Ρέγκλινγκ είπε πρόσφατα ότι η Ελλάδα βρίσκεται επί του παρόντος σε μια εξέλιξη που κατά την άποψη του δεν καθιστά αναγκαία την λήψη μέτρων, αυτός είναι και ο στόχος του προγράμματος».
Για το υπερβολικό πλεόνασμα του 3,5%
«Το πρόγραμμα έτσι συμφωνήθηκε, υπάρχουν χώρες με πολύ υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα και για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους. Δεν σκοπεύω τις τελευταίες ημέρες μου ως υπουργός Οικονομικών να συζητήσω αν οι συμφωνίες αυτές, οι οποίες άλλωστε έχουν προταθεί από την τρόικα και έχουν συζητηθεί στην Ευρωζώνη., χρήζουν τροποποιήσεων. Πιστεύω πως το πρόγραμμα είναι σωστό, αλλιώς δεν θα το είχαμε συμφωνήσει και η Ελλάδα δεν θα το είχε αποδεχτεί. Αν πράγματι υπάρχει ανάγκη για αλλαγές τότε οι μελλοντικοί υπεύθυνοι ας λάβουν τις απαραίτητες αποφάσεις. Εμείς πάντως λάβαμε τις τελευταίες αποφάσεις που οδήγησαν φέτος την Ελλάδα σε καλά αποτελέσματα. Εύχομαι στην Ελλάδα να αξιοποιήσει αυτή την καλή πορεία, θα είναι προς όφελος του ελληνικού λαού».
Για το ότι οι Ελληνες πρέπει να του στήσουν άγαλμα
«Ηταν ένα αστείο…. Αυτό που ήθελα να πω ήταν ότι κανείς από εμάς δεν είχε, δεν ήθελε ποτέ να κάνει κάτι που θα ήταν επιβλαβές για την Ελλάδα. Παλεύαμε να βρούμε πάντοτε ποια θα ήταν η ενδεδειγμένη πορεία που ακολουθώντας την η Ελλάδα θα είχε μια καλύτερη εξέλιξη. Το να μας επιρρίπτουν ευθύνες για τα ελληνικά προβλήματα, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αλλά αυτό βέβαια είναι άλλο θέμα»…
Για το αν τελειώσαμε με το Grexit
«Ο όρος Grexit αναφέρεται πάντοτε σε εκείνες τις εποχές κατά τις οποίες η Ελλάδα θα μπορούσε να είχε λάβει τη σχετική απόφαση. Εφόσον δεν την έλαβε και εφόσον στην παρούσα κατάσταση, χάρη στις θετικές εξελίξεις δεν είναι αναγκαίο να το πράξει, το ζήτημα δεν τίθεται. Και επαναλαμβάνω: η συμβουλή μου και προς τα ΜΜΕ είναι να μην δίνουν συνέχεια σε αυτές τις εικασίες γιατί τελικά αυτό θα μας οδηγήσει σε κάτι που πραγματικά δεν επιθυμούμε, δηλαδή στην απώλεια της εμπιστοσύνης των αγορών».
Για τον ελληνικό εφιάλτη
«Πιστεύω ότι έχει τελειώσει, το 2017 τα στοιχεία δείχνουν ότι τα πράγματα ανακάμπτουν»