Λίγες φορές η φράση «τέλος εποχής» έχει πλέον νόημα, ωστόσο η περίπτωση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος αποχωρεί έπειτα από οκτώ χρόνια στην ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας, είναι μια από τις εξαιρέσεις στον κανόνα του κλισέ.
Τέλος εποχής, λοιπόν, για τον χερ Σόιμπλε, τον μακροβιότερο έως σήμερα υπουργό Οικονομικών της Ευρωζώνης.
Το μεσημέρι της Δευτέρας (23 Οκτωβρίου) ο 71χρονος Γερμανός αποχαιρέτησε τους συναδέλφους και συνεργάτες του στο υπουργείο και, σχεδόν χωρίς να ξαποστάσει καθόλου, αύριο Τρίτη πρόκειται -εκτός συγκλονιστικού απροόπτου- να εκλεγεί στην προεδρία της γερμανικής Βουλής (Μπούτεσταγκ).
Εναν μήνα μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές της 24ης Σεπτεμβρίου, η νέα Βουλή συνέρχεται σε σώμα και ο μακροβιότερος βουλευτής της, με θητεία 25 χρόνων, αναμένεται να εκλεγεί με μεγάλη πλειοψηφία νέος πρόεδρος.
Ωρα απολογισμού για την πολύπειρο πολιτικό που βρέθηκε σε μια θέση σωστή «ηλεκτρική πολυθρόνα» μέσα στην κρίση. Η ευρωπαϊκή και η ελληνική κρίση έχουν, όπως είναι φυσικό, κορυφαία θέση στις αναλύσεις.
Η οικονομική εφημερίδα Handelsblatt, σε εκτενή ανάλυση, σημειώνει ότι μολονότι ο Σόιμπλε έγινε μισητός σε πολλές χώρες (όλοι φανταζόμαστε ποιες) με την κατηγορία ότι ως φανατικός λάτρης της λιτότητας επιδείνωσε την κρίση, εντέλει έφερε αποτελέσματα με τις πιέσεις που άσκησε την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων, οι οποίες με τη σειρά τους πλέον αποδίδουν καρπούς.
Σόιμπλε για την Ελλάδα και τον Βαρουφάκη
Ο ίδιος ο Σόιμπλε σε συνέντευξη-ποταμό που παραχώρησε στην κυριακάτικη Frankfurter Allgemeine εκτίμησε ότι μολονότι η Ελλάδα δεν έχει ξεπεράσει ακόμη τελείως το πρόβλημα, βρίσκεται σε καλό δρόμο.
Απαντώντας σε ερώτηση για το πότε σκέφτηκε να προτείνει την αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ, λέει ότι το σκέφτηκε «αρκετά νωρίς» και αυτό γιατί, όπως υποστηρίζει, πίστευε ότι «οι ίδιοι οι Έλληνες θα άντεχαν περισσότερο ένα ξαφνικό σοκ, παρά πολυετή προγράμματα περικοπών. Αλλά φυσικά αυτό θα το αποφασίσουν οι ίδιοι οι Eλληνες».
Σε κάθε περίπτωση απορρίπτει τις αιτιάσεις ότι ο ίδιος υπαγόρευε περικοπές: «Δεν διατάξαμε κανέναν να κόψει συντάξεις» λέει χαρακτηριστικά. «Αυτό που είπε η τρόικα ήταν: πρέπει να μπορείτε να χρηματοδοτείτε μόνοι σας τον προϋπολογισμό σας».
Ο δημοσιογράφος της FAS επανέρχεται στο θέμα και σημειώνει ότι το καλοκαίρι του 2015 ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε φαινόταν ιδιαίτερα αποφασισμένος να υλοποιήσει το Grexit. Η απάντηση του απερχόμενου υπουργού ήταν ότι «σχεδόν όλοι εμείς οι υπουργοί Οικονομικών (της ευρωζώνης) είχαμε τη γνώμη ότι αυτή θα ήταν η καλύτερη λύση για την Ελλάδα. Αλλά και πάλι: μόνο οι ίδιοι οι Έλληνες θα μπορούσαν να λάβουν μία τέτοια απόφαση».
Ηταν όμως η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ από κοινού με τον τότε πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ που συμφώνησαν να κρατήσουν τη χώρα στην ευρωζώνη, ρωτά ο δημοσιογράφος. «Oχι, τελικά ήταν ο ίδιος ο Τσίπρας. Ο οποίος αποδέχθηκε τότε το αντίθετο από εκείνο που είχε υποσχεθεί προεκλογικά στους έλληνες ψηφοφόρους.
» Το θυμάμαι καλά: είχε έρθει ήδη ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, εδώ, σε αυτό το γραφείο που μιλάμε κι εμείς. Ο Τσίπρας εξήγγειλε έναν προεκλογικό αγώνα με την υπόσχεση ότι η Ελλάδα θα παραμείνει στο ευρώ, αλλά χωρίς όρους. Και τότε του απάντησα: “Δεν μπορώ παρά να σας ευχηθώ να χάσετε τις εκλογές. Αυτή την υπόσχεση δεν θα καταφέρετε να την τηρήσετε”. Κι έτσι έγινε. Όταν στην Ελλάδα οι τράπεζες ήταν κλειστές και τα ΑΤΜ δεν έβγαζαν χαρτονομίσματα, αναγκάστηκε να το αποδεχθεί και, ορθώς, να εκμαιεύσει εντολή για αλλαγή πολιτικής μέσω νέων εκλογών».
Θερμά – αν όχι θερμότερα λόγια από την Ελλάδα- έχει για τον κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη: «Κανείς δεν μιλάει πια για την Κύπρο, κι όμως, απ’ ό,τι θυμάμαι, αυτή ήταν η πιο δραματική νύχτα απ’ όλες: καθόμαστε με τον κύπριο πρόεδρο σε ένα από αυτά τα απερίγραπτα δωμάτια των Βρυξελλών. Και άρχισε να επιχειρηματολογεί με γεωπολιτικά κριτήρια. Του είπαμε: όλα αυτά δεν βοηθούν, περιοχή κρίσης ή όχι, πρέπει να εξυγιάνεις τις τράπεζές σου. Βέβαια είχε κληρονομήσει το πρόβλημα από τον προκάτοχό του. Και τα κατάφερε θαυμάσια, εκφράζω τον ιδιαίτερο σεβασμό μου γι’ αυτό».
Μεγάλο μέρος της συνέντευξης αφορά την σχέση με τον Γιάνη Βαρουφάκη, ιδιαίτερα το καλοκαίρι του 2015 – που ήταν όντως δύσκολη όπως την περιγράφει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
«Εκτός από μερικά μέσα ενημέρωσης, κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά τον κύριο Βαρουφάκη. Έχει ήδη διηγηθεί τα πάντα. Και τα αντίθετά τους, επίσης. Και δεν ωφέλησε την ίδια του τη χώρα. Στις Βρυξέλλες είχαμε καλή συνεργασία με όλους τους έλληνες υπουργούς Οικοομικών και με τον σημερινό κάτοχο του αξιώματος, τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, ο οποίος αυτοαποκαλείται μαρξιστής. Μπορείς να μιλήσεις μαζί του, παίρνεις σοβαρά υπόψη τα επιχειρήματά του.
« Όταν ήταν εδώ ο Βαρουφάκης καθόταν κάποιος δίπλα του, τον οποίο δεν γνωρίζαμε ακόμη. Μετά διαπιστώθηκε ότι ήταν ένα είδος επόπτη. Οταν κόμπαζε ο Βαρουφάκης ότι δεν είναι καν μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, ο συνοδός του έλεγε: εγώ όμως είμαι (μέλος). Ήταν ο διάδοχός του, ο Τσακαλώτος. Ήταν καλύτερο για την Ελλάδα που αντικατέστησε τον Βαρουφάκη».
Και θυμάται ακόμη ότι ανάμεσα στους υπουργούς Οικονομικών ήταν ένας από τους πιο φιλικούς απέναντι στον Βαρουφάκη. «Είχε κι εκείνος έναν σχετικό σεβασμό για μένα. Επρεπε να δείτε πώς συμπεριφερόταν στους υπόλοιπους ο Βαρουφάκης. Κάποια στιγμή ένας συνάδελφος από μία μικρότερη χώρα της ανατολικής Ευρώπης, σοσιαλδημοκράτης μάλιστα, δεν κρατηθήκε. “Του φώναξε: Γιάνη, σταμάτα, δεν αντέχω άλλο. Όλο γκρινιάζεις για τις κοινωνικές παροχές που κόβεις. Οι συντάξεις σας είναι διπλάσιες από τις δικές μας“».
Όσον αφορά τα σημερινά δεδομένα, όπως σημειώνει η Deutsche Welle, η εκτίμηση του Σόιμπλε είναι ότι «η Ελλάδα βρίσκεται σε καλό δρόμο. Η χώρα έχει σοβαρές πιθανότητες να μπορεί να χρηματοδοτηθεί μόνη της στις αγορές. Γι αυτό δεν βοηθάει σήμερα μία συζήτηση για το αν θα ήταν καλύτερο το Grexit».
Αιχμές για τον επόμενο υπουργό
Είναι μια διακριτική αναφορά στον αρχηγό των Φιλελευθέρων Κρίστιαν Λίντνερ, ο οποίος είναι ένα από τα επικρατέστερα ονόματα για την ανάληψη του υπουργείου, αν και οι συζητήσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης μόλις άρχισαν και μάλλον δεν θα ολοκληρωθούν πριν από το τέλος του έτους.
Γιατί ενώ ο Σόιμπλε έβαζε διακριτικά στην άκρη τα περί Grexit, o Λίντνερ το ξαναέφερνε στο τραπέζι – έστω και υπό κάποιες προϋποθέσεις, όχι υπό τη μορφή επίκαιρης αξίωσης
Ο πρόεδρος του FDP συνδέει την έξοδο της Ελλάδας από το κοινό νόμισμα μόνον με την περίπτωση ενός κουρέματος του ελληνικού χρέους, το οποίο ο ίδιος απορρίπτει αναφανδόν. «Εντός της ευρωζώνης δεν μπορεί να υπάρξει κούρεμα, στην περίπτωση αυτή η Ελλάδα θα έπρεπε να εγκαταλείψει την ευρωζώνη», λέει τη Δευτέρα στη Süddeutsche Zeitung.