Είναι ένα από τα πιο εμβληματικά, αντιφασιστικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μέσα από το οποίο ξεπηδά η ναζιστική φρίκη. «Το Ημερολόγιο της Αννας Φρανκ», το οποίο διατηρούσε επί τρία χρόνια η 16χρονη Γερμανο-Εβραία -η οποία άφησε την τελευταία της πνοή σε στρατόπεδο συγκέντρωσης- επανέρχεται στην επικαιρότητα: σύμφωνα με το BBC θα κυκλοφορήσει σε μορφή κόμικ, θα μεταφραστεί σε 40 γλώσσες, ενώ θα γίνει και ταινία κινουμένων σχεδίων, μέσα στο 2019.
Η Αννα Φρανκ γεννήθηκε στις 12 Ιουνίου 1929 στη Φρανκφούρτη και έφυγε από τη ζωή τον Μάρτιο του 1945, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν, στην Κάτω Σαξωνία. Το Ημερολόγιό της το έγραψε ενώ κρυβόταν, μαζί με τους δικούς της και τέσσερις οικογενειακούς φίλους, σε ένα σπίτι στο Αμστερνταμ, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Ολλανδίας.
Η οικογένειά της είχε μετακομίσει στο Αμστερνταμ όταν οι Ναζί πήραν την εξουσία στη Γερμανία, αλλά παγιδεύτηκε όταν η γερμανική κατοχή επεκτάθηκε και στην Ολλανδία. Καθώς οι διώξεις των Εβραίων εντάθηκαν, η οικογένεια άρχισε, τον Ιούλιο του 1943, να κρύβεται σε μυστικά δωμάτια του γραφείου τού πατέρα της, Οτο Φρανκ. Επειτα από δύο χρόνια τούς κατέδωσαν και η οικογένεια στάλθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η Γκεστάπο λεηλάτησε τη σοφίτα, όπου κρυβόταν η οικογένειά της, αφήνοντας ανάκατα στο πάτωμα περιοδικά, βιβλία, εφημερίδες. Λίγες μέρες αργότερα μια καθαρίστρια βρήκε ανάμεσά τους το ημερολόγιο της Αννας. Χωρίς να ξέρει τι ήταν, το παρέδωσε στη Μιπ και την Ελλη, δύο κορίτσια που η βοήθειά τους στις εβραϊκές οικογένειες άργησε να αποκαλυφθεί.
Η Αννα και η αδελφή της, Μαργκότ, μεταφέρθηκαν, δύο μήνες πριν από τον θάνατο της μητέρας τους, στο γερμανικό στρατόπεδο Μπέργκεν-Μπέλζεν. Τον Φεβρουάριο του 1945 και τα δυο κορίτσια αρρώστησαν από τύφο. Μια μέρα, η Μαργκότ, προσπαθώντας να σηκωθεί από το κρεβάτι της, που βρισκόταν ακριβώς πάνω από το κρεβάτι της Αννας, έχασε την ισορροπία της και έπεσε κάτω. Στην κατάσταση που βρισκόταν, ο οργανισμός της δεν άντεξε το σοκ. Ο θάνατος της αδελφής της έκανε την Αννα να χάσει εντελώς το ηθικό της. Λίγες μέρες αργότερα, στις αρχές Μαρτίου, πέθανε και η ίδια. Ο πατέρας της, Οτο, ο μόνος που επέζησε από τους οκτώ της σοφίτας, γύρισε μετά το τέλος του πολέμου στο Αμστερνταμ, όπου ανακάλυψε ότι το Ημερολόγιό της είχε διασωθεί. Πεπεισμένος ότι αποτελούσε μοναδική μαρτυρία, προχώρησε στην έκδοσή του. Το ημερολόγιο εκδόθηκε στην ολλανδική γλώσσα, με τον τίτλο «Het Achterhuis» («Το πίσω σπίτι»).
Το Ημερολόγιο, που είχε δοθεί στην Αννα ως δώρο για τα 13α γενέθλιά της, περιγράφει τα γεγονότα της ζωής της από τις 12 Ιουνίου 1942 μέχρι την τελευταία μέρα που έγραψε σ’ αυτό, την 1η Αυγούστου 1944. Μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες κι έγινε ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία του κόσμου. Διασκευάστηκε για την Τηλεόραση, τον Κινηματογράφο, το Θέατρο, ακόμα και για την Οπερα.
«Θα μπορέσω, ελπίζω, να σου εκμυστηρευτώ ένα σωρό πράγματα, κάτι που δεν έχω κάνει ποτέ με κανέναν, κι ελπίζω ότι σ’ εσένα θα βρω ένα μεγάλο στήριγμα…». Τις αράδες αυτές γράφει αυτό το κορίτσι που έχει «αξιολάτρευτους γονείς και μια αδελφή δεκαέξι ετών, πολλούς φίλους και φίλες και ένα πλήθος από θαυμαστές», όπως η ίδια καταγράφει. Αλλά της λείπει «μια Φίλη με κεφαλαίο Φ». Και την επινοεί. Της δίνει το όνομα «Κίτι» και σ’ αυτήν απευθύνεται μέσα από το Ημερολόγιο που αρχίζει να γράφει, για να γίνει σύμβολο για τις επόμενες γενεές, να διδάξει σε όλους -μέσα από τις χειρόγραφες γραμμές του- ποιο είναι το αληθινό πρόσωπο του φασισμού.
Τώρα, το «Ημερολόγιο της Αννας Φρανκ» παίρνει και τη μορφή κόμικ, ενώ πίσω από τη δημιουργία τού εντυπωσιακού -148 σελίδων- graphic diary βρίσκονται δύο Ισραηλινοί: ο σεναριογράφος και κινηματογραφιστής Αρι Φόλμαν και ο εικονογράφος Ντέιβιντ Πολόνσκι. Για ποιον λόγο έγινε κόμικ; Επειδή -δυστυχώς- ολοένα και λιγότερα παιδιά, πια, διαβάζουν βιβλία, το οποίο σημαίνει πως ήταν απαραίτητο να βρεθεί ένας τρόπος ώστε αυτή η ιστορία να παρουσιαστεί με έναν πιο σύγχρονο και πιο… «εύπεπτο» τρόπο. Ταυτόχρονα, ετοιμάζεται -για την επόμενη χρονιά- και μια σχετική ταινία κινουμένων σχεδίων.
Αναμενόμενο είναι το ότι δεν έχει μεταφερθεί όλο το Ημερολόγιο στις σελίδες αυτού του κόμικ. Εάν υπήρχε αυτή η επιθυμία, θα έπρεπε να περάσουν σχεδόν δέκα χρόνια για να ολοκληρωθεί, μέσα από, περίπου, τέσσερις χιλιάδες εικονίδια! Αυτό σημαίνει ότι αναγκαστικά συμπτύχθηκαν κάποια κομμάτια και παρατέθηκαν αυτούσιες σελίδες από το πρότυπο, ώστε να μη χαθεί ο λόγος της Αννας, η «ματιά», αλλά και οι στοχασμοί της.
To να γίνει κόμικ το πασίγνωστο Ημερολόγιο έτσι κι αλλιώς δεν ήταν εύκολη απόφαση. Ο Πολόνσκι ήταν αρχικά απρόθυμος, επειδή φοβόταν ότι όλη αυτή η προσπάθεια θα γινόταν μέρος της «βιομηχανίας του Ολοκαυτώματος», μιας αμοραλιστικής τάσης που μπορεί ακόμα και να εμπορευματοποιεί τον ανθρώπινο πόνο – εν προκειμένω το Ημερολόγιο μιας νεαρής κοπέλας που έγινε μάρτυρας της ναζιστικής θηριωδίας. Ομως, ο καλλιτέχνης το ξεπέρασε αφού, πια, θεωρεί ότι οι εικόνες αυτής της νέας προσπάθειας θα ενημερώσουν και θα τονώσουν τις σύγχρονες συζητήσεις οι οποίες πρέπει να γίνονται για τις άθλιες πρακτικές τού φασισμού.
Η ίδια η Φρανκ, μέσα από τις σελίδες του Ημερολογίου της, είχε σημειώσει -με την εφηβική σοφία και την αθωότητα που πρέπει να κουβαλά μέσα της μια δεκατριάχρονη- ένα δόγμα για όλη την ανθρωπότητα απέναντι σε κάθε λογής ναζισμό, όπως κι αν λέγεται, όποια μορφή κι αν έχει: «Αυτό που γίνεται ήδη δεν μπορεί να ανατραπεί, αλλά μπορεί να αποφευχθεί να συμβεί ξανά».
Ναι, ο φασισμός πρέπει να στηλιτεύεται με κάθε τρόπο, αρκεί να μην επαναληφθεί ποτέ πια. Ακόμα και με ένα κόμικ…
