Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ παρουσίασε πέντε σενάρια για το μέλλον της Ευρώπης. Στην ουσία, όμως, έβαλε στο τραπέζι ένα, αυτό που υιοθετεί και ο σκληρός πυρήνας της Ενωσης. «Αυτοί που θέλουν περισσότερα, κάνουν περισσότερα». Στην καθομιλουμένη αυτό λέγεται «Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων» και, για να είμαστε προσγειωμένοι, είναι το μόνο θετικό εφικτό σενάριο για το μέλλον της Ενωσης. Και η μοναδική επιλογή για την Ελλάδα.
Ο δημόσιος λόγος που αρθρώνουν οι έλληνες ευρωβουλευτές διατηρεί μικρή σχέση με όσα ακούς από τα μέλη του εθνικού κοινοβουλίου. Συνήθως είναι εξωστρεφής, πιο ρεαλιστικός, διόλου λαϊκίστικος και, φυσικά, με σταθερό ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Συχνά δε, αδυνατείς να διακρίνεις ιδεολογική ή κομματική διαφοροποίηση. Συνέβη και στην εκδήλωση που διοργάνωσε το Protagon για το μέλλον της Ευρώπης, με αφορμή τη συμπλήρωση εξήντα χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης. Ακουγες, ας πούμε, τον Δημήτρη Παπαδημούλη και υπέθετες ότι αυτά που λέει, θα μπορούσε να τα πει και η Μαρία Σπυράκη. Το ίδιο και με τις τοποθετήσεις του Νίκου Ανδρουλάκη και του Μίλτου Κύρκου. Και αυτή η διαπίστωση αναδεικνύει το μέγεθος του λαϊκισμού στον εγχώριο πολιτικό λόγο. Οι πολιτικοί που δεν συμμετέχουν άμεσα στο μίζερο εθνικό πολιτικό παιχνίδι, έχουν και καλύτερη εικόνα των πραγμάτων, αλλά και συμπεριφέρονται απελευθερωμένοι από στερεότυπα μικροπολιτικής φύσης.
Ολοι τους, λοιπόν, συμφώνησαν στις τοποθετήσεις τους ότι η Ευρώπη βρίσκεται αυτή τη στιγμή μπροστά σε μία υπαρξιακή κρίση. Αυτό είπε και στο μήνυμα του προς την εκδήλωση ο Επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο οποίος σημείωσε ότι η Ευρώπη καλείται να προχωρήσει ενωμένη με την Ελλάδα να ακολουθεί, απαλλαγμένη από τον λαϊκισμό. Εκεί στάθηκε και ο Λεωνίδας Αντωνακόπουλος, διευθυντής του γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα: στην εκρίζωση του λαϊκισμού από τον πολιτικό λόγο. Ασφαλώς άπαντες είπαν ότι η χώρα μας οφείλει να παραμείνει στην πρώτη ταχύτητα διορθώνοντας παθογένειες, ασχέτως αν διαφωνούν για τον τρόπο και τα πρόσωπα.
Όμως τα πράγματα δεν είναι απλά. Όχι για την Ελλάδα, αλλά για την Ευρώπη. Είναι πολλές οι δυνάμεις που πρέπει να παραιτηθούν από οικονομικά και γραφειοκρατικά συμφέροντα προκειμένου η Ενωση να αποκτήσει ενιαίο πρόσωπο και χαρακτηριστικά με ομοσπονδιακή υφή. Και όσο δεν σημειώνονται ρήξεις σε θεσμικό και πολιτικό επίπεδο, τόσο το μέλλον θα δείχνει ζοφερό.
Οι επισημάνσεις των ευρωβουλευτών και ο διάλογος που ακολούθησε, στη συζήτηση που συντόνισε ο Χρήστος Μεμής, Εκδότης-Διευθυντής του Protagon, είχαν πραγματικά ενδιαφέρον. Να οι κυριότερες αναφορές των ευρωβουλευτών.
Δημήτρης Παπαδημούλης, αντιπρόεδρος ΕΚΤ (GUE/NGL, ΣΥΡΙΖΑ): «To μέλλον της Ευρώπης βρίσκεται στο τρίτο σενάριο Γιούνκερ, δηλαδή σε αυτό που επιτρέπει στα κράτη μέλη που το επιθυμούν να αναπτύξουν μεγαλύτερη δράση σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η άμυνα, η εσωτερική ασφάλεια ή τα κοινωνικά θέματα. Ωστόσο για να κινηθεί η Ευρώπη προς αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει να υπάρξουν ευρύτερες συγκλίσεις και συναινέσεις, ακόμα και μέσα στις ίδιες πολιτικές οικογένειες. Η Ελλάδα οφείλει και πρέπει να παραμείνει στην πρώτη ταχύτητα και αυτό θα το πετύχει αν υπερβεί τις παθογένειες που την έσυραν στην κρίση».
Μαρία Σπυράκη (EPP, NΔ): «Οι δημογραφικές και οικονομικές εξελίξεις επιβάλλουν στους Ευρωπαίους τη συνύπαρξη. Η Ευρώπη συρρικνώνεται δημογραφικά, ενώ φθίνει και το μερίδιο της στο παγκόσμιο ΑΕΠ. Είμαστε αναγκασμένοι να μείνουμε μαζί γιατί οποιαδήποτε άλλη επιλογή δεν είναι προς το συμφέρον μας. Εκ των πραγμάτων, οδηγούμαστε στο σενάριο της ενισχυμένης συνεργασίας, ιδιαίτερα σε τομείς όπως η άμυνα και η οικονομία, με κοινούς προϋπολογισμούς και κονδύλια συνοχής. Δεν αποκλείεται δε, ο στενός πυρήνας να προχωρήσει και σε άλλο νόμισμα, σε ένα δεύτερο ευρώ. Και για όποιον αναρωτιέται αν κάτι τέτοιο επιτρέπεται από τις Συνθήκες, του θυμίζω ότι ούτε η διάσωση χωρών ήταν κάτι που είχε προβλεφθεί από τις Συνθήκες».
Νίκος Ανδρουλάκης (S&D, Δημοκρατική Συμπαράταξη): «Τα σενάρια για το μέλλον της Ευρώπης υπάρχουν επειδή οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν έχουν αποφασίσει ακόμα ποια κατεύθυνση θέλουν να ακολουθήσουν. Το σενάριο των πολλών ταχυτήτων δεν είναι μόνο δύσκολο, είναι και επικίνδυνο, καθώς υπονομεύει την κουλτούρα της αλληλεγγύης. Βέβαια η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει σε διαδικασίες ολοκλήρωσης, πλην όμως χρειάζεται ομοφωνία με περισσότερες χώρες να αποφασίζουν και όχι απλώς να ακολουθούν τις αποφάσεις των ισχυρών. Ετσι όπως λειτουργεί σήμερα η Ευρώπη δεν αποκλείεται τα ισχυρά συμφέροντα να σπρώξουν χώρες στο περιθώριο ή ακόμα και την Ελλάδα στη δραχμή».
Μίλτος Κύρκος (S&D, Το Ποτάμι): «Αν η Ευρώπη μείνει ως έχει, τότε θα βουλιάξουμε όλοι μαζί. Για παράδειγμα, πώς να συντονιστεί η κοινή πολιτική ασφάλειας όταν υπάρχουν 52 υπηρεσίες που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους; Πώς θα δημιουργηθεί το κοινό ψηφιακό περιβάλλον όταν έχουμε 200 εταιρείες κινητής τηλεφωνίας; Πώς θα παρέμβουμε στο δυσμενές δημογραφικό τοπίο αν δεν παραδεχθούμε ότι χρειαζόμαστε 800.000 μετανάστες τον χρόνο ως το 2050; Και όμως, η Ευρώπη αυτή τη στιγμή δεν έχει τα θεσμικά εργαλεία, ούτε την πολιτική βούληση για να προχωρήσει με γρήγορα βήματα. Αν τα κράτη δεν αποδεχθούν τη μεγαλύτερη εκχώρηση αρμοδιοτήτων σε ενισχυμένους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων, τότε η Ενωση θα βυθιστεί σε τέλμα».
* Το άρθρο αυτό του Protagon εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος επιχορηγήσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον τομέα της Επικοινωνίας
