Δραματικές ελλείψεις σε προσωπικό και αναλώσιμα, αύξηση των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της θνησιμότητας – αυτή είναι η εικόνα ενός συστήματος υγείας που καταρρέει, γράφει η Ελένα Σμιθ, επί μακρόν ανταποκρίτρια του Guardian στην Αθήνα και καλή γνώστης της ελληνικής πραγματικότητας, σχολιάζοντας το ελληνικό Εθνικό Σύστημα Υγείας.
«Στο όνομα των σκληρών δημοσιονομικών στόχων, άνθρωποι που θα μπορούσαν να επιζήσουν πεθαίνουν» δήλωσε μεταξύ άλλων στη Σμιθ ο Μιχάλης Γιαννάκος, επικεφαλής της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ) και, όπως ήταν αναμενόμενο, το δημοσίευμα δεν άργησε να προκαλέσει αντιδράσεις (διαφορετικές) τόσο από τον υπουργό Υγείας όσο και από τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών.
Η επίθεση του Μαξίμου στον Guardian
Με non paper το Μέγαρο Μαξίμου επιτέθηκε στην εφημερίδα, κατηγορώντας την για ένα «καστροφολογικό δημοσίευμα» το οποίο δημιουργεί «μία παντελώς ανυπόστατη και ψευδή εικόνα πλήρους κατάρρευσης». Στην ανακοίνωση υποστηρίζουν ότι οι συντάκτες της Guardian ενδιαφέρθηκαν για την κατάσταση στην Υγεία με καθυστέρηση 5 ετών και ότι η εικόνα που παρουσιάζουν είναι αντιπροσωπευτική της κατάστασης που επικρατούσε το 2011 και το 2012, επί κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.
Κατηγορούν ότι έτσι «προσπαθούν να εκμηδενίσουν, με στοιχεία όμως του 2012, όλες τις προσπάθειες και πρωτοβουλίες της σημερινής κυβέρνησης για την ενίσχυση της Υγείας σε όλα τα επίπεδα, επιλογή που αποτελεί στρατηγικό της στόχο: Να ξαναχτίσει δηλαδή προς όφελος όλων των πολιτών τη δημόσια Υγεία, που διέλυσαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις προς όφελος ιδιωτικών συμφερόντων».
Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, «το επίμαχο ρεπορτάζ, βεβαίως, αναπαράχθηκε άκριτα από μερίδα του ελληνικού ηλεκτρονικού Τύπου, αφού πληρούσε το βασικό δημοσιογραφικό τους κριτήριο: Να πλήττει την κυβέρνηση».
Στη συνέχεια καταγράφεται μία σειρά από κατηγορίες που επιρρίπτουν οι πηγές του Μαξίμου στις προηγούμενες κυβερνήσεις:
«Την περίοδο 2010-14 η Υγεία βρέθηκε στο στόχαστρο της επιθετικής λιτότητας. Συρρικνώθηκε η χρηματοδότηση, εκτινάχθηκε η υποστελέχωση και συνολικά οι δομές υγείας έφτασαν στην πρωτοφανή κατάρρευση, την ίδια στιγμή που το βασίλειο της διαφθοράς έκανε χρυσές δουλειές εις βάρος των πραγματικών αναγκών.
Συγκεκριμένα:
– Ο ΕΟΠΥΥ ναρκοβατούσε, χωρίς κανένα σχεδιασμό και χωρίς να έχει Οργανισμό. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης η συσσώρευση χρεών και η αδυναμία τακτικής αποπληρωμής, η οποία γινόταν μόνο όταν υπήρχαν ροές από τα ασφαλιστικά ταμεία.
– Δεκάδες συμβάσεις ζωτικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία του Συστήματος Υγείας είχαν λήξει από το 2012.
– Εκτινάχθηκαν σε μια περίοδο συντριπτικής περιστολής των τακτικών δαπανών, οι λεγόμενες «υποστηρικτικές δαπάνες» των νοσοκομείων, δηλαδή η δίοδος που είχαν βρει οι χρυσοκάνθαροι της Υγείας να διακινούν μαύρο χρήμα στις πλάτες των ελλήνων πολιτών.
– Καθιερώθηκε το απαράδεκτο «εισιτήριο» των 5 ευρώ στα Δημόσια Νοσοκομεία, το οποίο η σημερινή κυβέρνηση κατήργησε.
– Και το πλέον καθοριστικό, ήταν ότι από το 2010 και έπειτα αποχώρησαν 4.600 γιατροί και λοιπό προσωπικό από τα Νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας, ενώ επί ημερών Γεωργιάδη εκδιώχθηκαν 2.500 γιατροί από τις δομές της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Και ύστερα παρουσιάζεται η «μεγάλη προσπάθεια της σημερινής κυβέρνησης»:
Από την πρώτη μέρα που ανέλαβε η σημερινή κυβέρνηση γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια, δεδομένων των δημοσιονομικών περιορισμών, να αναβαθμιστεί συνολικά το σύστημα Υγείας. Οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει είναι στοχευμένες:
– Καταργήθηκε το 5ευρο στα Νοσοκομεία
– Εξασφαλίσθηκε η πρόσβαση στις παροχές Υγείας για 2,5 εκατομμύρια ανασφάλιστους πολίτες.
– Ανοιξαν και διερευνώνται οι φάκελοι του ΚΕΕΛΠΝΟ που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα διασπάθισης δημοσίου χρήματος τα τελευταία χρόνια.
– Η σημαντικότερη παρέμβαση όλων όμως έγινε και συνεχίζει να γίνεται στον τομέα της στελέχωσης. Σε αντίθεση με την καταστροφική πενταετία 2010-14 και τις 8.000 αποχωρήσεις γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού, από τον Οκτώβριο του 2015 έχουν αναλάβει υπηρεσία 3.551 εργαζόμενοι στον τομέα της Υγείας. Ταυτόχρονα, έχουν ήδη κινηθεί οι διαδικασίες για την στελέχωση με επιπλέον 3380 εργαζόμενους (γιατρούς, νοσηλευτές, λοιπό επικουρικό προσωπικό, κ.α.) τους επόμενους μήνες.
– Πέραν αυτών, υπάρχουν εξασφαλισμένες πιστώσεις για την στελέχωση με επιπλέον 8.200 εργαζόμενους στην Υγεία. Συγκεκριμένα: 4.000 από την προκήρυξη του ΟΑΕΔ ύψους 65 εκατομμυρίων, για 12μηνη απασχόληση με πλήρη αμοιβή και εργασιακά δικαιώματα και 4.200 που αφορούν μόνιμο προσωπικό, το υπόλοιπο από την προκήρυξη για τις ΜΕΘ και το ΚΕΕΛΠΝΟ και τις εγκεκριμένες προσλήψεις που ορίζονται από τις Πράξεις Υπουργικού Συμβουλίου.
– Επίσης εξασφαλίστηκαν 140 εκατομμύρια από το ΕΣΠΑ για τη στελέχωση 270 δομών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας σε 65 πόλεις της χώρας.
– Μέσα από τη διαπραγμάτευση και τη συμφωνία του Ιουλίου του 2015, η κυβέρνηση κατάφερε να άρει τους περιορισμούς στις δαπάνες για την Υγεία που είχε συμφωνήσει στο Μεσοπρόθεσμο η συγκυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ. Συγκεκριμένα εξασφαλίστηκε η αύξηση του ορίου των δαπανών αθροιστικά για το διάστημα 2015-18, κατά 1 δισ. ευρώ ενώ εξασφαλίστηκαν και 150 εκατομμύρια για τη στήριξη της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Η κυβέρνηση συνεχίζει να δίνει προτεραιότητα στη στήριξη του κοινωνικού κράτους και πρωτίστως της Υγείας. Πίσω από την αναπαραγωγή της επίπλαστης εικόνας χάους και κατάρρευσης του Συστήματος Υγείας, δεν είναι άλλοι από αυτούς που το έφτασαν στο χείλος του γκρεμού και σήμερα οραματίζονται την επαναφορά τους στην εξουσία για να συνεχίσουν το αντικοινωνικό τους έργο αλλά και την διασπάθιση του δημοσίου χρήματος. Τους ενημερώνουμε ότι αυτές οι μέρες πέρασαν ανεπιστρεπτί για τον τόπο και οι πολίτες το γνωρίζουν πολύ καλά.
Ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, σχολιάζοντας το δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας, δήλωσε ότι όσοι επενδύουν στην «κατάρρευση του ΕΣΥ και στη διάλυση της δημόσιας περίθαλψης θα διαψευστούν για ακόμη μία φορά».
Αναλυτικά η δήλωσή του:
«Το δημοσίευμα του Guardian αναφέρεται σε στοιχεία του 2011 και του 2012 και δεν στηρίζεται σε καμιά τεκμηριωμένη μελέτη της κατάστασης στο Σύστημα Υγείας της Ελλάδας, που παίρνει υπόψη της τα νεότερα δεδομένα και τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.
» Δυστυχώς το δημοσίευμα αναπαράγει την ανεύθυνη καταστροφολογία εκπροσώπων μιας ανυπόληπτης συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, που καμιά σχέση δεν έχει με την πραγματικά συγκινητική υπερπροσπάθεια των γιατρών και των υπόλοιπων εργαζομένων στο ΕΣΥ να κρατήσουν όρθια και αξιόπιστη τη δημόσια περίθαλψη.
» Επαναλαμβάνουμε, για όσους δεν κατάλαβαν: Η Ελλάδα είναι χώρα υγειονομικά ασφαλής, το ΕΣΥ σήμερα σταθεροποιείται και αναβαθμίζεται καθημερινά, “γιατρεύει τις πληγές” της προηγούμενης εξαετίας, ενισχύεται με πόρους και μόνιμο προσωπικό, το ποσοστό των δημόσιων δαπανών υγείας έχει ανέβει στο 5,1% του ΑΕΠ (από το 4,6-4,9% της προηγούμενης τριετίας), τα νοσοκομεία εφοδιάζονται κανονικά με φάρμακα και υγειονομικό υλικό, καλύπτουν, χωρίς διακρίσεις, όλους τους ανασφάλιστους πολίτες περιορίζοντας δραστικά την “υγειονομική φτώχεια”, ενώ προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες στους πολίτες της χώρας και τους επισκέπτες της.
» Οσοι, λοιπόν, επενδύουν στην “κατάρρευση” του ΕΣΥ και στη διάλυση της δημόσιας περίθαλψης, θα διαψευστούν για άλλη μια φορά. Η ανυπόστατη κινδυνολογία, ο χυδαίος λαϊκισμός και η συστηματική προσπάθεια δημιουργία κλίματος ανασφάλειας στην κοινωνία δεν θα περάσουν. Κυρίως επειδή δεν θα το επιτρέψει το ανθρώπινο δυναμικό του Συστήματος Υγείας που προσβάλλεται από τέτοιου τύπου δημοσιεύματα, τα οποία απαξιώνουν το έργο του και εκθέτουν τη χώρα διεθνώς».
Η Νέα Δημοκρατία σχολιάζει σκωπτικά τις δηλώσεις Ξανθού
«Ο αρμόδιος υπουργός Υγείας περιγράφει μια ιδεατή κατάσταση για το ΕΣΥ και επιτίθεται στους εκπροσώπους των εργαζομένων που νυχθημερόν αγωνίζονται για να κρατήσουν όρθια τα νοσοκομεία ώστε να μην ζήσουμε την απόλυτη διάλυσή τους. Αυτή η συμπεριφορά εξηγεί γιατί τα δυο τελευταία χρόνια η δημόσια υγεία έχει καταρρεύσει», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Τομεάρχης Υγείας της Νέας Δημοκρατίας Βασίλης Οικονόμου. «Αντί για μεταρρυθμίσεις που θα οργανώσουν αποτελεσματικά την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και την ανασυγκρότηση των νοσοκομείων η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας είναι απλός θεατής των εξελίξεων. Μια τέτοια Κυβέρνηση δεν αξίζει στους Έλληνες που σύντομα θα της δείξουν την έξοδο» προσθέτει ο κ. Οικονόμου.
«Υ.Γ. Η Κυβέρνηση με τις γνωστές πρακτικές της μπορεί να λύσει το πρόβλημα παραπέμποντας τους δημοσιογράφους του Guardian στον κ. Πολάκη…», καταλήγει.
Αγανάκτηση από τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών
Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ), σε σχετική ανακοίνωση του εκφράζει την ανησυχία του για τη κατάρρευση του ΕΣΥ και σχολιάζει ότι η χρονιά ξεκίνησε «με κακούς οιωνούς».
Συγκεκριμένα αναφέρει:
«Με κακούς οιωνούς ξεκίνησε η νέα χρονιά για το Εθνικό Σύστημα Υγείας, καθώς η κατάρρευσή του καταγράφεται σε δημοσιεύματα όχι μόνο των ελληνικών αλλά και των ξένων Μέσων Ενημέρωσης.
» Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας Guardian, στο οποίο παρουσιάζεται «η χαοτική κατάσταση στο ΕΣΥ που έχει αποτέλεσμα ασθενείς που θα έπρεπε να ζήσουν να πεθαίνουν», όπως αναφέρει ο συντάκτης του άρθρου.
» Η τραγική αυτή κατάσταση αποτελεί απόρροια τόσο των μνημονιακών πολιτικών όσο και της αδυναμίας των πολιτικών ηγεσιών του υπουργείου Υγείας να προχωρήσουν στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να χαράξουν μια βιώσιμη πολιτική.
» Σήμερα το Εθνικό Σύστημα Υγείας διανύει τη χειρότερη περίοδό του , καθώς η πολιτική ηγεσία έχει χάσει τον έλεγχο και το οδηγεί στην πλήρη κατάρρευσή του. Η αποτύπωση αυτής της κατάστασης στα ξένα Μέσα Ενημέρωσης αποτελεί πλήγμα για τη χώρα μας και απειλεί τον τουρισμό.
» Ο ΙΣΑ εκφράζει την αγανάκτησή του για τη σημερινή κατάσταση, ωστόσο θα στηρίξει κάθε προσπάθεια για την εξυγίανση του ΕΣΥ. Καλούμε την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας καθώς και τους αρμόδιους φορείς να συνεργαστούν άμεσα για τη χάραξη μιας εθνικής στρατηγικής για την ανασυγκρότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας».
Τι αναφέρει το δημοσίευμα του Guardian
Σύμφωνα με όσα αναφέρει το ρεπορτάζ του Guardian, το ΕΣΥ έχει να αντιμετωπίσει αυξημένους δείκτες θνησιμότητας, αύξησε σε περιστατικά λοιμώξεων που απειλούν τη ζωή ασθενών, αλλά και ελλείψεις σε προσωπικό και μέσα,
Η Ελένα Σμιθ παραθέτει επ΄αυτού τις δηλώσεις του προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημοσίων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ) Μιχάλη Γιαννάκου, ο οποίος τονίζει ότι τα νοσοκομεία έχουν γίνει ζώνες κινδύνου και ότι «στο όνομα των σκληρών δημοσιονομικών στόχων πεθαίνουν άνθρωποι που διαφορετικά θα επιβίωναν».
Τα στατιστικά στοιχεία από το 2011 και το 2012, που είναι τα τελευταία διαθέσιμα, δείχνουν μεταξύ άλλων ότι περίπου το 10% των ασθενών κινδυνεύουν από δυνητικά επικίνδυνες για τη ζωή τους ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και ότι κάθε χρόνο 3.000 άτομα πεθαίνουν από αυτές. Τα περιστατικά έχουν αυξηθεί σημαντικά στις μονάδες εντατικής θεραπείας και τις νεογνολογικές μονάδες, επισημαίνει το Ευρωπαϊκό Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων.
Εκτοτε, αναφέρει στο ρεπορτάζ της εφημερίδας ο κ. Γιαννάκος, «το πρόβλημα έγινε χειρότερο». Οπως προσθέτει ο ίδιος, συχνά ασθενείς τοποθετούνται σε κρεβάτια που δεν έχουν απολυμανθεί, ενώ «το προσωπικό είναι τόσο πολύ απασχολημένο ώστε δεν έχουν χρόνο να πλύνουν τα χέρια τους και συχνά δεν υπάρχει και αντισηπτικό σαπούνι».
Κανένας άλλος τομέας δεν έχει επηρεαστεί τόσο πολύ από τις περικοπές λόγω της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, προσθέτει η εφημερίδα. Επισημαίνει πάντως ότι ήταν και ένας τομέας «ογκώδης, σπάταλος και διεφθαρμένος» και ότι για πολλούς επαγγελματίες του χώρου χρειαζόταν μεταρρύθμιση.
Τα δεδομένα από τον ΟΟΣΑ δείχνουν ότι από το 2009 ως το 2014 οι δαπάνες για την υγεία έπεσαν από το 9,9% στο 4,7% του ΑΕΠ. Μόνο το 2016, συνεχίζει ο επικεφαλής της ΠΟΕΔΗΝ, οι δαπάνες για την υγεία περιορίστηκαν κατά 350 εκατ. ευρώ.
Το ρεπορτάζ περιγράφει μια εικόνα διάλυσης και ελλείψεων: εκατομμύρια Ελληνες χωρίς ιατρική κάλυψη, εξετάσεις -ακόμα και αίματος- που δεν γίνονται λόγω περιορισμού των δαπανών, μηχανήματα που δεν έχουν ανταλλακτικά, ελλείψεις σε υλικά όπως γάντια και καθετήρες, περικοπές στο μισθό που φέρνουν χαμηλό ηθικό.
Τα μέλη των ιατρικών ενώσεων, αλλά και γιατροί, σημειώνουν αφενός ότι η Υγεία είναι ο «εύκολος στόχος» των κυβερνήσεων για την περικοπή δαπανών, την ώρα που δεν κάνουν κάτι για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Από την άλλη πλευρά, σημειώνουν το ότι τα κενά που δημιουργούνται από τη συνταξιοδότηση δεν καλύπτονται και -ακόμη περισσότερο- το σύστημα δοκιμάζεται λόγω του κύματος φυγής νέων γιατρών στη Γερμανία ή τη Βρετανία.
«Οι καλύτεροι φεύγουν γιατί εδώ δεν έχουν προοπτικές» ούτε μέσα ούτε και έξω από το σύστημα υγείας, λέει γιατρός στον Guardian και σημειώνει ότι ακόμη και οι φοιτητές Ιατρικής ζητούν συστατικές επιστολές για να φύγουν προς το εξωτερικό.
Καταλήγουν απαισιόδοξα: «Αν δεν υπάρξει μεγάλη αλλαγή, ανησυχώ πολύ ότι τα πράγματα θα χειροτερέψουν».