Εάν ο μεγαλο-ατζέντης Ζόρζε Μέντες είναι, πράγματι, ο «εγκέφαλος» της δαιδαλώδους κομπίνας φοροδιαφυγής και ξεπλύματος μαύρου χρήματος στο ποδόσφαιρο -όπως αποκαλύπτουν τα ντοκουμέντα που διέρρευσαν στο Football Leaks-, η εμπλοκή του Ζοσέ Μουρίνιο στο σκάνδαλο δεν προκαλεί εντύπωση. Πέρα από εξέχων πελάτης του, ο διάσημος πορτογάλος τεχνικός είναι και «κολλητός» του. Για την ακρίβεια, ο Μέντες είναι -ίσως- ο μοναδικός αληθινός φίλος του Μουρίνιο.
Στο σημερινό τους (4 Δεκεμβρίου) φύλλο, οι Sunday Times γράφουν πως η έρευνά τους οδήγησε σε χειροπιαστά στοιχεία, τα οποία αποδεικνύουν οτι ο προπονητής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ απέκρυψε από τις φορολογικές Αρχές της Βρετανίας και της Ισπανίας εισοδήματα άνω των 12 εκατομμυρίων ευρώ. Ο «Special One» -όπως και ο Κριστιάνο Ρονάλντο, πελάτης και κουμπάρος του Μέντες- επί πολλά χρόνια πλήρωνε ελάχιστο ή καθόλου φόρο επί των κερδών του από τη διάθεση των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης της εικόνας του.
Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, ο 53χρονος Μουρίνιο έχει εισπράξει συνολικές αποδοχές άνω των 144 εκατομμυρίων ευρώ, από την πρώτη θητεία του στην Premier League -ως προπονητής της Τσέλσι το 2004- μέχρι σήμερα. Μόνο στα χρόνια του στην Αγγλία. Η προσωπική του περιουσία εκτιμάται στα 60 εκατομμύρια ευρώ, και είναι ο έκτος πλουσιότερος «σταρ» των σπορ στη χώρα. Κι όμως, φοροδιαφεύγει. Με ένα σύστημα πολύ «επιθετικό», εντελώς διαφορετικό από εκείνα που διδάσκει στις ομάδες του.
Του το έμαθαν οι σύμβουλοί του -προφανώς ο έμπιστος ατζέντης του- για να αποφεύγει τους φόρους που αναλογούν σε μέρος των αποδοχών του (τα κλαμπ υπογράφουν με τους προπονητές και τους ποδοσφαιριστές τους ένα σωρό ιδιωτικά συμφωνητικά, εκτός από τα επίσημα συμβόλαια), αλλά και στις αμοιβές του από την προώθηση προϊόντων που φέρουν την «σφραγίδα» του.
Επί πολλά χρόνια, οι άδηλοι πόροι του κατευθύνονταν, αρχικώς, σε μια εταιρεία με έδρα το Δουβλίνο. Γιατί εκεί; Επειδή ο φορολογικός συντελεστής (12,5%) ήταν πολύ χαμηλός. Βεβαίως, πολύ θα ήθελε ο Μουρίνιο -ο κάθε Μουρίνιο- να μην πληρώσει στην Εφορία ούτε σεντ, όμως υπήρχε ένα πρόβλημα: οι πολυεθνικοί χορηγοί του, όπως η Adidas, έπρεπε να έχουν στα χέρια τους παραστατικά από… κανονικές εταιρείες, προκειμένου να δικαιολογούν τις εκταμιεύσεις τους.
Στη συνέχεια, όμως, αυτά τα ποσά κατέληγαν στον ελβετικό λογαριασμό της off-shore εταιρείας Koper Services SA, η οποία είναι εγκατεστημένη στον φορολογικό παράδεισο των βρετανικών Παρθένων Νήσων και συνδέεται μυστηριωδώς με ένα ίδρυμα στη Νέα Ζηλανδία. Αλλά, τι σύμπτωση! Η Koper Services είναι, ταυτοχρόνως, εταιρεία του Ζόρζε Μέντες. Είναι και καταχωρημένη στην ίδια ταχυδρομική διεύθυνση με εκείνη που δηλώνει ο Ρονάλντο ως έδρα των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων. Τι στον διάβολο γίνεται;
Σύμφωνα με το ιταλικό περιοδικό Espresso, και οι τρεις (Μέντες, Μουρίνιο και Ρονάλντο) κάνουν μπίζνες έχοντας το ίδιο αρχηγείο: ένα διώροφο κτίριο στην πλατεία Βάντερπουλ, στην πόλη Ρόουντ του νησιού Τορλότα. Στο ισόγειο στεγάζεται ένα φαρμακείο. Ο πάνω όροφος είναι νοικιασμένος από κάποιο δικηγορικό γραφείο. Η δουλειά του, προφανώς, είναι να συστήνει εταιρείες – «φαντάσματα», όπως η ουσιαστικά ανύπαρκτη Koper.
Το παρθενικό του έμβασμα προς την Koper Services -στον ελβετικό της λογαριασμό- ο Μουρίνιο το έστειλε στη διάρκεια της πρώτης του θητείας στην Τσέλσι (2004-2007), και ήταν αξίας 1,8 εκατ. ευρώ. Επρόκειτο για το έξτρα ποσό που του είχε καταβάλει ο ιδιοκτήτης του συλλόγου, ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς, προκειμένου να αποκτήσει τα δικαιώματα της εικόνας του προπονητή του για τα επόμενα πέντε χρόνια (2004-2009).
Οι ετήσιες αποδοχές του Μουρίνιο όταν πρωτοπήγε στην Αγγλία, έχοντας κατακτήσει το Champions League με την Πόρτο, ανέρχονταν σε 6,4 εκατ. ευρώ. Πολλά λεφτά, όμως ήταν αδύνατον να μη δηλωθούν, επειδή αναφέρονταν στο επίσημο συμβόλαιο του Μουρίνιο με την Τσέλσι. Ενώ τα… εξτραδάκια του Αμπράμοβιτς, δεν χρειαζόταν να τα γνωρίζει η Εφορία. Μέχρι το 2014, αυτό το ποσό των 1,8 εκατ. είχε… αυγατίσει. Ξεπέρασε τα 12 εκατομμύρια ευρώ, χάρη στα κέρδη του από τα δικαιώματα της εικόνας του, κι από άλλες πηγές.
Ανάμεσα στα ευρήματα των Sunday Times περιλαμβάνεται και η αποστολή 1,2 εκατ. ευρώ σε εταιρεία – «κέλυφος» των Παρθένων Νήσων, η οποία δεν έχει ούτε έναν υπάλληλο. Σε φορολογικό έλεγχο που είχε γίνει στο παρελθόν, οι λογιστές του προπονητή είχαν αποκρύψει από τους ελεγκτές μια… λεπτομέρεια: οι πραγματικοί ιδιοκτήτες αυτής της μυστηριώδους εταιρείας ήταν ο Μουρίνιο και τα μέλη της οικογενείας του: η σύζυγος και τα παιδιά του. Στις 31 Δεκεμβρίου 2013, η εταιρεία όφειλε στον πορτογάλο τεχνικό 11.979.657 ευρώ, σύμφωνα με ένα από τα εκατομμύρια έγγραφα που έχουν διαρρεύσει.
Ο Μουρίνιο δεν έκανε τίποτα περισσότερο από το να ακολουθήσει τις αρχές του, τις ίδιες που εφαρμόζει στο ποδόσφαιρο: το να χάνεις είναι απολύτως απαράδεκτο – και οποιοδήποτε κόλπο μπορεί να σε οδηγήσει στη νίκη, δεν είναι απλώς ευπρόσδεκτο, είναι επιβεβλημένο. Για χαρακτήρες όπως ο «Special One», ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Υπάρχει και ένας αστικός μύθος, για το πώς ο Πορτογάλος κατάφερε -κάποτε- να παρακολουθήσει έναν αγώνα εναντίον της Μπάγερν Μονάχου (ήταν τιμωρημένος και δεν έπρεπε να βρίσκεται στο γήπεδο): τον είδε κρυμμένος στο καλάθι για τα άπλυτα, και από εκεί έδινε οδηγίες στους συνεργάτες του.
Το περασμένο καλοκαίρι πιάστηκε στην τσιμπίδα της Εφορίας ο Λιονέλ Μέσι. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε εξαγοράσιμη φυλάκιση 21 μηνών, ενώ υποχρεώθηκε να καταβάλει πρόστιμο δυο εκατομμυρίων ευρώ. Το 2014 ο Μουρίνιο είχε συρθεί σε εξωδικαστικό συμβιβασμό με τις ισπανικές Αρχές, ο οποίος του κόστισε πάνω από 5 εκατ. ευρώ. Αλλά, μυαλό δεν έβαλε. Τώρα, στις νέες αποκαλύψεις, πρωταγωνιστεί ο Κριστιάνο Ρονάλντο. Τα στοιχεία των Football Leaks δείχνουν οτι γλίτωσε φόρους ύψους 31 εκατ. ευρώ, κρύβοντας έσοδα περίπου 150 εκατ. ευρώ. Με αντίστοιχες μεθόδους.
Στις νέες λίστες θα συναντήσουμε τον Πέπε και τον Ρικάρντο Καρβάλιο, που σήκωσαν την Κούπα στο Euro με την Πορτογαλία. Τον Χάμες Ροντρίγκες, πρώτο σκόρερ του περασμένου Μουντιάλ. Τον Μεσούτ Εζίλ, που τώρα παίζει στην Αρσεναλ. Πιθανότατα και πολλούς ακόμα πελάτες του Μέντες, ο οποίος τους έπεισε οτι σκαρφίστηκε το τέλειο φορολογικό έγκλημα. Οι αποκαλύψεις θα συνεχιστούν για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες, και πολλοί από τους «αστέρες» των γηπέδων έχουν αρχίσει να χάνουν τον ύπνο τους.
Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο υψηλού επιπέδου έχει εξελιχθεί στην πιο κερδοφόρο σόου-μπίζνες της εποχής μας. Το πραγματικό μέτρο του μεγέθους των σπουδαιότερων παικτών είναι το χρήμα. Η αξία τους μετριέται, σε ευρώ ή σε δολάρια, με τις αποδοχές τους. Με τα ποσά που πρέπει να πληρώσει όποιο κλαμπ επιθυμεί να τους αποκτήσει. Και αυτά τα ποσά, έχουν εκτοξευθεί σε απίθανα ύψη. Ο Ρονάλντο κερδίζει -μόνο από τη Ρεάλ- 38.181.818.00 ευρώ, και η ρήτρα για τη μετακίνησή του φτάνει το δισεκατομμύριο. Η μεγαλομανία, η απληστία, έχει περάσει στο αίμα των ορωταγωνιστών του πιο δημοφιλούς σπορ. Γιατί θα πρέπει, όλοι αυτοί που λατρεύονται σαν σύγχρονοι «Θεοί», να μοιράζονται τα εκατομμύριά τους με την Εφορία; Γιατί θα πρέπει, να επιστρέφουν ένα μεγάλο μέρος των κερδών τους στην κοινωνία;
Εχουν εθιστεί στη νίκη, στην επιτυχία. Μαθαίνουν, από μικροί, τρόπους να κερδίζουν – ακόμα κι όταν δεν παίζουν καλά. Αν μπορούν να ξεγελούν τους διαιτητές, γιατί όχι και τους νόμους; Αν οι ατζέντηδες τους έχουν οδηγήσει στα πλούτη, γιατί να μην τους εμπιστευτούν κι όταν τους ενθαρρύνουν να παρανομήσουν; Ολοι τους αγαπούν. Ο,τι κι αν πουν, ό,τι κι αν κάνουν. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι τους ακολουθούν στα social media, τους έχουν για πρότυπο. Ζουν το δικό τους success story. Και τώρα ήρθαν τα Football Leaks, για να το μουντζουρώσουν. Για να αποκαλύψουν την πιο αποκρουστική πλευρά του.