Η συμφωνία-σταθμός, που έρχεται λίγο μετά την συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή ήδη, υπενθυμίζει τον πολυδιάστατο κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής.
Πάνω από 150 χώρες συμφώνησαν για τον περιορισμό των εκπομπών των υδροφθορανθράκων (HFC), των αερίων που συνήθως χρησιμοποιούνται σε μονωτικά υλικά και σε συσκευές όπως τα ψυγεία και τα κλιματιστικά. Πρόκειται για πολύ δραστικά αέρια του θερμοκηπίου, πιο ισχυρά από το διοξείδιο του άνθρακα.
Η συμφωνία -και αυτή όπως και οι άλλες για το κλίμα- ήρθε δύσκολα μετά από μια ολονυχτία διαπραγματεύσεων στο περιθώριο της διάσκεψης που έγινε στο Κιγκάλι της Ρουάντα. Σε κάθε περίπτωση, ο ΟΗΕ είναι ευχαριστημένος από τα αποτελέσματα: «Γράφτηκε ιστορία», έγραψε στο Twitter το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ.
Η διαδικασία σταδιακής μείωσης των εκπομπών θα αρχίσει από το 2019, ενώ σε αυτή θα μετέχουν και χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο δεύτερος μεγαλύτερος ρυπαντής στον κόσμο.
Σε μια δεύτερη φάση, με αρχή από το 2024, πάνω από 100 αναπτυσσόμενες χώρες θα αρχίσουν την δική τους προσπάθεια μείωσης. Στο τρίτο κύμα μετά το 2028 κατάφεραν να ενταχτούν -αφού πίεσαν για αυτό- χώρες όπως η Ινδία, το Πακιστάν και χώρες του Περσικού Κόλπου, καθώς όπως είπαν, χρειάζονται πρώτα χρόνο για την ανάπτυξη της οικονομίας τους. Η Κίνα θα αρχίσει τις προσπάθειες από το 2032.
Η συμφωνία για το περιορισμό της χρήσης των HFC ισοδυναμεί σε βάθος χρόνου με διακοπή εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα για πάνω δύο χρόνια, εξηγεί στον Independent μέλος περιβαλλοντικής ομάδας.
Οι εκτιμήσεις -ή μάλλον οι προσδοκίες- των περιβαλλοντικών ομάδων μιλούσαν για μείωση της θερμοκρασίας κατά μισό βαθμό ως το τέλος του αιώνα χάρη στη συμφωνία. Τώρα βλέπουν ότι η συμφωνία είναι σε μεγάλο βαθμό επιτυχημένη: από μόνη της είναι το 90% του δρόμου προς τα εκεί, όπως υποστηρίζουν. Αυτό σημαίνει ότι είναι η μεγαλύτερη μείωση που (θα) έχει επιτευχθεί από μία και μόνο συμφωνία.
Το αν αυτό μπορεί να δώσει μια ανάσα στον πλανήτη που οδεύει σχεδόν με βεβαιότητα σε όλο πιο θερμές χρονιές, μένει να φανεί στο μέλλον.
Αντίθετα με τη Συνθήκη του Παρισιού, από την οποία να θυμίσουμε ότι μπορεί να αποχωρήσουν οι ΗΠΑ σε περίπτωση εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, η συμφωνία στο Κιγκάλι είναι νομικά δεσμευτική για τις χώρες οι οποίες συμφώνησαν σε αυτή, ορίζει σαφή χρονοδιαγράμματα ενώ περιλαμβάνει και δεσμεύσεις από τις πλουσιότερες χώρες προς τις φτωχότερες για την παροχή βοήθειας ώστε να εκσυγχρονίσουν τις υποδομές τους.
Ερχεται σχεδόν 30 χρόνια μετά την πρώτη σχετική συμφωνία στο Μόντρεαλ του Καναδά το 1987, στην οποία λαμβάνονταν μέτρα για τον περιορισμό των ουσιών που απομειώνουν το στρώμα του όζοντος στην ατμόσφαιρα. Η συμφωνία και η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης απέδωσαν και το στρώμα του όζοντος έχει αρχίσει να ανακάμπτει πάνω από τους πόλους.
Από μια ειρωνεία της τύχης, πάντως, η προσπάθεια για το ένα πρόβλημα επιδείνωσε το άλλο. Οι υδροφθοράνθρακες εισήχθησαν για να περιοριστεί η χρήση των χλωροφθορανθράκων (CFC) οι οποίοι μειώνουν το στρώμα του όζοντος. Ωστόσο οι υδροφθοράνθρακες είναι και αέρια του θερμοκηπίου – ίσως όχι τόσο μεγάλης σημασίας όσο το διοξείδιο του άνθρακα, αλλά και πάλι πρόκειται για ένα καλοδεχούμενο βήμα εμπρός.