Για την συνάντηση του Πρωθυπουργού με τους τρεις ανώτατους δικαστικούς (προέδρους του Αρείου Πάγου, Συμβουλίου της Επικρατείας και Ελεγκτικού Συνεδρίου) στον απόηχο της αναταραχής με την αναβληθείσα διάσκεψη του ΣτΕ για τις τηλεοπτικές άδειες και της συνακόλουθης παραίτησης δύο εκ των αντιπροέδρων του από την Ενωση Δικαστών ΣτΕ, έχουν γραφτεί πολλά. Αυτό που είχε γίνει γνωστό είναι ότι οι ανώτατοι δικαστικοί είχαν συζητήσει και μισθολογικά θέματα με τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος μάλιστα φέρεται να «υποσχέθηκε» και αυξήσεις που αφορούν τα ανώτατα κλιμάκια. Ομως τώρα ήρθε στη δημοσιότητα μία άλλη πτυχή της ατζέντας, η οποία μάλιστα συνιστά κορυφαίο συνταγματικό ζήτημα και προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης:
Στη συνάντηση, σύμφωνα με τα όσα μετέδωσε ο ΣΚΑΪ και δεν διαψεύστηκαν, συζητήθηκε και η παράταση του ορίου ηλικίας για τους ανώτατους δικαστικούς, παρά τη ρητή συνταγματική απαγόρευση, που ορίζει ότι συνταξιοδοτούνται υποχρεωτικά στα 67.
Κατά το ρεπορτάζ, σύμφωνα με την ενημέρωση που παρείχε η ίδια η πρόεδρος του Αρείου Πάγου Βασιλική Θάνου σε δεκάδες (περίπου 60 με 70) εφέτες και προέδρους εφετών, μετά την συνάντηση της περασμένης Πέμπτης, το θέμα της παράτασης του ηλικιακού ορίου, τέθηκε, από τους ίδιους τους τρεις ανώτατους δικαστικούς και όπως ανέφερε στους δικαστές η κυρία Θάνου «η θέση του Πρωθυπουργού ήταν πολύ θετική».
Πάντως, το ενδεχόμενο να παρακαμφθεί με νόμο η συνταγματική απαγόρευση που υποχρεώνει να φεύγουν οι ανώτατοι δικαστές στα 67, έχει προκαλέσει ήδη σάλο μέσα στη Δικαιοσύνη, καθώς εκλαμβάνεται από πολλούς ως αντισυνταγματική κίνηση με μοναδικό στόχο να μείνει η παρούσα ηγεσία και κυρίως η πρόεδρος του Αρείου Πάγου στη θέση της.
Η πρόεδρος του Αρείου Πάγου είναι η μόνη που φεύγει τον προσεχή Ιούνιο, καθώς συνταξιοδοτείται λόγω συμπλήρωσης του 67ου της ηλικίας της, και αν πράγματι καταστεί εφικτό να ξεπεραστεί η ρητή συνταγματική απαγόρευση με νόμο, θα μπορεί να παραμείνει για τρία ακόμα χρόνια.
Βεβαίως, αν το όριο της ηλικίας παραταθεί με νόμο, στις θέσεις τους θα παραμείνουν και οι λοιποί παράγοντες της ηγεσίας της Δικαιοσύνης και ειδικότερα και ο Πρόεδρος του ΣτΕ Νικόλαος Σακελλαρίου που συνταξιοδοτείται σε ένα και πλέον χρόνο, ενώ το μέτρο θα αφορά και το σύνολο των ανωτάτων δικαστικών λειτουργών.
Η κυρία Θάνου, όπως είπε, έθεσε το θέμα στον Πρωθυπουργό ως «αίτημα πολλών δικαστικών» ενώ παράλληλα εξηγήθηκε στον κ. Τσίπρα τι ισχύει στο εξωτερικό και ειδικώς στα ευρωπαϊκά δικαστήρια όπου οι δικαστές δεν έχουν όριο ηλικίας, ενώ στην Ελλάδα το Σύνταγμα απαγορεύει να μένουν οι δικαστές μετά το 67ο έτος της ηλικίας τους.
Για αυτόν τον λόγο οι τρεις ανώτατοι δικαστικοί τόνισαν στον Πρωθυπουργό ότι μπορεί να υπάρξει νομοθετική λύση -να αυξηθεί το όριο και έτσι να μείνει και η κυρία Θάνου στη θέση της για τρία ακόμα χρόνια- καθώς, όπως εξήγησαν στον κ. Τσίπρα, το όριο των 67 ετών έχει τεθεί για προστασία των δικαστών, ώστε να μην μπορεί κάποιος νωρίτερα να τους διώξει. Αλλά χρειάζεται, λένε, να ισχύει και το αντίθετο, αν θέλουν να μείνουν να μην αντίκειται στο Σύνταγμα…
Αντιδράσεις από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι
Αυτή η διαπραγμάτευση του Μαξίμου με τους ανώτατους δικαστικούς προκάλεσε νέες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης.
Για «επικίνδυνα παιχνίδια» και έναν «Πρωθυπουργό που τσαλαβουτάει στο Σύνταγμα» έκανε λόγο το πρωί της Τετάρτης, μιλώντας στον ΣΚΑΪ, ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Βασίλης Κικίλιας.
Ο υπεύθυνος του Κοινοβουλευτικού Τομέα Δικαιοσύνης, Μεταναστευτικής Πολιτικής και Προστασίας του Πολίτη της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Θεόδωρος Παπαθεοδώρου, έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Η κυβέρνηση συνηθίζει να ανοίγει ασύντακτα και επιπόλαια θέματα συνταγματικής τάξης, δοκιμάζοντας την αντοχή των θεσμών. Ο κ. Πρωθυπουργός οφείλει να διαψεύσει άμεσα οποιαδήποτε συζήτηση για παράταση του ορίου ηλικίας των ανώτατων δικαστών, γιατί κάτι τέτοιο θα συνιστούσε ωμή παράβαση του άρθρου 88 παρ.5 του Συντάγματος. Η δημιουργία εντυπώσεων ή αμφιβολιών για την ισχύ της συνταγματικής υποχρέωσης εντείνει την αναστάτωση που κυριαρχεί στο χώρο της δικαιοσύνης. Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι στα παιχνίδια της Κυβέρνησης και του κ. Πρωθυπουργού με το Σύνταγμα και καταγγέλλουμε απερίφραστα τον έλεγχο που επιχειρούν στην ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και τη λειτουργία των δικαστών».
Από την πλευρά του ο Βαγγέλης Βενιζέλος, βουλευτής του ΠΑΣΟΚ αλλά και διακεκριμένος συνταγματολόγος, σε ανάρτησή του στο facebook έσπευσε την Τετάρτη να υπενθυμίσει τι ορίζει ακριβώς το Σύνταγμα:
«Σύμφωνα με το άρθρο 88 παρ.5 του Συντάγματος: “Οι δικαστικοί λειτουργοί έως και το βαθμό του εφέτη ή του αντεισαγγελέα εφετών και τους αντίστοιχους με αυτούς βαθμούς, αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους και όλοι όσοι έχουν βαθμούς ανώτερους από αυτούς ή τους αντίστοιχους με αυτούς αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους. Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής θεωρείται σε κάθε περίπτωση ως ημέρα που συμπληρώνεται το όριο αυτό η 30ή Ιουνίου του έτους της αποχώρησης του δικαστικού λειτουργού”.
» Η διάταξη αυτή ρυθμίζει πλήρως, σε συνταγματικό επίπεδο, τα σχετικά με το όριο ηλικίας των δικαστικών λειτουργών. Η συνταγματική διάταξη δεν επιφυλάσσεται υπέρ του νόμου. Δεν παραπέμπει στον κοινό νομοθέτη για τη ρύθμιση πτυχών του ζητήματος του ορίου ηλικίας των δικαστικών λειτουργών. Τα όρια είναι συνταγματικώς δεδομένα και σαφή.
» Αντιθέτως στο άρθρο 16 παρ. 6 εδάφιο γ´ του Συντάγματος που ρυθμίζει το όριο ηλικίας των καθηγητών ΑΕΙ, περιέχεται ρητή παραπομπή στο νόμο ( επιφύλαξη υπέρ του νόμου). Τίθεται εκ του Συντάγματος το όριο του 67ου έτους της ηλικίας, εφόσον ο κοινός νόμος δεν ορίσει διαφορετικό όριο. Η διαφορά στη γραμματική διατύπωση του άρθρου 16 παρ. 6 και του άρθρου 88 παρ. 5 είναι χαρακτηριστική. Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 16 παρ. 6 εδάφιο γ’: “Νόμος ορίζει το όριο ηλικίας των καθηγητών των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων· έως ότου εκδοθεί ο νόμος αυτός οι καθηγητές που υπηρετούν αποχωρούν αυτοδικαίως μόλις λήξει το ακαδημαϊκό έτος στο οποίο συμπληρώνουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους”.
» Μεταφέρεται δημοσιογραφικά η άποψη κάποιων ότι το άρθρο 88 παρ. 6 προβλέπει το όριο ηλικίας των δικαστικών λειτουργών ως εγγύηση υπέρ αυτών. Αρα δεν μπορούν λόγω ισοβιότητας να απολυθούν πριν συμπληρώσουν το όριο, αλλά μπορούν να παραμείνουν, αν το επιθυμούν και για όσο χρόνο το επιθυμούν!
» Το όριο ηλικίας που θέτει το άρθρο 88 παρ. 5 δεν συνιστά εγγύηση προσωπική αλλά θεσμική με τη μορφή κανόνα που διέπει την οργάνωση και λειτουργία της δικαιοσύνης διασφαλίζοντας την ομαλή υπηρεσιακή εξέλιξη όλων των δικαστικών λειτουργών, των παλαιότερων που αποχωρούν και των νεώτερων για τους οποίους ανοίγουν θέσεις προς προαγωγή.
» Την απάντηση τη δίνει άλλωστε ρητά η μεταβατική διάταξη του άρθρου 118 παρ. 1 του Συντάγματος: “Αφότου αρχίσει να ισχύει το Σύνταγμα [αυτό έγινε στις 11.6.1975] οι δικαστικοί λειτουργοί, από το βαθμό του προέδρου ή εισαγγελέα εφετών και άνω, ή τον αντίστοιχο με αυτούς, αποχωρούν από την υπηρεσία, όπως έως τώρα, μόλις συμπληρώσουν το εβδομηκοστό έτος της ηλικίας τους· το όριο αυτό μειώνεται από το έτος 1977 κατά ένα έτος ετησίως έως το εξηκοστό έβδομο έτος”.
» Είναι συνεπώς προφανές ότι το άρθρο 88 παρ. 5 θέτει όριο ηλικίας που αποκλείεται να αυξηθεί με νόμο, το δε άρθρο 118 παρ. 1 δεν αφήνει κανένα περιθώριο ερμηνευτικού αυτοσχεδιασμού», κατέληξε στο σημείωμά του ο κ. Βενιζέλος.
Το Ποτάμι σχολίασε ότι μια τέτοια αλλαγή θα αποτελέσει «συνταγματικό πραξικόπημα».
Ανέφερε το κόμμα του Σταύρου Θεοδωράκη:
«Τελικά φαίνεται ότι η επιχειρούμενη συναλλαγή της κυβέρνησης με την ηγεσία της Δικαιοσύνης, εκτός από οικονομικά, προέβλεπε κι άλλου είδους ανταλλάγματα.
» Με έκπληξη πληροφορούμαστε ότι αντικείμενο της συζήτησης με τον κ.Τσίπρα στο Μέγαρο Μαξίμου ήταν και η παράταση του ηλικιακού ορίου παραμονής στην υπηρεσία ανώτατων λειτουργών μετά το 67ο έτος της ηλικίας, παρότι υπάρχει ρητή συνταγματική πρόβλεψη (άρθρο 88, παρ.5) για υποχρεωτική αποχώρηση μετά τη συμπλήρωσή του.
» Είναι τυχαία η συζήτηση, όταν η κυρία Θάνου πρέπει να αποχωρήσει σε κάποιους μήνες; Αλλά για τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αυτά είναι ψιλά γράμματα. Αν επιχειρήσουν να περάσουν νομοθετική διάταξη, θα πρόκειται για συνταγματικό πραξικόπημα. Κι όσο αδίστακτοι και αν είναι πρέπει να ξέρουν ότι δεν θα περάσει».