Υπάρχει η «Αρχή καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και ελέγχου των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης». Χρόνια τη γράφω στο φάκελο που παραδίδω στην εταιρεία courier, αλλά δεν μπορώ να αποστηθίσω το όνομα. Υποθέτω ούτε οι άνθρωποι που δουλεύουν εκεί. Αυτοί, άλλωστε, έχουν πιο δύσκολη αποστολή. Να ταξινομήσουν και να αρχειοθετήσουν χιλιάδες φακέλους.
Είναι οι φάκελοι με τις δηλώσεις «πόθεν έσχες» που καταθέτουν κάθε χρόνο χιλιάδες υπόχρεοι, με τα περιουσιακά της στοιχεία και τις πηγές πλούτου ή βιοπορισμού τους. Στην πραγματικότητα κανένας δεν βλέπει τίποτα. Και είναι εξαιρετικά πιθανό πολλοί να γράφουν ότι τους κατεβαίνει στο κεφάλι, Υπάρχει περίπτωση να γίνει έλεγχος; Δύσκολα. Ελεγχος γίνεται δειγματοληπτικά. Παίρνει κάποιος, για παράδειγμα, τον κατάλογο των μελών της ΕΣΗΕΑ και ελέγχει αν το όνομα που διάλεξε κατέθεσε δήλωση. Αστειότητες.
Τώρα, όμως, τα πράγματα αλλάζουν. Οι δηλώσεις θα κατατίθενται ηλεκτρονικά. Οι 120.000 υπόχρεοι θα πρέπει να σπεύσουν στο pothen.gr , να συνδεθούν με τους κωδικούς του taxisnet και να δηλώσουν την αλήθεια και μόνο την αλήθεια. Ωραίο και πρακτικό. Το ερώτημα που τώρα που απασχολεί όλους αυτούς είναι άλλο: οι δηλώσεις αυτές θα είναι προσβάσιμες από τους πολίτες; Κοινώς θα μπορεί κάποιος να μπει στο σύστημα, να διαλέξει επαγγελματική κατηγορία και να αρχίσει να διαβάζει με κουτσομπολίστικη βουλιμία;
Σήμερα δημοσιοποιούνται μόνο οι δηλώσεις των πολιτικών, έστω με καθυστέρηση ετών. Η κυβέρνηση προτίθεται να δημοσιοποιεί και τις δηλώσεις δικαστικών και ιδιοκτητών μέσων ενημέρωσης.
Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Τα πάντα γίνονται, αν υπάρχει πολιτική βούληση και νομοθετική πρωτοβουλία. Θεωρείται πάντως απίθανο να χορηγηθεί δημόσια πρόσβαση στις δηλώσεις όλων των υπόχρεων. Νομικοί κύκλοι εξηγούν ότι ακόμα και η δημοσιοποίηση στοιχείων για τους ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης δεν πρέπει να θεωρείται απλή υπόθεση καθώς δεν κατέχουν δημόσιο αξίωμα. Το αυτό ισχύει και για τους δικαστικούς, καθώς υπάρχει προηγούμενη απόφαση που απαγορεύει την έκθεση, ενώ το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο απαγορεύει τη δημοσιοποίηση στοιχείων που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια ή την περιουσία προσώπων. Εννοείται ότι και οι δηλώσεις που θα βγαίνουν προς το κοινό δεν θα επιδεικνύουν τιμαλφή, έργα τέχνης κ.λ.π.
Μπορεί τώρα να διαβάζετε για τις ανησυχίες της Αστυνομίας που φοβάται ως και «κύμα απαγωγών». Ομως η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει απόφαση για το χαρακτήρα των στοιχείων που θα διατεθούν στο κοινό. Δεν αποκλείεται βέβαια η κυβέρνηση να πει ότι θα δημοσιοποιεί και τα στοιχεία των δημοσιογράφων, να διαβάζει ο λαός για τα σκάφη και τα αυτοκίνητα των σταρ του κλάδου. Ωστόσο η έκθεση 120.000 δηλώσεων πέρα από κοινωνικό θέμα, θα παραβίαζε νόμους και κεκτημένα περί προσωπικών δεδομένων. Αλλά στην Ελλάδα είμαστε…
Υπάρχει και κάτι ακόμα: το εργαλείο που αποκτούν κρατικοί και παρακρατικοί μηχανισμοί για τον έλεγχο προσώπων, ιδιαίτερα των ενοχλητικών. Οταν σήμερα διαρρέουν με ευκολία συνομιλίες που καταγράφει η ΕΥΠ, ποιος εγγυάται ότι αύριο δεν θα εμφανίζονται σε πρωτοσέλιδα τα περιουσιακά στοιχεία ενός δικαστή ή ενός δημοσιογράφου που έχει ενοχλήσει την εξουσία; Και μετά θα πιάνουν δουλειά τα γνωστά «σκυλιά»…