Λίγο πριν τις 6 π.μ. του Σαββάτου (βράδυ Παρασκευής, 5 Αυγούστου, ακόμα στη Βραζιλία) ο βετεράνος μαραθωνοδρόμος Βαντερλέι Κορντέιρο ντε Λίμα άναψε το βωμό της ολυμπιακής φλόγας και το Ρίο ντε Τζανέιρο φωτίστηκε με την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, των πρώτων που φιλοξενούνται στη Νότια Αμερική.
Ναι, δεν ήταν ο Πελέ. Ούτε κάποιος άλλος διάσημος θρύλος του βραζιλιανικού αθλητισμού. Ο Ντε Λίμα ήταν στη ζωή και στην καριέρα του ένας μεγάλος χαμένος. Ηταν ο μεγάλος άτυχος των Ολυμπιακών Αγώνων, ένα θύμα ενός ασυνείδητου στην Αθήνα το 2004: τελευταία μέρα των Αγωνων έτρεχε πρώτος προς το Καλλιμάρμαρο, έμοιαζε να έχει σχεδόν σίγουρο το χρυσό στον Μαραθώνιο, αλλά κάποιος τον έσπρωξε στη λεωφ. Μεσογείων και έπεσε στο πεζοδρόμιο, επτά χλμ. πριν από τον τερματισμό – σηκώθηκε όμως, συνέχισε με όσες δυνάμεις του είχαν απομείνει και κατάφερε να κερδίσει το χάλκινο μετάλλιο. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του ανταπέδωσαν την αδικία 12 χρόνια μετά…
Ηταν άλλωστε μια τελετή γεμάτη μηνύματα μετριοπάθειας και μέτρου. Ο βωμός της φλόγας ήταν για πρώτη φορά μικρός, ως ένα μήνυμα για χαμηλές εκπομπές θερμότητας και οικολογικής συνείδησης – ένα μήνυμα εκ διαμέτρου αντίθετο με αυτά τις κατασπατάλησης πόρων που έστειλαν οι προηγούμενες διοργανώσεις (και η δικιά μας).
Ηταν μία τελετή πολύωρη, αλλά σε γενικές γραμμές λιτή. Και με κυρίαρχη την ανησυχία και τους συμβολισμούς για την προστασία του περιβάλλοντος. Ηταν ευρηματική και, φυσικά, με έντονο το χρώμα της Βραζιλίας. Οι διοργανωτές ακολούθησαν την πεπατημένη των τελετών έναρξης. Ξεκίνησαν από τη δημιουργία της ζωής και του τροπικού δάσους, έδειξαν τους ιθαγενείς, την άφιξη των Ευρωπαίων και τη δημιουργία της σύγχρονης Βραζιλίας, ακόμα και αυτή τη Βραζιλιά που εικονογραφεί η άναρχη δόμηση των φαβελών. Ηταν μια γιορτή με πολλή μουσική που, δυστυχώς, διέκοπτε η συχνά κουραστική, ως εκνευριστική, αφήγηση του απεσταλμένου της δημόσιας τηλεόρασης. Και φυσικά με πολύ χορό. Σάμπα. Οχι μόνο για όσους ήταν μέσα στον αγωνιστικό χώρο του «Μαρακανά», αλλά και για τις κερκίδες.
Οπως συμβαίνει σε κάθε τελετή έναρξης, στην παρέλαση των ομάδων πρώτη μπήκε στο «Μαρακανά» η ελληνική ομάδα με σημαιοφόρο τη Σοφία Μπεκατώρου. Ετσι, για πρώτη φορά στην Ιστορία, μία γυναίκα άνοιξε την παρέλαση των Ολυμπιακών Αγώνων. Ηταν βλέπετε, η πρώτη φορά που η Ελλάδα επέλεξε γυναίκα αθλήτρια για σημαιοφόρο.
Ηταν μια παρέλαση χωροταξικά διαφορετική: παραπέμποντας στην παρέλαση του σαμπαδρόμιου, στο καρναβάλι του Ρίο, οι αθλητές δεν έκαναν τον κύκλο του σταδίου, αλλά παρέλαυναν σε ευθεία στο κέντρο και έπειτα μοιράζονταν δεξιά ή αριστερά για να γεμίσουν τον χώρο.
Προτού λάβουν τη θέση τους, οι αθλητές έβαζαν συμβολικά έναν σπόρο σε μια ειδική υποδοχή – ένα μήνυμα για την αναδάσωση, μια αναγνώριση από τους Βραζιλιάνους του προβλήματος της αποψίλωσης του «πνεύμονα της Γης», του δάσους του Αμαζονίου. Εφέτος, είπαν, ήταν η πρώτη χρονιά που το ισοζύγιο νέων δέντρων ήταν θετικό. Το ελπίζουμε…
Οι αθλητές φάνηκαν να το γλεντούν. Μολονότι η τελετή έναρξης είναι κατά γενική ομολογία μια δύσκολη βραδιά, με πολλή ορθοστασία για πολλούς – κάποιοι θα πρέπει να αγωνιστούν ύστερα από λίγες ώρες – οι χιλιάδες αθλητές και αθλήτριες συμμετείχαν με ενθουσιασμό στη φιέστα. Καθοδηγούμενοι από ένα παιχνιδιάρικο τρίκυκλο με φυτά που οδηγούσε μια όμορφη κοπέλα ή ένας όμορφος νεαρός και ακολουθούμενοι από τυμπανιστές που χόρευαν – μαντέψτε τι: σάμπα! – έδιναν και αυτοί περισσότερο την εικόνα του καλεσμένου σε ένα γιγάντιο πάρτι και λιγότερο αυτή μιας επίσημης παρέλασης. Βέβαια πολλοί από αυτούς φρόντισαν να αποχωρήσουν νωρίτερα – το στάδιο άδειασε προτού καν ανάψει η φλόγα!
Δεν ήταν όμως μόνο το πάρτι του αθλητισμού και η οικολογία τα μηνύματα αυτής της βραζιλιανικής φιέστας που κορυφώθηκε φυσικά με την είσοδο των Βραζιλιάνων στο στάδιο. Ηταν και το μήνυμα της αλληλεγγύης. Προτελευταία αποστολή στο «Μαρακανά» εισήλθε η ομάδα των προσφύγων. Και όλο το στάδιο σηκώθηκε όρθιο και χειροκρότησε αυτούς τους ήδη νικητές.
Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή. Η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων σε ένα θρυλικό στάδιο, στο περίφημο «Μαρακανά»! Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες στη Νότια Αμερική! Οι 31οι Ολυμπιακοί Αγώνες ξεκίνησαν!
