Τους είχαν σύρει τα εξ αμάξης. Ο Κριστιάνο Ρονάλντο ήταν άφαντος σ’ όλο το τουρνουά, με εξαίρεση τα δυο γκολ που πέτυχε στο ματς με τους Ούγγρους. Διότι, «αντί να προσπαθεί να σκοράρει, εκείνος είχε τον νου του στις κάμερες που τον φλέρταραν. Για να ξέρει πότε πρέπει να φτιάξει το μαλλί ή να κάνει τις γνωστές γκριμάτσες του». Ο Φερνάντο Σάντος, πάλι, ήταν φάρμακο κατά της αϋπνίας. «Η Πορτογαλία του μας στέλνει για ύπνο. Παίζει, λες και φοβάται μη… νικήσει».
Οι κριτικές δεν απείχαν πολύ από την πραγματικότητα. Αλλά στο ποδόσφαιρο, το αποτέλεσμα μετράει πάνω απ’ όλα. Αυτό δικαιώνει μια μέτρια ομάδα ή καταδικάζει μια καλύτερη. Χθες (Τετάρτη), λοιπόν, το 2-0 επί της Ουαλίας άλλαξε την εικόνα εντελώς. Ο Κριστιάνο… Σάντος έφτασε στον τελικό του Euro. Εκεί που δεν κατάφεραν να βρεθούν η Ισπανία, η Ιταλία, η Αγγλία, η Κροατία… Εκεί που δεν θα φτάσει ούτε η Γερμανία ή η Γαλλία (θα το μάθουμε απόψε). Για τους Πορτογάλους, τους «ροναλντικούς» και τους «φερναντικούς», αυτό αρκεί. Ολα τα υπόλοιπα είναι… «κράζεις, γιατί θαυμάζεις».
Ο Κριστιάνο έκανε το καλύτερό του ματς στη Γαλλία. Πέτυχε το πρώτο γκολ (στο 50′), έδωσε την πάσα για το δεύτερο (τρία λεπτά αργότερα) και έσβησε ένα ρεκόρ -ένα ακόμη- του Πλατινί. Χωρίς να πολυ-ιδρώσει, έδειξε στον απέναντι σταρ και συμπαίκτη του στη Ρεάλ Μαδρίτης, τον Γκάρεθ Μπέιλ, πώς κερδίζονται οι καθοριστικοί αγώνες. Δεν θέλει κόπο, θέλει τρόπο. Ο Ουαλός ήταν πραγματικά συγκινητικός, έκανε τα πάντα για την ομάδα του -όπως πάντα- όμως, στο τέλος, αναγκάστηκε να βγάλει το καπέλο στον αντίπαλό του: «Ο Ρονάλντο είναι γεννημένος σκόρερ, και το έκανε ξανά απόψε».
Ηταν το πρώτο ματς στο φετινό Euro που οι Ουαλοί δεν βρήκαν τον δρόμο προς τα δίχτυα, αλλά και η πρώτη νίκη της Πορτογαλίας σε κανονική διάρκεια αγώνα. Δώδεκα χρόνια μετά τον ελληνικό εφιάλτη τους, οι Πορτογάλοι βρίσκονται πάλι στον τελικό του Euro. Θα κλάψει, πάλι, ο Κριστιάνο; Τον ρώτησαν, στη συνέντευξη Τύπου μετά τον ημιτελικό. Δεν εκνευρίστηκε, γιατί ήταν στα κέφια του: «Ελπίζω τώρα να είναι δάκρυα χαράς. Πάντα έλεγα οτι ονειρευόμουν να κερδίσω κάτι με την Πορτογαλία. Είμαστε κοντά και το πιστεύω». Ούτε όταν του θύμισαν τις κριτικές που δέχεται, «στράβωσε». Τους παρέπεμψε, όπως πάντα, στα στατιστικά του: «Είναι 13 χρόνια που παίζω στο πιο υψηλό επίπεδο. Οι αριθμοί δεν κάνουν λάθος. Με πολλή δουλειά και ταπεινότητα, τα πράγματα έρχονται φυσιολογικά». Αυτό για την ταπεινότητα, τι το ήθελε;
Πάντως, στα στατιστικά του φρόντισε να προσθέσει ακόμη ένα επίτευγμα: Συμπλήρωσε εννέα γκολ σε τελική φάση Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, και έπιασε τον Μισέλ Πλατινί στην κορυφή της λίστας με τους μεγαλύτερους σκόρερ όλων των εποχών.
Δεν το ανέφερε ο ίδιος, όμως το πιο εντυπωσιακό του κατόρθωμα -στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή- είναι η σχεδόν υπεράνθρωπη αντοχή του. Στο χθεσινό ματς κόντρα στην Ουαλία ο Κριστιάνο έφτασε τα 60 παιχνίδια αυτή τη σεζόν. Κάποια ήταν μετά παρατάσεων. Εχει παίξει πάνω από 5.000 αγωνιστικά λεπτά μέσα στη χρονιά, και συνεχίζει. Σε όλους αυτούς τους αγώνες, έχει γίνει αλλαγή μόλις πέντε φορές: στους δύο τελευταίους με τη Ρεάλ στο ισπανικό πρωτάθλημα, σε δύο φιλικούς της Πορτογαλίας και σε έναν για το Champions League (με τη Ρόμα, στο 89′). Κι έχει χάσει μόνο τρία ματς, λόγω τραυματισμού: το πρώτο ευρωπαϊκό με τη Μάντσεστερ Σίτι, και με τη Βαγιεκάνο και τη Σοσιεδάδ στην Ισπανία.
Στα 31 του (και κάτι) εκπλήσσει με τη φυσική του κατάσταση. Θα προσπαθήσει και την προσεχή Κυριακή, με όσες δυνάμεις του απομένουν. Επειδή γνωρίζει οτι -πιθανότατα- αυτή θα είναι η τελευταία του ευκαιρία να σηκώσει ένα τρόπαιο με την εθνική του ομάδα. Επειτα από έναν χαμένο τελικό (με την Ελλάδα το 2004), έναν χαμένο ημιτελικό (με την Ισπανία το 2012), κι έναν χαμένο προημιτελικό (με τη Γερμανία το 2008). Είτε του το χρωστάει η Ιστορία είτε όχι, ένα είναι βέβαιο: ακόμη κι αν στη Γαλλία δεν έλαμψε όσο πολλοί περίμεναν, χωρίς αυτόν η Πορτογαλία δεν θα έφτανε τόσο μακριά.
Ούτε χωρίς τον Σάντος. Ο πρώην ομοσπονδιακός τεχνικός της Ελλάδας παρέλαβε -τον Οκτώβριο του 2014- μία καραβοτσακισμένη Πορτογαλία, η οποία είχε μόλις αποκλειστεί από τη φάση των ομίλων του Μουντιάλ (με… τεσσάρα από την Γερμανία, ισοπαλία με τις ΗΠΑ και μια νίκη χωρίς αντίκρισμα επί της Γκάνας) και είχε μπει στα προκριματικά του Euro 2016 με μια εντός έδρας «σφαλιάρα» (0-1) από την Αλβανία. Ο προκάτοχός του, ο Πάουλο Μπέντο, τα είχε κάνει μαντάρα.
Εκτοτε, ο Σάντος δεν έχασε ούτε… μισό παιχνίδι. Ποτέ και πουθενά, σχεδόν δυό χρόνια τώρα. Ετσι, η Πορτογαλία -που κινδύνευε να μην πάει καθόλου στη Γαλλία- βρίσκεται, πλέον, στον τελικό του τουρνουά. Τον κατηγόρησαν, τον λοιδόρησαν, κυκλοφόρησαν ανέκδοτα με τ’ όνομά του. Για τις… αντιτουριστικές μεθόδους του. Αλλά, δεν ίδρωσε τ’ αυτί του. Περίπου 24 ώρες πριν από τον χθεσινό ημιτελικό, σε σχετική ερώτηση, ήταν απολύτως ντεκλαρέ: «Ειλικρινά, δεν με νοιάζει αν παίζουμε καλά ή άσχημα. Αυτό που με νοιάζει, είναι να φτάσουμε στον τελικό και να νικήσουμε. Ανάμεσα στο να παίζω ωραία και να βρίσκομαι ήδη σπίτι μου, και στο να παίζω άσχημα και να είμαι ακόμα εδώ, προτιμώ το δεύτερο».
Δικαιώθηκε. Σε κάποια ματς στάθηκε τυχερός. Το ίδιο και στις διασταυρώσεις, καθώς η Πορτογαλία απέφυγε να παίξει με τα μεγαθήρια του τουρνουά. Αλλά, ο σκοπός επετεύχθη. Γι αυτό και ο Μαρτίμ Σίλβα, διευθυντής της πορτογαλικής Expressο, έγραψε ένα άρθρο -παρέμβαση που συζητήθηκε πολύ στην Πορτογαλία, πριν από τον ημιτελικό. Ο εύγλωττος τίτλος του ήταν: «Ενα δια βίου συμβόλαιο για τον Φερνάντο Σάντος. Τώρα!».
Στο κείμενό του υπογράμμιζε, μεταξύ άλλων: «Ο Σάντος πήρε πριν από δύο χρόνια μία ομάδα σκορπισμένη και απογοητευμένη. Από τότε μέχρι σήμερα, η ιστορία είναι ξεκάθαρη: νίκες, επιτυχίες κι ένας ημιτελικός Euro μπροστά μας. Την Τετάρτη (χθες), στη Λιόν, φτάνουμε κοντά στην κορύφωση της δόξας. Κάτι που ανήκει απόλυτα στον Φερνάντο Σάντος! Δεν είμαστε οι καλύτεροι στον κόσμο. Απέχουμε πολύ από αυτό το σημείο. Τούτη τη φορά προτιμούμε την αποτελεσματικότητα και την υπευθυνότητα. Στο παρελθόν ήμασταν οι κορυφαίοι στο να παίζουμε μπάλα. Τώρα, όμως, ήρθε η ώρα να παίξουμε ποδόσφαιρο. Σοβαρό ποδόσφαιρο».
Μέσα στο μεθύσι του για τη θριαμβευτική πρόκριση της Πορτογαλίας στον τελικό, ο Σάντος δεν ξέχασε την αγαπημένη του Ελλάδα: «Στο κινητό μου έλαβα περισσότερα συγχαρητήρια μηνύματα από Ελληνες, παρά από Πορτογάλους. Νιώθω καλά, που έδωσα χαρά στους Πορτογάλους, αλλά και στους Ελληνες. Και τους ευχαριστώ». Ούτε η Ελλάδα τον έχει ξεχάσει, όπως φαίνεται. Θα τον θυμάται όλο και περισσότερο, όσο θα ζει τα «πέτρινα χρόνια» της (και) στο ποδόσφαιρο.