Ολα έμοιαζαν πολύ καλά για να είναι αληθινά.
Από τη μια στιγμή στην άλλη ο Ραμί Αλσακάρτζι ήταν ασφαλής. Εντάξει, ασφαλής ήταν και στη Λέσβο, υπό την έννοια ότι «δεν έπρεπε να είναι προετοιμασμένος να πεθάνει ανά πάσα στιγμή από μία βόμβα», όπως εξηγεί στον Guardian για την πενταετή καθημερινότητά του στη Συρία. Αλλά τώρα θα ήταν πραγματικά ασφαλής. Γιατί; Μόνο και μόνο επειδή έτυχε να τον επιλέξει ανάμεσα στο πλήθος, αυτόν και την οικογένειά του, ο Πάπας Φραγκίσκος κατά την επίσκεψή του στο ελληνικό νησί του Αιγαίου.
Γι’ αυτόν τον λόγο ο ίδιος, η γυναίκα του, Σουχίλα, και τα τρία τους παιδιά δεν κινδύνευαν πια να επαναπροωθηθούν στην Τουρκία. Θα μετακόμιζαν στο Βατικανό. Αλλά την ώρα που περνούσαν από την πύλη ελέγχουν στο αεροδρόμιο ακούστηκε ένας ήχος, κάτι σαν ένας προειδοποιητικός συναγερμός που θα μπορούσε να τα τινάξει όλα στον αέρα. «Ηταν το (μεταλλικό) καλούπι για το φαλάφελ», λέει ο Ραμί χαμογελαστά στη δημοσιογράφο.
Ακολούθησε μία «διπλωματική τριβή» όπως τη χαρακτηρίζει ο 51χρονος Σύρος. Οι Ελληνες αρνούνταν να τον αφήσουν να πάρει το καλούπι μαζί, «παρόλο που θα χρησιμοποιούσαμε το αεροπλάνο του Βατικανού!», αλλά οι Ιταλοί επέμεναν και πέρασαν το δικό τους.
Σήμερα οι τρεις τους ζουν σε ένα δωμάτιο με ένα διπλό κρεβάτι. Δεν είναι το ίδιο με το διαμέρισμα των 120 τετρ. μέτρων -με τρεις κρεβατοκάμαρες και έναν μικρό κήπο- που απολάμβαναν στη Συρία
Εχει περάσει ένας μήνας από τότε που ο Ποντίφικας επέστρεψε στο Βατικανό με τις τρεις οικογένειες σύρων (μουσουλμανικής θρησκείας). Ο Ραμί και η Σουχίλα δεν έχουν φτιάξει ακόμα φαλάφελ γιατί δεν έχουν δικό τους σπίτι. Ούτε έχουν κοιμηθεί ποτέ μέσα στο Βατικανό, αντίθετα με φήμες που έχουν κυκλοφορήσει. Είναι «επισκέπτες του Ποντίφικα», ζουν σε ένα καταφύγιο που υπάγεται στην εκκλησία Sant’ Egidio. Τρώνε ανατολίτικη κουζίνα –τα μεσημέρια έχει μελιτζάνα- έχουν βρει το τζαμί της πόλης, προσεύχονται στο σπίτι, μαθαίνουν ιταλικά -«κλειδί για την ενσωμάτωσή τους στη χώρα»- πάνε τα παιδιά στο σχολείο κάθε μέρα. Η μικρή έχει κάνει μία καινούργια φίλη, κόρη εθελοντών. Και ο καιρός τούς θυμίζει τη Συρία.
Για τη Νουρ Εσα και τον Χασάν Ζαχέντα κάθε λεπτομέρεια της πλατείας Τραστέβερε τους θυμίζει τη Συρία, πριν τον πόλεμο φυσικά. Εφτασαν και αυτοί με την ίδια πτήση, τον Απρίλιο, στο Βατικανό. Κάθε μέρα, μα κάθε μέρα, στέκονται στην πλατεία, χαζεύουν το συντριβάνι, ακούν τους μουσικούς. «Οι μυρωδιές είναι ίδιες», λέει ο Χασάν και υποθέτει ότι αυτό οφείλεται στη γλυκύτητα του γιασεμιού που καλύπτει τους τοίχους σε αυτήν την πλευρά της Ρώμης. Ή μπορεί και να είναι η Sant’Egidio η οποία του θυμίζει μία εκκλησία στο Μπαμπ Τούμα, στη Δαμασκό.
Αυτοί δεν πρόλαβαν να πακετάρουν κάποιο συμβολικό αντικείμενο από την πατρίδα τους. Εφυγαν βιαστικοί όταν ο Χασάν δέχθηκε αίτημα να παρουσιαστεί στον στρατό για να πολεμήσει. Πρόλαβαν να γεμίσουν τις τσάντες τους με πάνες και γάλα για τον μικρό Ριάντ όταν έφτασε το όχημα έξω από το σπίτι τους για να ξεκινήσουν το επικίνδυνο ταξίδι που τους κόστισε 3.000 δολάρια.
Σήμερα οι τρεις τους ζουν σε ένα δωμάτιο με ένα διπλό κρεβάτι. Δεν είναι το ίδιο με το διαμέρισμα των 120 τετρ. μέτρων -με τρεις κρεβατοκάμαρες και έναν μικρό κήπο- που απολάμβαναν στη Συρία. Τώρα μοιράζονται την κουζίνα και το μπάνιο με τους γείτονες και προσπαθούν να συγκεντρώσουν σιγά σιγά τα κομμάτια για μία νέα ζωή. «Κουτάλια, τηγάνι, ποτήρια», αρχίζει να μετρά η Νουρ. Η ίδια στη Συρία σπούδαζε μικροβιολογία, ο σύζυγος εργαζόταν ως σχεδιαστής εξωτερικών χώρων. Ελπίζουν να μπορέσουν να εργαστούν σε αυτό που τους ενδιαφέρει, αλλά πρώτ’ απ’ όλα πρέπει να εγκριθεί το αίτημά τους για τη χορήγηση ασύλου. Και βέβαια πρέπει να μάθουν ιταλικά, έχουν αρχίσει ήδη τα μαθήματα με βιβλία και βιντεάκια από το Διαδίκτυο.
Η ζωή στην Ιταλία είναι γεμάτη προκλήσεις για τις δύο οικογένειες. Αλλά είναι σίγουρα καλύτερα από το να ζουν στον πόλεμο. Το χρωστάνε στον Ποντίφικα και τον έχουν σαν θεό τους. Η Νουρ θυμάται την ημέρα της επίσκεψης του Πάπα στη Λέσβο ως ένα «θαύμα».
Ωστόσο αναπολεί ακόμη τη Συρία και τους συγγενείς που άφησε πίσω. Το ίδιο και ο Ραμί και η Σουχίλα. Μία μέρα πριν συναντήσουν τη δημοσιογράφο του Guardian, έλαβαν την είδηση –μέσω Facebook- ότι σκοτώθηκαν άλλα δύο παιδιά φίλων τους, ο ένας από βομβιστική επίθεση, ο άλλος αποκεφαλίστηκε από το ISIS. Κι όμως υπάρχουν πολλά πράγματα που τους λείπουν. «Πώς είναι το δέντρο;», εξηγεί ο Ραμί. «Ο κορμός μπορεί να σκύβει στο διπλανό οικόπεδο. Αλλά οι ρίζες είναι ακόμη εκεί όπου φύτρωσε».