Πώς υπολογίζεις τη χρηματική αξία ενός αντικειμένου που στην ουσία έχει καθαρά συμβολική αξία; Μία σπασμένη κιθάρα για παράδειγμα ή μία φανταχτερή στολή που σχεδιάστηκε για έναν εκκεντρικό σταρ τη δεκαετία του 1980; Βλέπεις πόσα «χρήματα» έχουν πιάσει αντίστοιχα αντικείμενα σε άλλες δημοπρασίες. Παρατηρείς την αγορά, τις καταναλωτικές προτιμήσεις του target group στο οποίο απευθύνεσαι. Αλλά πάνω απ’ όλα εξαρτάσαι από αυτό που πουλάς. Αν, για παράδειγμα, πρόκειται για τους στίχους που έγραψε το 1967 ο Τζον Λένον για το «Being for the Benefit of Mr. Kite», μπορείς με άνεση να το προτείνεις για τιμή εκατοντάδων χιλιάδων, για την ακρίβεια μπορείς να θέσεις το κατώτατο όριο πώλησής σου στα 300.000 δολάρια.
Αυτό έκανε ένας πωλητής στην πιο μουσική δημοπρασία που έχει πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια όπου βγήκαν στο «σφυρί» περισσότερα από 400 αντικείμενα από τα μεγαλύτερα μουσικά είδωλα των περασμένων δεκαετιών. Ο συγκεκριμένος έπεσε μέσα. Οι στίχοι του σκαθαριού πουλήθηκαν για 345.000 δολάρια, το μεγαλύτερο ποσό που καταγράφηκε στην εκδήλωση του οίκου Julien’s Auction. Αναμενόμενο. Οτιδήποτε έχει γράψει, παίξει, ακουμπήσει ο θρυλικός μουσικός έχει αξία. Σε άλλους καλλιτέχνες, ιδίως αυτούς που είναι εν ζωή, οι διοργανωτές έπεσαν έξω. Για παράδειγμα, το πιάνο της Lady Gaga, ή μάλλον, το πιάνο στο οποίο έγραψε το πρώτο της κομμάτι σε ηλικία μόλις πέντε ετών –έτσι το «πούλησαν»- δεν βρήκε αγοραστή. Εδώ έκανε λάθος το πρόσωπο που το έβγαλε στο σφυρί, εκτιμώντας ότι θα αγγίξει ακόμα και τα 200.000 δολάρια.
Πάντως τα νούμερα αφορούν μόνο τους διοργανωτές της δημοπρασίας πραγματοποιήθηκε στο Hard Rock Cafe της Νέας Υόρκης, το Σάββατο. Ναι, ασφαλώς και τους αγοραστές οι οποίοι δίνουν πολλά για μία συλλογή και τους πωλητές οι οποίοι ποντάρουν ακόμη περισσότερα σε ένα αντικείμενο που μπορεί να έχουν στην κατοχή τους ακόμη και για δεκαετίες. Αλλά η αξία που φέρει η δημοπρασία βρίσκεται αλλού για τους λάτρεις της μουσικής.
Είναι τα ορνιθοσκαλίσματα που έκανε κάποτε ο Χέντριξ για να γράψει τα λόγια που θα συνόδευαν την κιθάρα του στο «Room full of mirrors» και στο «Shame shame shame». Κάθε μουντζούρα, κάθε διόρθωση ακόμα και τα σημάδια από τη στάχτη του τσιγάρου που έπεσε στα χαρτιά του έχουν συναισθηματική αξία για τους λάτρεις της ψυχεδελικής ροκ. Για τον νέο ιδιοκτήτη τους αξίζουν ακόμα και 62.600 δολάρια. Πενταπλάσια τιμή (320.000 δολάρια) έπιασε η ηλεκτρική κιθάρα του Σίβι Ρέι Βον. Λογικό. Ακόμη και ο ίδιος ο μπλουζίστας την αναζητούσε κάποτε. «Κάποιος με έπεισε να την πουλήσω», είχε πει για την Telecaster που του χάρισε ο μεγαλύτερός του αδερφός. «Δεν έχω συγχωρέσει τον εαυτό μου. Την ψάχνω ακόμα. Αν κάποιος βρει μία κιθάρα που γράφει στο πίσω μέρος «Jimbo» (έτσι την είχαν ονομάσει), αυτή είναι η σωστή». Τη δική της ιστορία έχει και η περιζήτητη επιστολή που υπέγραψε ο Ντέιβιντ Μπόουι. Ηταν η πρώτη φορά που παραλάμβανε γράμμα από έναν φαν από τις ΗΠΑ, το 1967. Του απάντησε επί τόπου υπογράφοντας ως Bowie με έναν αστερίσκο (του Starman) στο «i».
Η δημοπρασία ξύπνησε μνήμες σε όσους παρακολουθούσαν αυτά τα ονόματα από κοντά και έδωσε απαντήσεις για ερωτήματα που αφορούν τη ζωή τους και τις σχέσεις τους. Ποιο σκαθάρι υπέγραψε πρώτο τη νομική συμφωνία διάλυσης των Beatles, το 1974; Ο Ρίγνκο Σταρ. Τελευταίος ο Τζον Λένον ο οποίος αρνήθηκε να εμφανιστεί στο ραντεβού που πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο Πλάζα της Νέας Υόρκης και υπέγραψε τη συμφωνία όσο βρισκόταν σε διακοπές στη Φλόριντα.
Γιατί είναι μαύρη η εμβληματική κιθάρα (1969 Gibson Dove) του Ελβις Πρίσλεϊ, αυτή που πουλήθηκε τελικά για 334.000 δολάρια; Του την έκανε δώρο ο πατέρας του, Βέρνον Πρίσλεϊ. Ο μικρός σταρ είχε μόλις κερδίσει τη μαύρη ζώνη στο καράτε. Αργότερα, ως μεγάλος σταρ, χάρισε την ίδια κιθάρα σε πρόσωπο του κοινού σε συναυλία το 1975. Ο τυχερός από το πλήθος την είχε στην κατοχή του μέχρι σήμερα που εκτιμάται ότι θα πουληθεί για 200.000 – 300.000 δολάρια. Η εμβληματική κιθάρα είναι ένα από τα 85 χειροπιαστά κομμάτια που έχει αφήσει πίσω του ο «Βασιλιάς» και που δημοπρατήθηκαν σχεδόν 40 χρόνια μετά τον θάνατό του.
Ο Κερτ Κομπέιν εκφραζόταν μέσα από τη μουσική και τα σκίτσα. Εγραφε τους στίχους, φράσεις, μεμονωμένες λέξεις για να βγάλει την οργή που είχε μέσα του. Και σε μία στιγμή που ένιωσε ότι απειλείται η οικογένειά του από δημοσίευμα του Vanity Fair έγραψε ένα γράμμα για πρώτη φορά στον παραγωγό του Ντέιβιντ Γκέφεν, τον Σεπτέμβριο του 1992, δύο χρόνια πριν αυτοκτονήσει. «Το δημοσίευμα ισχυρίζεται ότι η Κόρτνεϊ κι εγώ κάναμε χρήση ηρωίνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (της), το οποίο δεν ισχύει», έγραφε και συμπλήρωσε «τα έχω πάρει τόσο πολύ με τη βρώμα που βγάζουν οι δημοσιογράφοι που θα θυσιάσω οτιδήποτε για την οικογένειά μου (ακόμα και το συγκρότημά του)». Αυτή η έκρηξη οργής κοστίζει σήμερα 28.125 δολάρια.
Και βέβαια κάποιες φορές η ανεξήγητη οργή εκφραζόταν επί σκηνής. Το αποτέλεσμα είναι μία ηλεκτρική κιθάρα (Univox) η οποία είναι ακόμη κομμένη στα δύο αλλά πωλήθηκε για 56.250 δολάρια. Την κοπάνησε ο τραγουδιστής των Nirvana σε συναυλία στο Χόμποκεν, Νιού Τζέρσι, στις 13 Ιουλίου 1989.
Το χειροποίητο φόρεμα της Τζάνις Τζόπλιν πάνω στην κούκλα της έκθεσης δείχνει αδιάφορο. Στην αμερικανίδα τραγουδίστρια αποκτά μουσική ιστορία. Ηταν η ημέρα που τραγούδησε στο θρυλικό Newport Folk Festival, το 1968. Στη συναυλία έδωσαν το «παρών» η Τζόαν Μπάεζ, ο B. B. King, οι Kaleidoscope, ο Τιμ Μπάκλεϊ, ο Πιτ Σίγκερ και άλλα θρυλικά ονόματα της μπλουζ και της φολκ μουσικής των 60’s.
Η Τζόπλιν εκείνο το διάστημα έπαιζε ακόμη με τους Big Brother and the Holding Company. Ηταν η χρονιά της διασκευής «Piece of my heart». Εραψε πάνω σε ένα μαύρο φόρεμα τα διακοσμητικά λουλούδια που στόλιζαν το κρεβάτι της και έδωσε μία εκστατική ερμηνεία. Η μουσικός «έφυγε» δύο χρόνια αργότερα, σε ηλικία 27 ετών.
Φανταχτερό, κόκκινο, φτιαγμένο από νεοπρένιο, ειδικά για τον βασιλιά της ποπ. Με αυτή την κόκκινη ζακέτα ο Μάικλ Τζάκσον έκανε την τρίτη και τελευταία διεθνή περιοδεία του, το HIStory, από το 1996 μέχρι το 1997. Ταξίδεψε στην Ευρώπη, την Αφρική, την Ασία, την Ωκεανία και τη βόρεια Αμερική, σε 57 πόλεις σε 35 διαφορετικές χώρες. Ολη αυτή η ιστορία για τον τελικό αγοραστή αξίζει ακόμα και 256.000 δολάρια. Η αρχική τιμή ήταν ανάμεσα στα 40.000 και 60.000 δολάρια.
Ο Φρέντι Μέρκιουρι ήταν σόουμαν, εκτός από όλα τα υπόλοιπα. Είχε ιδέες ακόμη και για τα κοστούμια που φορούσε στις συναυλίες και τα μουσικά βίντεο. Το λευκό σακάκι με τις κόκκινες ζώνες το σχεδίασε σε συνεργασία με την ειδικό, Νταϊάν Μόσλεϊ. Ο ίδιος ήθελε κάτι από τις στρατιωτικές στολές που έβλεπε στην ισπανική όπερα. Για να εμφανιστεί ως «στρατιώτης της ροκ». Το λευκό σακάκι με τα κόκκινα λουριά, της πόρπες και τις επωμίδες -εκεί κούμπωνε η μεταξένια λευκή μπέρτα του- ήταν η στολή με την οποία εμφανίστηκε ο Φρέντι στη μεγαλύτερη και τελευταία περιοδεία του με τους Queen, το 1986, το Magic Tour. Υστερα από κάποια χρόνια, η στολή πέρασε στα χέρια της γλύπτριας Ιρένα Σεντλέκα, που δημιούργησε το άγαλμα του βρετανού τραγουδιστή στο Μοντρέ, της Ελβετίας, το 1996. Το Σάββατο πέρασε στα χέρια ενός νέου ιδιοκτήτη, ο οποίος έδωσε με ευχαρίστηση τα 81.250 δολάρια.
Ο λατρεμένος αμερικανός τραγουδιστής, Φρανκ Σινάτρα, έγραφε πολλά γράμματα σε φίλους και συγγενείς. Ενα από αυτά που βγαίνουν στο «σφυρί», απευθυνόταν στον Σάμι Ντέιβις Τζούνιορ, τον σόουμαν που είχε αυτοχαρακτηριστεί «μονόφθαλμος νέγρος Εβραίος». Ο Σινάτρα τού έγραψε στις 20 Ιουνίου, 1983, για να τον συγχαρεί που τιμήθηκε από το Ισραήλ: «Αγαπητέ Smokey, είμαι πολύ, πολύ χαρούμενος που σε τιμά το Ισραήλ για όσα έχει κάνει για τη νεότερη δημοκρατία στον κόσμο και για την εβραϊκή κοινότητα γενικότερα». Υπογραφή: «The Leader». Η επιστολή δεν βρήκε αγοραστή, αλλά η ατζέντα όπου σημείωνε διευθύνσεις φίλων ο αμερικανός σταρ πουλήθηκε για 8.960 δολάρια.
