Η Ημέρα της Γης έχει καθιερωθεί, από το 1970, για να κάνει καθέναν από εμάς να σκεφτεί τι μπορεί να κάνει για να σώσει τον πλανήτη. Στην πραγματικότητα λίγοι το κάνουν. Αλλά η φετινή 22α Απριλίου, έτυχε να είναι μία μέρα που εκτός από σκέψη θα έπεφταν και υπογραφές. Ηταν η μέρα που θα αναδείκνυε κατά πόσο είναι διατεθειμένα τα κράτη που υπέγραψαν τη Συμφωνία του Παρισιού να το κάνουν με μελάνι. Ο ΟΗΕ κάλεσε τις κυβερνήσεις του κόσμου στα κεντρικά γραφεία στη Ουάσιγκτον για να επικυρώσουν τη συμφωνία που υπογράφηκε στις 12 Δεκεμβρίου για τη συντονισμένη αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η Συμφωνία του Παρισιού στην οποία κατέληξαν ύστερα από εβδομάδες διαπραγματεύσεων οι εκπρόσωποι 195 κρατών στη γαλλική πρωτεύουσα προβλέπει τη δέσμευση των συμμετεχόντων κυβερνήσεων να αναλάβουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να περιοριστεί η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας σε επίπεδα χαμηλότερα από 2 βαθμούς Κελσίου. Για να γίνει νόμος, επισήμως θα έχει θεσπιστεί μέχρι το 2020 σύμφωνα με στελέχη του ΟΗΕ, τη συμφωνία έπρεπε να επικυρώσουν 55 κράτη που συνολικά ευθύνονται για το 55% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Ηδη δέκα χώρες έχουν επικυρώσει τη συμφωνία, με πρώτες – πρώτες τις δύο χώρες που ευθύνονται μαζί για το 40% της εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και οι οποίες είχαν θέσει εμπόδια σε παρελθοντικές προσπάθειες διεθνούς συντονισμού για την προστασία του περιβάλλοντος: οι ΗΠΑ και η Κίνα.
Ιδίως η αμερικανική κυβέρνηση, και ο πρόεδρός της συγκεκριμένα, έχει επενδύσει μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο στη διεθνή συμφωνία για το κλίμα. «Ως η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή ρύπανσης, οι ΗΠΑ έχουν το χρέος να δράσουν», δήλωσε ο Μπαράκ Ομπάμα σε e-mail που έστειλε από τον λογαριασμό του Λευκού Οίκου τα ξημερώματα της Παρασκευής. Ο αμερικανός πρόεδρος υπενθύμισε ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ήταν μία από τις προεκλογικές του δεσμεύσεις και εμφανίστηκε αποφασισμένος να κάνει ότι περνά από το χέρι του ώστε να εφαρμοστεί η Συμφωνία του Παρισιού πολύ νωρίτερα απ’ όσο αναμένουν οι περισσότεροι.
Ούτε εκείνος δεν θα περίμενε τα επίπεδα προσέλευσης κρατών στην Ουάσινγκτον για την κρίσιμη σύσκεψη. Το «παρών» έδωσαν οι εκπρόσωποι 171 κρατών ένας αριθμός που σπάει το ρεκόρ συμμετοχής σε διεθνή συμφωνία που είχε τεθεί το 1982, όταν 119 χώρες υπέγραψαν τη Σύμβαση του Μοντέγκο Μπέι, για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Το ρεκόρ που σημειώθηκε σε επίπεδο διεθνών συμφωνιών μπορεί να είναι ευχάριστο, δείχνει μία πρωτόγνωρη προθυμία και αποδεικνύει πως ό, τι έγινε το Παρίσι θα έχει συνέχεια. Αλλά, όπως επεσήμανε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, στην εναρκτήρια ομιλία του στα κεντρικά γραφεία των Ηνωμένων Εθνών, σημασία έχουν τα ρεκόρ που συμβαίνουν εκεί έξω: «πρωτόγνωρα επίπεδα παγκόσμιας θερμοκρασίας, πρωτόγνωρος βαθμός τίξης πάγων, πρωτόγνωρες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα», δήλωσε ο ίδιος, σε ανήσυχο πνεύμα, καλώντας τις κυβερνήσεις να επιταχύνουν τις διαδικασίες υπογραφής της συμφωνίας, γιατί «δίνουμε μάχη με τον χρόνο».
Την Παρασκευή αναμενόταν η υπογραφή του πολυσέλιδου κειμένου που έχει μεταφραστεί σε έξι διαφορετικές γλώσσες. Εφόσον οι κυβερνήσεις έχουν ήδη συμφωνήσει να λάβει η καθεμία το μερίδιο των ευθυνών που του αναλογεί, ώστε να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ενώ η τελική προθεσμία για την επικύρωση της συμφωνίας είναι η 21η Απριλίου του 2017, η σύσκεψη στην Ουάσιγκτον είχε περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα. Θα αναδείκνυε κατά πόσο είναι πρόθυμες οι χώρες να περιορίσουν την καύση πετρελαίου, φυσικού αερίου και ορυκτών καυσίμων, να περιορίσουν τις πρακτικές υλοτομίας και να υιοθετήσουν περισσότερο οικολογικές πολιτικές σε διάφορους τομείς.
Ηδη τα πρώτα σημάδια που προέκυψαν από τον Δεκέμβριο είναι θετικά. Η κυβέρνηση της Ινδίας έχει εγκρίνει έξι πρότζεκτ που εκμεταλλεύονται την ηλιακή ενέργεια, το Βιετνάμ δήλωσε ότι θα διακόψει την κατασκευή εργοστασίων παραγωγής άνθρακα, η Κίνα ανακοίνωσε ένα πενταετές πρόγραμμα που ορίζει αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι ΗΠΑ έβαλαν φρένο στην έκδοση συμβολαίων για την παραγωγή άνθρακα στα αμερικανικά εδάφη, η JP Morgan δήλωσε ότι θα σταματήσει να χρηματοδοτεί νέα ανθρακωρυχεία και η Σαουδική Αραβία το έθεσε έναν υπερφιλόδοξο στόχο: μέχρι το 2035 θα συγκροτήσει μία οικονομία ανεξάρτητη από την παραγωγή πετρελαίου.
Υπάρχουν πολλοί που στις υπογραφές που έπεσαν την Παρασκευή στην Ουάσινγκτον δεν βλέπουν τίποτε περισσότερο από έναν απλό συμβολισμό. «Η υπογραφή της συμφωνίας είναι ένα παιχνίδι χωρίς πραγματικές συνέπειες ή στόχους. Η αλήθεια είναι ότι οι στόχοι μείωσης (ρύπων) είναι ακατόρθωτοι», δήλωσε ο πρόεδρος του Αμερικανικού Συνασπισμού για Καθαρή Ηλεκτρική Ενέργεια του Ανθρακα. Για άλλους, πάλι, η ημερομηνία της υπογραφής της συμφωνίας δεν θα μπορούσε να έρθει σε ιδανικότερες συγκυρίες. Οπως δήλωσε την ίδια μέρα ο πρόεδρος του Παγκοσμίου Ινστιτούτου Πόρων, Αντριου Στιρ, «κάθε μήνας που πέρασε από τότε που υπογράφηκε η Συμφωνία του Παρισιού έχει φέρει νέες, φρέσκες ενδείξεις ότι η Μητέρα Φύση έχει πυρετό και ότι όλη η ζωή πάνω στη Γη υφίσταται τις συνέπειες».