Η τοποθεσία δεν ήταν τυχαία. Το «El Gran Teatro», το θέατρο που χτίστηκε το 1838 στην παλαιά πόλη της Αβάνας ήταν το ίδιο μέρος απ’ όπου απηύθυνε τον λόγο ο τελευταίος αμερικανός πρόεδρος που πάτησε σε κουβανικά εδάφη. Τότε, το 1928, ο Κάλβιν Κούλιτζ είχε δηλώσει από το Παναμερικανικό Συνέδριο ότι «όλες οι περιοχές της Αμερικής έχουν μία αιώνια σχέση ενότητας, μία κοινή κληρονομιά που έχουμε αποκτήσει μόνο εμείς».
Fast forward στις 22 Μαρτίου του 2016. Ο σημερινός αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, από το ίδιο θέατρο, εκφράζει μία επιθυμία, το δικό του όραμα για το μέλλον των διμερών σχέσεων: να αποτελέσει το διάστημα που διήρκεσε από το 1928 μέχρι το 2016 μία ανωμαλία, «ένα μόνο κεφάλαιο σε μία μακρά περίοδο φιλίας».
Σε ένα κοινό 1.500 ατόμων -και ακόμη 11 εκατ. Κουβανών που παρακολουθούσαν την ομιλία του στην κρατική τηλεόραση- ο πρόεδρος των ΗΠΑ επανέλαβε ποιος ακριβώς ήταν ο σκοπός της τριήμερης επίσκεψής του στη νησιωτική χώρα. «Βρίσκομαι εδώ για να θάψω το τελευταίο υπόλειμμα του Ψυχρού Πολέμου στην Αμερική και για να τείνω ένα χέρι φιλίας στους κουβανούς πολίτες», είπε, καλώντας τους να αφήσουν τις ιδεολογικές διαμάχες στο παρελθόν και να μην αυτοκαθορίζονται μέσα από την αντίθεσή τους στις ΗΠΑ αλλά μέσα από την ίδια την κουβανική ταυτότητα.
Ο πολιτικός ηγέτης δεν υποκρίθηκε ότι έχουν εξαλειφθεί οι διαφορές ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις. «Οι διαφορές είναι πραγματικές και είναι σημαντικές, είμαι βέβαιος ότι και ο πρόεδρος Κάστρο θα έλεγε το ίδιο», δήλωσε απευθυνόμενος στον κουβανό πρόεδρο, Ραούλ Κάστρο, ο οποίος παρακολουθούσε από το θεωρείο. «Το γνωρίζω καθώς τον έχω ακούσει να αναφέρει αυτές τις διαφορές πολλές φορές» -μία από αυτές, άλλωστε, ήταν η συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν από κοινού οι δύο πολιτικοί αρχηγοί την προηγούμενη μέρα, Δευτέρα, ύστερα από τη συνάντησή τους.
Η στιγμή που ο Ομπάμα απέσπασε το χειροκρότημα των ακροατών του ήταν όταν αναφέρθηκε στο εμπάργκο βρίσκεται σε ισχύ τα τελευταία 54 χρόνια. «Είναι ένα ξεπερασμένο βάρος στις πλάτες των κουβανών πολιτών. Και στις πλάτες των Αμερικανών που επιθυμούν να εργαστούν, να κάνουν επιχειρήσεις ή να επενδύσουν στην Κούβα», δήλωσε ο ίδιος, απευθυνόμενος στους Κουβανούς των ΗΠΑ.
Αλλά ο ενθουσιασμός του κοινού έσβησε όταν ο κ. Ομπάμα επεσήμανε το εμπόδιο στην άρση του εμπάργκο. Αυτό είναι το Κογκρέσο, που δεν θα λάβει τη σχετική απόφαση για την άρση του εμπάργκο αν δεν επιλυθεί μία σειρά από ζητήματα στις σχέσεις των δύο χωρών και στο εσωτερικό της Κούβας. Και πάντως, «ακόμη και αν ακυρώναμε το εμπάργκο αύριο, οι Κουβανοί δεν θα αντιλαμβάνονταν τις δυνατότητές τους αν δεν συνέχιζαν οι μεταρρυθμίσεις στη χώρα», δήλωσε ο ίδιος, λαμβάνοντας κάποια ανταπόκριση μόνο από κάποιες γωνίες του θεάτρου. Μία από τις μεταρρυθμίσεις που κάλεσε να πραγματοποιήσουν είναι η εξάλειψη του συστήματος των δύο νομισμάτων και η πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε όλες τις άκρες του νησιού.
Πάντως η έκκληση για αλλαγή δεν σημαίνει ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα επιχειρήσει να επιβάλει τις επιθυμητές αλλαγές στο κομμουνιστικό καθεστώς. Αυτό θέλησε να τονίσει ο κ. Ομπάμα, συμπληρώνοντας, όμως, ότι οι ίδιοι οι πολίτες της Κούβας θα έπρεπε να είναι ελεύθεροι να εκφραστούν χωρίς να φοβούνται. Φυσικά δεν παρέλειψε να υποδείξει το αμερικανικό σύστημα ως παράδειγμα για μία δημοκρατική Κούβα. Αλλά ούτε δίστασε να προσθέσει ότι η δημοκρατία είναι συχνά «εκνευριστική και άστατη».