Εάν έβαζε κανείς τις ράβδους χρυσού που διαθέτει η Γερμανία την μία δίπλα στην άλλη, είναι σίγουρο ότι θα κάλυπτε την απόσταση Νέας Υόρκης – Φρανκφούρτης με μεγάλη ευκολία. Διότι μιλάμε για 3.381 τόνους, οι οποίοι εύκολα κατατάσσουν τη Γερμανία στη δεύτερη θέση παγκοσμίως σε κατοχή χρυσού. Θα περίμενε δε κανείς αυτές οι ράβδοι να είναι θαμένες στα έγκατα της Μπούντεσμπανκ και να απορεί γιατί στην αρχή αυτού του κειμένου αναφερθήκαμε στην αμερικανική μητρόπολη. Διότι πολύ απλά η πραγματικότητα είναι κάπως περίεργη – βλέπετε ο γερμανικός χρυσός, αυτά τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο, δεν ήταν ποτέ στο έδαφός της!
Στη Νέα Υόρκη και στο Μανχάταν λοιπόν: εκεί ήταν μέχρι πρότινος αποθηκευμένη η μεγαλύτερη ποσότητα του γερμανικού χρυσού. Θα ήταν άλλωστε μια λογική υπόθεση -παγκόσμια πρωτεύουσα του καπιταλισμού γαρ- αν δεν μεσολαβούσαν τα τελευταία χρόνια οι δραματικές αλλαγές ισορροπιών που προκάλεσε η παγκοσμιοποίηση στη γεωπολιτική και οι συνεχείς οικονομικές κρίσεις. Ξάφνου η αμερικανική μητρόπολη δεν ήταν τόσο ασφαλές καταφύγιο όσο έμοιαζε πριν από 20 ή 30 χρόνια… Και ο πονοκέφαλος για την εκάστοτε γερμανική κυβέρνηση μεγάλωνε.
Δεν είναι λίγοι βλέπετε, εκείνοι στη Γερμανία που άφηναν υπόνοιες ακόμα και για κατά πόσον υφίστανται πια αυτά τα αποθέματα στη Νέα Υόρκη, μετά τις αλλεπάλληλες οικονομικές κρίσεις που έπληξαν τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι θεωρίες συνωμοσίας βρίσκουν πάντα ευήκοα ώτα και αυτές οι θεωρίες δηλητηρίαζαν από καιρού εις καιρόν τις σκέψεις των παρευρισκομένων στα συμβούλια των γερμανικού τραπεζικού κλάδου, με σενάρια ότι τάχα μπορεί να έχουν χρησιμοποιήσει οι Αμερικανοί αυτά τα αποθέματα για να αποτρέψουν τα χειρότερα στην δική τους οικονομία. Και με αξία υπολογισμένη τον περασμένο Σεπτέμβριο σε περισσότερα από 106 δισ. ευρώ, δεν ήταν ποτέ παράλογο να θέλουν να επιστρέψει στην χώρα τους αυτός ο θησαυρός.
Ο εφιάλτης μιας ενδεχόμενης εισβολής συμβατικών στρατιωτικών δυνάμεων του Συμφώνου της Βαρσοβίας, έστελνε συστηματικά τα αποθέματα του γερμανικού χρυσού στο Λονδίνο και στο Παρίσι και -ακόμα καλύτερα- στη Νέα Υόρκη
Το πώς βρέθηκε ο χρυσός στα κεντρικά αποθεματικά των Ηνωμένων Πολιτειών, στο Μανχάταν έχει πολύ ενδιαφέρον. Στις εποχές της οικονομικής ευφορίας και στα χρόνια που ακολούθησαν το γερμανικό θαύμα της ανοικοδόμησης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι εξαγωγές των γερμανικών επιχειρήσεων ήταν αντίστοιχα εντυπωσιακές – και όσο ήταν σε εφαρμογή το σύστημα ισοτιμιών Μπρέτον Γούντς, οι καταθέσεις σε μετρητά των εταιρειών μετατρέπονταν σε χρυσό. Με τα χρόνια η Μπούντεσμπανκ άρχισε να συσσωρεύει ένα πολύ μεγάλο θησαυροφυλάκιο. Ωστόσο το χρυσάφι δεν έμενε στη Δυτική (τότε) Γερμανία. Το φόβητρο της Σοβιετικής Ενωσης στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου και ο εφιάλτης μιας ενδεχόμενης εισβολής συμβατικών στρατιωτικών δυνάμεων του Συμφώνου της Βαρσοβίας, έστελνε συστηματικά τα αποθέματα του γερμανικού χρυσού στο Λονδίνο και στο Παρίσι και -ακόμα καλύτερα- στη Νέα Υόρκη.
Ομως οι καιροί άλλαξαν, το Τείχος έπεσε, η σοβιετική αυτοκρατορία κατέρρευσε, η Γερμανία επανενώθηκε και έγινε μια χώρα με όλο και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Οι φωνές επιστροφής του χρυσού στα κεντρικά της Φρανκφούρτης άρχισαν να ακούγονται περισσότερο. Τόσο που να κάνουν τη σιωπή της Μπούντεσμπανκ για το θέμα εκκωφαντική – και είναι αλήθεια ότι η Γερμανική Κεντρική Τράπεζα για πολύ μεγάλο διάστημα παρέμενε σιωπηλή όποτε γινόταν αναφορά στο θέμα χρυσός. Επρεπε να φθάσουμε στο 2013 για να ληφθεί η απόφαση να γνωστοποιηθούν τα αποθέματα της χώρας και ταυτόχρονα να ισχύσει ένα νέο καθεστώς όσον αφορά τη συσσώρευσή του: μέχρι το 2020 θα έπρεπε να έχει επιστραφεί στη χώρα το μισό θησαυροφυλάκιο χρυσού. Στο Παρίσι δεν θα υπάρχουν καθόλου αποθέματα, στην Νέα Υόρκη θα πρέπει να έχουν μειωθεί σημαντικά, ενώ μόνο το Λονδίνο, όπου βρίσκεται περίπου το 13% των αποθεμάτων του γερμανικού χρυσού, δεν θα επηρεαστεί – προς το παρόν η βρετανική πρωτεύουσα, ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του διεθνούς εμπορίου πολύτιμων μετάλλων, θεωρείται ασφαλής λιμένας.
Η μεταφορά τόσου χρυσού, όπως καταλαβαίνει κανείς, μόνο απλή υπόθεση δεν ήταν. Για αυτό άλλωστε μέσα στο 2013 μεταφέρθηκαν συνολικά μόλις πέντε τόνοι από τις ΗΠΑ. Η Μπούντεσμπανκ δικαιολόγησε την καθυστέρηση προβάλλοντας ως λόγο τη σχετική «απειρία» για ένα εγχείρημα τέτοιας κλίμακας. Στο ξεκίνημα άλλωστε της επιχείρησης «επαναπατρισμού», όλες οι ράβδοι χρυσού που έφταναν από την άλλη ακτή του Ατλαντικού λιώνονταν για να διαπιστωθεί η γνησιότητα και η καθαρότητά τους. Στη συνέχεια και αφού δεν βρέθηκε ποτέ κάποια ράβδος χρυσού αλλοιωμένη, οι μεταφορές πολλαπλασιάστηκαν και έτσι το 2014 μεταφέρθηκαν 84,5 τόνοι, ενώ το 2015 έφτασαν σχεδόν τους 100 τόνους, μόνο από τη Νέα Υόρκη. Μέχρι το 2020 οι Γερμανοί σκοπεύουν να μεταφέρουν από τις ΗΠΑ ακόμη 111 τόνους, εύκολη πλέον υπόθεση όπως δείχνουν τα τελευταία νούμερα. Από το Παρίσι η μεταφορά ήταν σαφώς πιο εύκολη και υπήρχε και λιγότερη καχυποψία. Το 2015 μεταφέρθηκαν 110,5 τόνοι, σε σύνολο 374 που ήταν μέχρι το 2013 αποθηκευμένοι στη γαλλική πρωτεύουσα.
Ως τον περασμένο Δεκέμβριο στα κεντρικά θησαυροφυλάκια της Μπούντεσμπανγκ στην Φρανκφούρτη είχαν αποθηκευτεί 1.402,5 τόνοι χρυσού, που ανταποκρίνεται στο 41,5% του συνολικού αποθέματος. «Με σχεδόν 1.403 τόνους χρυσού, η Φρανκφούρτη είναι πλέον η βασική μας αποθηκευτική μονάδα, ξεπερνώντας τη Νέα Υόρκη» θριαμβολόγησε την περασμένη Τετάρτη (27 Ιανουαρίου) ο Καρλ-Λούντβιγκ Τίλε, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Μπούντεσμπανκ. Τα υπόλοιπα θα τα μεταφέρουν μέσα στα χρονοδιαγράμματα που έχουν θέσει εξ αρχής με την τεχνολογία να τους βοηθάει στο σκανάρισμά τους. Σύμφωνα με τον Καρλ-Λούντβιγκ Τίλε, στα θησαυροφυλάκια της Φρανκφούρτης υπάρχουν 1.402,5 τόνοι χρυσού, ενώ στο Μανχάταν φυλλάσσονται 1.347,9 τόνοι γερμανικού χρυσού. Αλλοι 434,7 τόνοι βρίσκονται στο Λονδίνο, στην Τράπεζα της Αγγλίας. Και άλλοι 196,4 τόνοι στο Παρίσι. Σύνολο 3.381 τόνοι. Οχι κι άσχημα…