Η παρ’ ολίγον αποστολή βίντεο στα σχολεία όπου παρουσιάζεται το σύνολο των αυτονόητα αντιεπιστημονικών, αιρετικών, ακόμα και για την Εκκλησία, και εν πολλοίς γραφικών αντιλήψεων της Ελληνικής Εταιρείας Προγεννητικής Αγωγής, ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών και απασχόλησε προ κάποιων ημερών τη δημοσιότητα.
Η υπουργός Νίκη Κεραμέως, αν και προσπάθησε, μάλλον ανεπιτυχώς, να δείξει ότι η εν λόγω εταιρεία χρηματοδοτήθηκε και επί ΣΥΡΙΖΑ, ανταποκρίθηκε άμεσα στο κύμα αποδοκιμασίας και ζήτησε εσπευσμένα την απόσυρσή τους. Από τη μεριά των υπηρεσιακών παραγόντων, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας δικαιολογήθηκε για την τελική έγκριση του προγράμματος, δείχνοντας ως αρχικά υπεύθυνο το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), ενώ ο πρόεδρος του τελευταίου ζήτησε συγγνώμη, δηλώνοντας ότι αυτή «δεν συνεπάγεται και υιοθέτηση των απόψεων του σχετικού υλικού» και ότι «τα προγράμματα που υποβάλλονται για έγκριση στο ΙΕΠ υπόκεινται σε συνεχή επανεξέταση». Διευκρίνισε, δε, ότι η εν λόγω εταιρεία ουδεμία σχέση έχει με αυτήν που απασχόλησε πριν από μερικούς μήνες τη δημοσιότητα, με αφορμή το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριό της. Αν και οι απόψεις τους ταυτίζονται στη συνείδηση του μέσου πολίτη…
Με δυο λόγια, δεν έγινε και τίποτα σπουδαίο. Ενα λάθος κάναμε και το μαζέψαμε. Κι όσοι καραδοκούν να μας ελέγξουν για κρυφές ιδεολογικές προθέσεις και ύποπτες διασυνδέσεις κάνουν μεγάλο λάθος.
Δεν πρόλαβε, όμως, να κλείσει το συγκεκριμένο θέμα και η ανάδειξη της έγκρισης ανάλογου προγράμματος της Ελληνικής Αγωγής υποχρέωσε τον υπουργό Αδωνι Γεωργιάδη σε μακροσκελή ανακοίνωση, ώστε να αρθούν οι υποθέσεις περί χρηματοδότησης. Η συσχέτιση, όμως, εν ενεργεία υπουργού με πρόγραμμα που «κυκλοφορεί» στα σχολεία ελέγχεται εκ των πραγμάτων ως πολιτικά προβληματική.
Με δυο λόγια, η πολιτική ζημιά έγινε. Τι κι αν τα εμπλεκόμενα «στελέχη» του ΙΕΠ με την αρχική έγκριση (προϊσταμένη τμήματος και εισηγήτρια) υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους και, επιπλέον, η διοίκησή του, ως χειρονομία αντιμετώπισης του «προβλήματος», δημοσίευσε νέο, αυστηρό «πρωτόκολλο» έγκρισης των προαιρετικών προς διδασκαλία προγραμμάτων; Επαρκούν οι παραιτήσεις κι οι αλλαγές πρωτοκόλλου για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα; Πόσο μάλλον όταν «παραίτηση» σημαίνει στην πράξη απλή αλλαγή τομέα ευθύνης στο ίδιο όργανο και το νέο πρωτόκολλο αυξάνει κατακόρυφα την απαιτούμενη γραφειοκρατία έγκρισης προγραμμάτων, παραπέμποντάς την στις συνεδριάσεις του ΔΣ του ΙΕΠ; Σοβαρότερα θέματα δεν έχει να ασχοληθεί το ΔΣ; Ή μήπως για άλλη μια φορά, προσπαθώντας να επιλύσουμε ένα «πρόβλημα», το φορτώνουμε βραχυπρόθεσμα στον τελευταίο τροχό της αμάξης και μακροπρόθεσμα διογκώνουμε τη γραφειοκρατία, αυξάνοντας την αναποτελεσματικότητά της;
Αξίζει όλη αυτή η αντιπαράθεση για κάποια προαιρετικά προγράμματα (χίλια και πλέον ετησίως), όταν η πιθανότητα να ασχοληθεί κάποιος εκπαιδευτικός μαζί τους είναι σχεδόν μηδενική; Ολοχρονίς τρέχουν να ολοκληρώσουν την τεράστια διδακτέα ύλη και, το σημαντικότερο, η κουλτούρα των μαθητών αντιμετωπίζει ως «παιδική χαρά» οτιδήποτε «απλώς διδάσκεται» και δεν βαθμολογείται.
Τα προηγούμενα ερωτήματα οδηγούν αυτονόητα σε ένα: αφορά τη ζώσα εκπαίδευσή μας η συγκεκριμένη γκάφα ή μόνο τη δημοσιότητα και το κεντρικό πολιτικό παιχνίδι; Πιστεύει πραγματικά κανείς ότι ακόμα κι αν τα συγκεκριμένα βίντεο έφταναν τελικά στα σχολεία και κάποιος καθηγητής, από λάθος, πρόθεση ή επαγγελματική οκνηρία, τα πρόβαλλε στην τάξη, θα επηρέαζαν στο ελάχιστο τους μαθητές; Οποιος τους ρίξει έστω μια φευγαλέα ματιά, διαπιστώνει το εξόφθαλμα γελοίο του πράγματος και τη γραφική αισθητική τους. Στοιχεία που μόνο την καζούρα και τα πειράγματα των μαθητών θα προκαλούσαν. Κι άντε μετά να μαζευτεί η τάξη…
Τα προηγούμενα δεν έχουν την παραμικρή πρόθεση να μειώσουν και, πολύ περισσότερο, να δικαιολογήσουν στο ελάχιστο το μέγεθος της γκάφας. Γιατί περί γκάφας πρόκειται και παρόμοιες έχουν συμβεί δεκάδες στο παρελθόν, ανεξάρτητα από το αν έλαβαν ή όχι πλατιά δημοσιότητα. Και είναι απολύτως βέβαιο ότι θα συμβούν και στο μέλλον, εφόσον διατηρήσουμε την αντίληψή μας για τη διοίκηση της εκπαίδευσης. Οσα «πρωτόκολλα» κι αν αλλάξουν…
Γιατί οι διαδικασίες έγκρισης προαιρετικών προγραμμάτων για τα σχολεία μας, όπως είναι τα βίντεο για το «αγέννητο παιδί», το υλικό για την Ελληνική Αγωγή ή ακόμα και πολλά άλλα για την αποδοχή της «διαφορετικότητας», που κυκλοφορούν και ουδείς ασχολήθηκε μαζί τους, δεν σκιαγραφούν τίποτα περισσότερο από τον πυρήνα των παρωχημένων αντιλήψεών μας για το σχολείο και το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Αντιλήψεις που δεν αφορούν τις επιμέρους ιδεολογικές διαφορές μας ή τη διχοτομικού χαρακτήρα και συσκοτίζουσα διάκριση «προοδευτικοί» VS «συντηρητικοί», αλλά τη βαθύτερη και ουσιαστικά συντηρητική αντίληψή μας για το πώς πρέπει να διοικείται και να λειτουργεί το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Που επιμένει:
♦ διαμέσου του αφόρητου συγκεντρωτισμού του, μια χούφτα γραφειοκράτες να «εγκρίνουν» ότι «πετά» στα σχολεία μας.
♦ στην παραδοσιακή έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτικών ηγεσιών στις επαγγελματικές δυνατότητες των εκπαιδευτικών μας, κι ας είναι από τους πλέον προσοντούχους στην Ευρώπη. Αυτοί «δεν ξέρουν» τι είναι κατάλληλο να παρουσιάσουν στις τάξεις τους, οι γραφειοκράτες γνωρίζουν…
♦ οι εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας «να ελέγχουν» το σχολείο με μια χούφτα ευπειθή, διοικητικά στελέχη «για όλες τις δουλειές». Αντί να φροντίζουν η Εκπαίδευση, όπως κάθε άλλος θεσμός, να αποκτήσει ένα σώμα ικανών, αξιολογημένων, μόνιμων και αποδεχτών στελεχών, που θα κατέχουν και θα διατηρούν ό,τι αποκαλούμε «θεσμική μνήμη». Αρα θα είναι σε θέση να συνεργάζονται αποτελεσματικά και να καθοδηγούν τους εκπαιδευτικούς σε επίπεδο σχολείου, σε όλα τα επιμέρους διδακτικά και παιδαγωγικά ζητήματα.
♦ να αρνείται πεισματικά το γεγονός ότι σε συνθήκες εκρηκτικής ανάπτυξης-διακίνησης των πληροφοριών (όλα είναι στο διαδίκτυο) το πρόβλημα δεν είναι να ελέγξουμε τη ροή «πληροφοριών» προς το σχολείο, αλλά να αποκτήσουν εκπαιδευτικοί και μαθητές ικανότητα ελέγχου της αξιοπιστίας τους.
♦ αντί να ασχολούμαστε ως ειδικοί και δημοσιότητα με τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει το σχολείο μας (π.χ. τη βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών μας και τη διαπαιδαγώγησή τους ως υπεύθυνων πολιτών) να ξοδευόμαστε σε ανόητους, καθημερινούς «εμφυλίους» με αφορμή «θέματα», που έρχονται και φεύγουν από τη δημοσιότητα, ενώ τα προβλήματα παραμένουν και μεγεθύνονται.
Κι όλα αυτά επειδή, εδώ και δεκαετίες, αντί να έχουμε θέσει την εκπαίδευση στο κέντρο των ενδιαφερόντων μας ως χώρα, εξετάζουμε με προσοχή τον ομφαλό μας…
* Ο Νίκος Σαλτερής είναι επίτιμος σχολικός σύμβουλος Δ.Ε. και συγγραφέας